eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoAkty prawneProjekty ustawRządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw

projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej

  • Kadencja sejmu: 7
  • Nr druku: 3516
  • Data wpłynięcia: 2015-06-17
  • Uchwalenie: Projekt uchwalony
  • tytuł: Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw
  • data uchwalenia: 2015-07-24
  • adres publikacyjny: Dz.U. poz. 1137

3516

– 10 –
wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie
ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. Urz. UE L 201
z 27.07.2012, str. 107, z późn. zm.).”.
Art. 9. Przepisów:
1)
art. 11421–11426 ustawy zmienianej w art. 1,
2)
art. 79 pkt 1b i art. 95q–95y ustawy zmienianej w art. 2,
3)
art. 19 ust. 4b ustawy zmienianej w art. 5,
4)
art. 661 ustawy zmienianej w art. 8
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do spadków otwartych przed dniem
17 sierpnia 2015 r.
Art. 10. Ustawa wchodzi w życie z dniem 17 sierpnia 2015 r.






































UZASADNIENIE
I. Cel i założenia projektu
1. W dniu 16 sierpnia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie
jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania
i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w
sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (zwane dalej
„rozporządzeniem” albo „rozporządzeniem nr 650/2012”). Rozporządzenie to,
począwszy od 17 sierpnia 2015 r., będzie stosowane w sposób bezpośredni bez
potrzeby implementacji do polskiego systemu prawnego. Niektóre kwestie
przewidziane w rozporządzeniu nie zostały jednak uregulowane wyczerpująco, w
związku z czym zachodzi konieczność wprowadzenia przepisów, które uzupełnią tę
regulację na poziomie prawa krajowego.
2. Charakter niezupełny mają zawarte w rozporządzeniu unormowania dotyczące
nowego instrumentu prawnego w postaci europejskiego poświadczenia
spadkowego. Poświadczenie to jest aktem, który będzie potwierdzał prawa do
spadku lub prawa do poszczególnych przedmiotów spadkowych, jakie przysługują
spadkobiercom, zapisobiercom, wykonawcom testamentów lub zarządcom spadku
(por. art. 63 ust. 1 i 2 rozporządzenia). W myśl art. 69 ust. 1 rozporządzenia
poświadczenie to ma wywoływać jednolite skutki prawne we wszystkich państwach
członkowskich, bez potrzeby przeprowadzania jakiegokolwiek szczególnego
postępowania. W rozporządzeniu pozostawiono państwom członkowskim swobodę
w określaniu organów, które uzyskają kompetencję do wydawania europejskich
poświadczeń spadkowych, przewidując, że oprócz sądów (w szerokiej definicji tego
pojęcia zawartej w art. 3 ust. 2 rozporządzenia) mogą nimi być także inne organy,
które na mocy prawa krajowego są właściwe do rozpoznawania spraw spadkowych
(por. pkt 70 motywów i art. 64 rozporządzenia). Projekt zakłada, że czynności
dotyczące europejskich poświadczeń spadkowych zostaną powierzone sądom, z
wyłączeniem możliwości wydawania orzeczeń w tym przedmiocie przez
referendarzy sądowych, oraz notariuszom występującym w roli organu
uprawnionego do rozpoznawania tego rodzaju spraw spadkowych, których działania

1) Dz. Urz. UE L 201 z 21.07.2012, str. 107, z późn. zm.
1
będą podlegały instancyjnej kontroli ze strony sądu. Sądowa i notarialna droga
uzyskania europejskiego poświadczenia spadkowego mają funkcjonować jako
równorzędne i niezależnie od siebie tryby, których wybór będzie należał do
zainteresowanych podmiotów. Przyjęte w tym zakresie w projekcie rozwiązania
uwzględniają, że sądy są właściwe we wszystkich sprawach spadkowych, a w
obecnym stanie prawnym brak jest uzasadnienia do ograniczania tej właściwości o
sprawy dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego. Kompetencje na tym
polu zostały przyznane także notariuszom, ponieważ nie ma przeszkód ustrojowych
do wykonywania przez notariuszy zadań z zakresu ochrony prawnej w sprawach, w
których nie występuje spór o prawo. Taki co do zasady charakter mają sprawy
dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego, w szczególności należy
podkreślić, że wydanie tego poświadczenia nie jest możliwe, jeżeli okoliczności,
które mają być poświadczone, są kwestionowane (art. 67 ust. 1 zd. 2 lit. a
rozporządzenia).
W związku z ustanowieniem europejskiego poświadczenia spadkowego powstaje
także konieczność wprowadzenia do prawa krajowego przepisów regulujących
organizację i przebieg postępowań dotyczących tego poświadczenia w zakresie, w
jakim nie zostało to unormowane w samym rozporządzeniu. Projekt opiera się na
założeniu, że reżim tych postępowań powinien nawiązywać do modelu
ukształtowanych w systemie postępowań, w których załatwiane są sprawy
podobnego rodzaju. W przypadku postępowania toczącego się przed sądem jako
wzorzec zostało w związku z tym przyjęte postępowanie o stwierdzenie nabycia
spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego, a w odniesieniu do postępowania
prowadzonego przed notariuszem – postępowanie mające na celu wydanie aktu
poświadczenia dziedziczenia. W projekcie regulacje te zostały przystosowane do
potrzeb postępowań dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego. W
przypadku postępowania sądowego zaproponowane zmiany mają w zasadzie
charakter uzupełniający. Natomiast ustanowienie notarialnego postępowania w
przedmiocie europejskiego poświadczenia spadkowego wiązało się z koniecznością
częściowej przebudowy trybu sporządzania aktu poświadczenia dziedziczenia
uregulowanego w ustawie z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (dalej:
„pr. not.”), mającej na celu zwiększenie jego elastyczności przy wykorzystaniu
2
rozwiązań podobnych do tych, jakie obowiązują w postępowaniu prowadzonym
przed sądem.
3. Pozostałe propozycje zmian zawarte w projekcie stanowią pośrednią konsekwencję
wejścia w życie rozporządzenia nr 650/2012 albo nowelizacji wprowadzanych w
związku z jego wejściem w życie. W tej grupie należy wymienić zmiany, którymi
zostaną objęte ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, ustawa z dnia
28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, ustawa z dnia 13 lutego 1984 r. o
funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej, ustawa z dnia 17 maja 1989 r. –
Prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo
prywatne międzynarodowe.
II. Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego
1. Projekt zakłada, że regulacje z zakresu postępowań dotyczących europejskiego
poświadczenia spadkowego prowadzonych przez sąd zostaną zamieszone w nowym
tytule (VIIa) w księdze drugiej czwartej części Kodeksu postępowania cywilnego,
która poświęcona jest międzynarodowemu postępowaniu cywilnemu. Przemawia za
tym z jednej strony transgraniczny, a z drugiej w znacznym stopniu autonomiczny
charakter tych postępowań, które nie mogą być klasyfikowane jako typowe
postępowania rozpoznawcze (prowadzone w trybie nieprocesowym). Grupa tych
postępowań obejmuje postępowania główne związane z wydaniem, zmianą albo
uchyleniem europejskiego poświadczenia spadkowego, a nadto postępowania
uboczne, które w zakresie uregulowanym w rozporządzeniu mogą dotyczyć
sprostowania lub zawieszenia skutków takiego poświadczenia.
W świetle projektu wymienione postępowania w zakresie odrębnie
nieunormowanym w rozporządzeniu albo w Kodeksie postępowania cywilnego
mają być prowadzone przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o stwierdzeniu
nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego (projektowany art. 11421
k.p.c.). W postępowaniu tym są bowiem rozpoznawane sprawy najbardziej zbliżone
w swym charakterze do spraw dotyczących europejskiego poświadczenia
spadkowego. W konsekwencji zaproponowanego odesłania reżim postępowań w
tych sprawach oprócz przepisów, które regulują je bezpośrednio, będą wyznaczały
przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego
3
(art. 669 i nast. k.p.c.), w tym przepisy wstępne dotyczące spraw z zakresu prawa
spadkowego (art. 627–628 k.p.c.), oraz przepisy ogólne o postępowaniu
nieprocesowym (art. 506 i nast. k.p.c.). Ponadto w postępowaniach dotyczących
europejskich poświadczeń spadkowych będą także odpowiednio stosowane przepisy
o procesie, ponieważ postępowania te należy kwalifikować jako innego rodzaju
postępowania unormowane w kodeksie w rozumieniu art. 13 § 2 k.p.c.
Postępowania dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego zostały
ukształtowane jako postępowania prowadzone przez sąd z fakultatywnym
wyłączeniem obowiązku podejmowania czynności, które na mocy przepisów
szczególnych mogą być wykonywane przez referendarzy sądowych (np. w
przedmiocie ustanowienia pełnomocnika z urzędu lub braków pism procesowych –
por. art. 123 § 2 i art. 1305 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). W postępowaniach tych – w
odróżnieniu od postępowania o stwierdzenie nabycia spadku – wyznaczenie
rozprawy będzie zależało od uznania sądu, ponieważ projekt przewiduje możliwość
orzekania przez sąd także na posiedzeniu niejawnym, co jest odstępstwem od reguły
wyrażonej w art. 669 k.p.c. W tym zakresie wzięto pod uwagę, że sprawy dotyczące
europejskiego poświadczenia spadkowego mogą mieć w niektórych przypadkach
całkowicie bezsporny charakter. Będzie tak między innymi wtedy, gdy podlegające
poświadczeniu prawa zostaną uprzednio ustalone w prawomocnym orzeczeniu
(np. o stwierdzeniu nabycia spadku lub o ustanowieniu kuratora spadku). W tej
sytuacji rezygnacja z wyznaczania rozprawy pozwoli usprawnić przebieg
postępowania, w szczególności przyspieszy wydanie europejskiego poświadczenia
spadkowego.
W art. 70 rozporządzenia przewidziano, że europejskie poświadczenie spadkowe ma
być przechowywane w oryginale przez właściwy organ, natomiast zainteresowanym
podmiotom będzie wydawane w poświadczonych odpisach. W projekcie przyjęto,
że sporządzenie poświadczenia, jak i jego odpisów, musi zostać poprzedzone
wydaniem postanowienia przez sąd (por. projektowany art. 11423 § 1 i 2 k.p.c.).
Ponadto w przepisach rozporządzenia został ustanowiony obowiązek
zawiadomienia wszystkich beneficjentów o wydaniu europejskiego poświadczenia
spadkowego, a osób, którym wydano poświadczony odpis tego poświadczenia – o
każdym jego sprostowaniu, zmianie lub uchyleniu (art. 67 ust. 2 i art. 71 ust. 3
rozporządzenia). Realizację tego wymogu zapewnia wprowadzenie obowiązku
4
strony : 1 ... 2 . [ 3 ] . 4 ... 10 ... 11

Dokumenty związane z tym projektem:



Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Akty prawne

Rok NR Pozycja

Najnowsze akty prawne

Dziennik Ustaw z 2017 r. pozycja:
1900, 1899, 1898, 1897, 1896, 1895, 1894, 1893, 1892

Monitor Polski z 2017 r. pozycja:
938, 937, 936, 935, 934, 933, 932, 931, 930

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: