Rządowy projekt ustawy o rybołówstwie morskim

– 58 –
W przypadku gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie naruszenia przepisów
o rybołówstwie morskim, inspektor rybołówstwa morskiego może zatrzymać
i skontrolować oraz doprowadzić do portu znajdującego się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej statek rybacki o obcej przynależności znajdujący się na
polskich obszarach morskich. O zatrzymaniu i doprowadzeniu statku rybackiego
o obcej przynależności do portu znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej inspektor zawiadomi okręgowego inspektora rybołówstwa morskiego, który
niezwłocznie poinformuje o tym fakcie właściwy organ państwa bandery tego statku.
Natomiast dokonujący połowu organizmów morskich na polskich obszarach morskich
będzie obowiązany, na wezwanie inspektora, zatrzymać się i na jego żądanie umożliwić
wykonanie czynności kontrolnych, a w szczególności:
1)
udzielić niezbędnych wyjaśnień;
2)
przedstawić do wglądu żądane dokumenty;
3)
umożliwić obejrzenie złowionych organizmów morskich i posiadanych narzędzi
połowowych oraz sprzętu używanego do badań, a także pobranych w trakcie
badań próbek i wykonanych analiz;
4)
umożliwić dokonanie wpisów w dzienniku połowowym;
5)
umożliwić korzystanie ze środków łączności;
6)
udzielić wszelkiej innej pomocy niezbędnej do prawidłowego przeprowadzenia
kontroli.
Przy tym kapitan statku rybackiego jest obowiązany udzielać inspektorowi pomocy
w czasie wykonywania przez niego czynności w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem
przepisów o rybołówstwie, a czynności kontrolne wykonywane powinny być w taki
sposób, aby w jak najmniejszym stopniu zakłócić prowadzenie połowów.
Przewiduje się, że inspektor będzie mógł dokonać kontroli statku rybackiego o polskiej
przynależności, poławiającego poza polskimi obszarami morskimi, w celu stwierdzenia,
czy na tym statku są przestrzegane przepisy o rybołówstwie, a także postanowienia
umów międzynarodowych i porozumień międzynarodowych, których Rzeczpospolita
Polska jest stroną. Kapitan takiego statku rybackiego będzie obowiązany zapewnić
inspektorowi niezbędne zakwaterowanie i wyżywienie, a koszty zakwaterowania
i wyżywienia inspektora będą pokrywane z budżetu właściwego okręgowego inspektora
rybołówstwa morskiego.
– 59 –
Po zakończeniu czynności kontrolnych inspektor będzie sporządzał protokół, w którym
zawrze w szczególności:
1)
datę jego sporządzenia;
2)
imię i nazwisko wykonującego czynności kontrolne;
3)
dane dotyczące podmiotu kontrolowanego;
4)
oznaczenie miejsca kontroli, a w przypadku kontroli statku rybackiego oznakę
rybacką tego statku;
5)
opis czynności kontrolnych;
6)
stwierdzone naruszenia przepisów o rybołówstwie.
Powyższy protokół zostanie podpisany przez inspektora oraz podmiot kontrolowany
albo inną osobę upoważnioną do występowania w imieniu tego podmiotu. Podmiot
kontrolowany będzie miał prawo wnieść zastrzeżenia do treści protokołu w terminie
7 dni od dnia przedłożenia mu protokołu do podpisu. Zatem w protokole umieszczane
będą informacje o braku zastrzeżeń albo o wniesionych zastrzeżeniach lub o odmowie
podpisania protokołu.
Przewiduje się, że przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej dotyczące kontroli (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.) nie mają
zastosowania do przeprowadzania kontroli połowów i inspekcji przeprowadzanych na
podstawie niniejszego działu.
DZIAŁ V
Kary pieniężne
Stosownie do postanowień art. 89 rozporządzenia nr 1224/2009, państwa członkowskie
UE zapewniają systematyczne podejmowanie odpowiednich środków, łącznie ze
wszczynaniem postępowania administracyjnego lub karnego, zgodnie z ich prawem
krajowym, przeciwko osobom fizycznym lub prawnym podejrzanym o złamanie
przepisów wspólnej polityki rybołówstwa. Obliczając poziom kar, należy zadbać
o skuteczne pozbawienie podmiotów, które są odpowiedzialne za naruszenia, korzyści
ekonomicznych uzyskanych w wyniku dopuszczenia się tych naruszeń, bez uszczerbku
dla uznanego prawa do wykonywania zawodu. Kary te mają również powodować skutki
proporcjonalne do wagi takiego naruszenia przepisów i mają skutecznie odstraszać od

– 60 –
dopuszczania się tego rodzaju naruszeń przepisów.
W przypadku poważnych naruszeń przepisów państwa członkowskie zapewniają
(zgodnie z art. 90 ust. 2 rozporządzenia nr 1224/2009 i art. 44 ust. 1 rozporządzenia
nr 1005/2008), aby osoba fizyczna, która dopuściła się poważnego naruszenia
przepisów, lub osoba prawna uznana za odpowiedzialną za poważne naruszenie
przepisów podlegała skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym karom
administracyjnym. Ponadto przy ustalaniu wysokości kary państwa członkowskie UE
biorą pod uwagę wartość szkody wyrządzonej danym zasobom rybnym i środowisku
morskiemu.
Należy zauważyć, że system kar pieniężnych za naruszenia przepisów o rybołówstwie
obowiązuje w Polsce już na podstawie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 19 lutego
2004 r. o rybołówstwie. System ten nie jest jednak w pełni dostosowany do
postanowień ww. rozporządzeń UE, w szczególności w zakresie kar za poważne
naruszenia przepisów o rybołówstwie. Zgodnie bowiem z art. 44 ust. 2 rozporządzenia
nr 1005/2008 państwa członkowskie stosują karę w maksymalnej wysokości
wynoszącej co najmniej pięciokrotność wartości produktów rybołówstwa pozyskanych
w wyniku popełnienia poważnego naruszenia. W przypadku poważnego naruszenia
powtarzającego się w okresie pięciu lat państwa członkowskie stosują karę
w maksymalnej wysokości wynoszącej co najmniej ośmiokrotność wartości produktów
rybołówstwa pozyskanych w wyniku popełnienia poważnego naruszenia. W celu
prawidłowego uregulowania w prawie krajowym kar za poważne naruszenia
w projektowanym rozdziale wprowadzono zapisy określające minimalną i maksymalną
wysokość kary za takie naruszenie.
Dodatkowo w projektowanym rozdziale dostosowano wysokość kar za szereg różnego
rodzaju naruszeń do bieżących warunków rynkowych, w jakich wykonywane jest
rybołówstwo. Określono również organy właściwe w sprawach wymierzania kar za
poszczególne rodzaje naruszeń oraz termin zapłaty wymierzonej kary pieniężnej.
Odmiennie jak dotychczas, projektowany termin zapłaty kary pieniężnej wynosi 14 dni
od dnia doręczenia decyzji w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Stanowi to pewne
ułatwienie dla podmiotów, którym wymierzono karę pieniężną, gdyż w obecnie decyzje
nakładające kary pieniężne mają rygor natychmiastowej wykonalności.
Ponadto w projektowanym rozdziale znalazły się przepisy określające terminy, po
– 61 –
upływie których kary pieniężnej nie nakłada się, a wymierzonej kary pieniężnej nie
pobiera się, jak również dotyczące postępowania egzekucyjnego – które co do zasady
powtarzają art. 65–66 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 19 lutego 2004 r.
o rybołówstwie.
DZIAŁ VI
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Rozdział 1
Zmiany w przepisach obowiązujących – wprowadza się niezbędne do funkcjonowania
ustawy o rybołówstwie morskim zmiany w następujących ustawach:
1) ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U.
z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.);
2) ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282,
z późn. zm.);
3) ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 228,
poz. 1368, z późn. zm.).
Zmiana w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
związana jest z wprowadzeniem do projektowanej ustawy o rybołówstwie morskim
normy wyłączającej zastosowanie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej dotyczących kontroli do przeprowadzania kontroli połowów
i inspekcji przeprowadzanych na podstawie działu IV. W konsekwencji przewidziano
uchylenie pkt 3 w art. 83a zmienianej ustawy.
Zmiana w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej obejmuje
wprowadzenie nowych stawek opłaty za wydanie albo zmianę danego zezwolenia lub
pozwolenia albo licencji połowowej. W związku z faktem, że prowadzenie połowów
rekreacyjnych przez osoby fizyczne zostało ułatwione i wymagać będzie jedynie
dokonania opłaty bez dodatkowego pozwolenia, zrezygnowano z pozycji dotyczącej
pobierania opłat w tym zakresie.
Zmiany w ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim dotyczą
ujednolicenia terminologii w zakresie pojęcia statku rybackiego, który jest
przeznaczony lub używany do rybołówstwa komercyjnego, czyli zarobkowego.
Obecnie za wykonywanie rybołówstwa w celach komercyjnych uznaje się rybołówstwo
– 62 –
morskie, natomiast zgodnie z projektem ustawy rybołówstwo prowadzone w celach
zarobkowych to rybołówstwo komercyjne Zatem z uwagi na zmiany w zakresie
definicji rybołówstwa morskiego, konieczne jest dokonanie odpowiednich zmian
w ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim w zakresie definicji
statku rybackiego.
Dodatkowo ze względu na konieczność wprowadzenia punktów za poważne naruszenia
przepisów, czyli zapewnienia stosowania rozporządzenia nr 1224/2009 oraz
rozporządzenia nr 404/2011, jak również rozporządzenia nr 1005/2008 niezbędne jest
dokonanie zmian, dzięki którym kapitanowie statków rybackich, którzy będą
otrzymywali określoną liczbę punktów, będą umieszczeni na liście dotyczącej
zawieszenia ich uprawień do wykonywania funkcji kapitana statku rybackiego, która
jest prowadzona przez poszczególnych dyrektorów urzędów morskich.
Rozdział 2
Przepisy przejściowe i końcowe
W przepisach tego rozdziału zagwarantowano prowadzenie na podstawie
dotychczasowych przepisów spraw rozpoczętych przed dniem wejścia w życie
projektowanej ustawy. Zapewniono również możliwość wykonywania rybołówstwa
morskiego armatorom, których statki rybackie nie będą spełniały wymogów co do
długości i mocy silnika przewidzianych w projektowanej ustawie. W rozdziale tym
zapewniono również zachowanie ważności wydanych przed dniem wejścia w życie
dokumentów uprawniających do wykonywania rybołówstwa, w szczególności licencji
i specjalnego zezwolenia połowowego.
Rozdział ten zawiera również przepis określający maksymalny limit wydatków
organów będący skutkiem wejścia w życie ustawy.
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239 poz. 2039 oraz z 2004 r.
Nr 65, poz. 597).
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt założeń, na
podstawie których opracowano projekt ustawy, został udostępniony w Biuletynie
Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji.