Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt

Załącznik
do rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia ... (poz. ...)

Program bioasekuracji realizowany w gospodarstwach, w których są utrzymywane
świnie, na lata 2015–2018

1. Określenie chorób zakaźnych zwierząt, których szerzeniu się ma zapobiegać
realizacja programu
Program bioasekuracji, mający na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego
pomoru świń na świnie przebywające w gospodarstwach, na lata 2015–2018, zwany dalej
„programem”, ma na celu zapobieganie szerzeniu się wirusa afrykańskiego pomoru świń ze
zwierząt dzikich (dzik) na zwierzęta gospodarskie z gatunku świnia oraz pomiędzy stadami
świń utrzymywanych w gospodarstwach.

2. Określenie gatunków zwierząt objętych programem
Programem objęte są zwierzęta gospodarskie z gatunku świnia (sus scrofa).

3. Określenie obszaru, na którym będzie obowiązywał program
Program obejmuje gospodarstwa, w których są utrzymywane świnie, położone na
następujących obszarach Polski w województwie podlaskim:
1) gminy Giby i Sejny, z miastem Sejny w powiecie sejneńskim,
2) gminy Lipsk i Płaska w powiecie augustowskim,
3) gminy Czarna Białostocka, Gródek, Supraśl, Wasilków i Michałowo w powiecie
białostockim,
4) gminy Dąbrowa Białostocka, Janów, Krynki, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra, Sokółka
i Szudziałowo powiecie sokólskim.

4. Analiza poziomu bioasekuracji na obszarze objętym programem w zakresie środków
bioasekuracji, mających na celu zapobieganie szerzeniu się choroby
Na obszarze objętym programem w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń na lata
2015–2018, zgodnie z danymi Inspekcji Weterynaryjnej na dzień 3 kwietnia 2014 r.,
znajdowało się 2130 gospodarstw, w których były utrzymywane świnie, przy czym w około
2
40% tych gospodarstw (liczących od 1 do 6 sztuk świń) świnie były utrzymywane przede
wszystkim na użytek własny.
Inspekcja Weterynaryjna posiada dane dotyczące spełnienia wymogów mających
wpływ na stopień bioasekuracji, wskazanych w następujących przepisach:
1) ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób
zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1539 oraz z 2015 r. poz. ...), zwanej dalej
„ustawą”,
2) ustawie z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U.
z 2008 r. Nr 204, poz. 1281, z późn. zm.),
3) rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 września 2003 r.
w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych, jakie muszą spełniać
gospodarstwa w przypadku, gdy zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia
zwierzęcego pochodzące z tych gospodarstw są wprowadzane na rynek
(Dz. U. Nr 168, poz. 1643),
4) rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie
środków podejmowanych w związku z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru
świń (Dz. U. poz. 420, 1205 i 1394),
5) rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r.
w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa na własne potrzeby
(Dz. U. Nr 207, poz. 1370, z późn. zm.),
6) rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia
21 października 2009 r. określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów
ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi,
i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009,
str. 1, z późn. zm.).
Należy podkreślić, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, utrzymywanie przez
podmioty zwierząt gospodarskich, w tym świń, bez zamiaru umieszczania takich zwierząt lub
produktów z nich pozyskanych na rynku, nie jest działalnością nadzorowaną w rozumieniu
przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a co za
tym idzie, podmioty te nie muszą spełniać wymagań weterynaryjnych określonych dla tego
rodzaju działalności.

Poniższe dane zostały uzyskane w wyniku kontroli prowadzonych przez Inspekcję
Weterynaryjną w części gospodarstw, w których są utrzymywane świnie, zlokalizowanych na
obszarze, o którym mowa w ust. 3.
3
W okresie od czerwca do sierpnia 2014 r. Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła
kontrole w 527 spośród 2130 gospodarstw, w których są utrzymywane świnie. Na podstawie
wyników kontroli gospodarstwa te można zakwalifikować jako:
1) grupa I – gospodarstwa, które nie spełniają obecnie obowiązujących wymogów
związanych z bioasekuracją określonych w ww. aktach prawnych,
2) grupa II – gospodarstwa, które spełniają obecnie obowiązujące wymogi związane
z bioasekuracją określone w ww. aktach prawnych, z wyłączeniem wymogów, których
spełnienie stanowi jeden z warunków wywozu świń poza obszar objęty
ograniczeniami, określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie środków podejmowanych w związku
z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń,
3) grupa III – gospodarstwa, które spełniają obecnie obowiązujące wymogi związane
z bioasekuracją określone w ww. aktach prawnych.

Liczba gospodarstw należących do poszczególnych grup: I – 185 gospodarstw
(ok. 35%), II – 294 gospodarstwa (ok. 56%) i III – 48 gospodarstw (ok. 9%).

Powyższe dane wskazują, że w ok. 91% gospodarstw poziom bioasekuracji jest
zdecydowanie nieadekwatny z punktu widzenia spełnienia wymogów określonych
w programie.

5. Cel programu oraz założony czas jego realizacji
Program został opracowany w celu zapobiegania szerzeniu się afrykańskiego pomoru
świń u świń utrzymywanych w gospodarstwach położonych na obszarze wskazanym w ust. 3.
Cel ten ma zostać osiągnięty przez zwiększenie poziomu bioasekuracji w tych
gospodarstwach, a w przypadku gdyby nie było to możliwe, przez nakaz zabicia lub poddania
ubojowi świń oraz zakaz ich wprowadzania do gospodarstw i utrzymywania
w gospodarstwach przez okres trwania programu. Ww. nakazy i zakazy są nakładane przez
powiatowego lekarza weterynarii w drodze decyzji administracyjnej i dotyczą obszaru, na
którym obowiązuje program. Z uwagi na przedstawioną w ust. 4 analizę poziomu
bioasekuracji, wprowadzenie programu na ww. obszarze jest niezbędne w celu poprawy
stopnia bioasekuracji w gospodarstwach, w których są utrzymywane świnie. Realizacja
działań opisanych w programie pozwoli na doprowadzenie do stanu, w którym na obszarze
objętym niniejszym programem świnie będą utrzymywane wyłącznie w gospodarstwach
o najwyższym poziomie bioasekuracji – w celu zminimalizowania ryzyka introdukcji wirusa
afrykańskiego pomoru świń do gospodarstwa.
4
Czas realizacji programu został przewidziany na lata 2015–2018.

6. Określenie wymagań dotyczących bioasekuracji, które muszą spełnić gospodarstwa
utrzymujące świnie na obszarze objętym programem
W celu realizacji programu dla gospodarstw utrzymujących świnie na obszarze
wskazanym w ust. 3, wprowadza się następujące wymagania dotyczące bioasekuracji:
1) zabezpieczenie gospodarstwa utrzymującego świnie w systemie otwartym podwójnym
ogrodzeniem na podmurówce lub z wkopanym krawężnikiem; ogrodzenie to musi
mieć co najmniej 1,5 m wysokości,
2) wdrożenie programu monitorowania i zwalczania gryzoni,
3) przeprowadzanie okresowych zabiegów dezynsekcji (od kwietnia do listopada
każdego roku),
4) prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń, które wjeżdżają na teren
gospodarstwa, oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywanej
świnie,
5) zabezpieczenie budynku, w którym przebywają świnie, przed dostępem zwierząt
domowych,
6) wdrożenie w gospodarstwach wprowadzających świnie na rynek lub utrzymujących
świnie w systemie otwartym zatwierdzonego przez powiatowego lekarza weterynarii
planu bioasekuracji, uwzględniającego profil gospodarstwa, zawierającego opis
krytycznych aspektów funkcjonowania gospodarstwa mających wpływ na poziom
zabezpieczenia epizootycznego,
7) utrzymywanie świń w gospodarstwach w zamkniętych pomieszczeniach, z wyjątkiem
świń utrzymywanych w systemie otwartym,
8) zapewnienie, że osoby mające kontakt ze świniami w gospodarstwie nie utrzymują
własnych świń poza tym gospodarstwem oraz nie zajmują się dodatkowo obsługą świń
w innych gospodarstwach.

7. Określenie kwoty na wypłatę odszkodowań
Kwota przeznaczona na wypłatę odszkodowań, o których mowa w art. 57f ustawy, w:
1) 2015 r. wynosi 11 030 614 zł,
2) 2016 r. wynosi 8 652 116 zł,
3) latach 2017–2018 wynosi 0 zł.

5
8. Określenie szczegółowego sposobu i trybu realizacji programu, w tym określenie
terminu na złożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 57e ust. 5 pkt 1 ustawy,
złożenie wniosku, o którym mowa w art. 57g ust. 7 ustawy, oraz terminu na spełnienie
wymagań określonych w programie
Program jest realizowany przez posiadaczy świń przez realizację wymagań, o których
mowa w ust. 6.
Powiatowy lekarz weterynarii w celu weryfikacji spełniania wymagań określonych
w ust. 6, jak również ustalenia liczby świń znajdujących się w gospodarstwie, przeprowadza
kontrole gospodarstwa.
Wymagania, o których mowa w ust. 6, muszą zostać spełnione w terminie 3. miesięcy
od dnia wejścia w życie programu.
W terminie 3. miesięcy od dnia wejścia w życie programu posiadacz zwierząt może
złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 57e ust. 5 pkt 1 ustawy.
W przypadku:
1) złożenia przez posiadacza zwierząt oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 5
pkt 1 ustawy, w terminie 3. miesięcy od dnia wejścia w życie programu oraz
przeprowadzenia przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli albo
2) niezłożenia przez posiadacza zwierząt oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 5
pkt 1 ustawy, gdy gospodarstwo, w którym przebywają te zwierzęta, pomimo upływu
3. miesięcy od dnia wejścia w życie programu, nie spełnia wymagań, o których mowa
w ust. 6, oraz przeprowadzenia przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli
– powiatowy lekarz weterynarii wydaje decyzję nakazującą zabicie świń utrzymywanych
w gospodarstwie lub poddanie ich ubojowi oraz zakazującą wprowadzania do
gospodarstwa i utrzymywania w nim takich zwierząt w okresie obowiązywania programu.
W terminie 5. miesięcy od dnia wejścia w życie programu posiadacz zwierząt może
złożyć wniosek, o którym mowa w art. 57g ust. 7 ustawy.
6