Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

i monitorowaniu w celu potwierdzenia, przed ponownym wykorzystaniem lub wymieszaniem
rozpuszczalników z innymi zwolnionymi materiałami, że jakość tych rozpuszczalników jest
zgodna z odpowiednimi wymaganiami.
14.42
Nowe i odzyskane rozpuszczalniki lub odczynniki mogą być łączone, jeżeli odpowiednie
badania wykażą, że są one odpowiednie do wszystkich procesów produkcyjnych, w których
mogą być użyte.
14.43
Zastosowanie odzyskanych rozpuszczalników, roztworów macierzystych i innych odzyskanych
materiałów powinno być odpowiednio udokumentowane.
14.5
Zwroty
14.50
Zwrócone produkty pośrednie lub substancje czynne powinny zostać odpowiednio
oznakowane i poddane kwarantannie.
14.51
Jeżeli istnieją wątpliwości, w jakich warunkach były przechowywane i transportowane
zwrócone produkty pośrednie lub substancje czynne, lub jeżeli stan pojemników budzi
zastrzeżenia, zwrócone produkty pośrednie i substancje czynne powinny być przetworzone,
przerobione lub zniszczone.
14.52
Powinny być prowadzone zapisy dotyczące zwróconych produktów pośrednich lub substancji
czynnych. Dokumentacja każdego zwrotu powinna obejmować:
1) nazwę i adres zwracającego;
2) nazwę produktu pośredniego lub substancji czynnej, numer seri i zwróconą ilość;
3) powód zwrotu;
4) wszelkie decyzje dotyczące użycia lub zniszczenia zwróconego produktu pośredniego lub
substancji czynnej.
15.
Reklamacje i wycofania
15.10
Wszystkie reklamacje związane z jakością produktu, zgłoszone ustnie lub pisemnie, powinny
być zapisane i poddane postępowaniu wyjaśniającemu, zgodnie z pisemną procedurą.
15.11
Rejestr reklamacji powinien uwzględniać:
1) nazwę i adres składającego reklamację;
2) nazwisko i numer telefonu osoby składającej reklamację;
3) charakter reklamacji (łącznie z nazwą i numerem seri substancji czynnej);
4) datę przyjęcia reklamacji;
5) opis wstępnie podjętych działań wyjaśniających (w tym terminy i tożsamość osoby
podejmującej działania);
6) opis wszystkich podjętych kolejnych działań;
7) odpowiedź wysłaną przez producenta do składającego reklamację (łącznie z datą wysłania
odpowiedzi);
8) końcową decyzję dotyczącą seri bądź szarży produktów pośrednich lub substancji czynnej.
15.12
Zapisy dotyczące reklamacji powinny być przechowywane w celu oceny trendów,

105

częstotliwości i wagi reklamacji danego produktu, a także mając na względzie podejmowanie
dodatkowych natychmiastowych działań naprawczych, jeżeli jest to konieczne.
15.13
Powinna istnieć pisemna procedura określająca warunki, w których należy rozważyć wycofanie
seri produktu pośredniego lub substancji czynnej z obrotu.
15.14
Procedura wycofania seri produktu z obrotu powinna określać, kto powinien uczestniczyć
w ocenie informacji o wycofaniu, kto powinien zostać poinformowany o wycofaniu, w jaki
sposób inicjuje się proces wycofania i jak należy postępować z wycofanym materiałem.
15.15
W sytuacji poważnej lub potencjalnie zagrażającej życiu pacjentów producent powinien:
1) poinformować o zaistniałej sytuacji odpowiednie władze lokalne, krajowe lub
międzynarodowe;
2) konsultować dalsze postępowanie z władzami określonymi w pkt 1.
16.
Wytwórcy kontraktowi (w tym laboratoria)
16.10
Wszyscy wytwórcy kontraktowi (łącznie z laboratoriami) powinni spełniać wymagania Dobrej
Praktyki Wytwarzania opisane w niniejszym załączniku. Należy zwrócić szczególną uwagę na
zapobieganie zanieczyszczeniom krzyżowym oraz na zachowanie odtwarzalności wszystkich
prowadzonych działań.
16.11
Wytwórcy kontraktowi (łącznie z laboratoriami) powinni być oceniani przez zleceniodawcę
w celu uzyskania potwierdzenia zgodności z Dobrą Praktyką Wytwarzania specyficznych
operacji prowadzonych przez wytwórcę kontraktowego.
16.12
Powinna istnieć pisemna, zatwierdzona umowa pomiędzy zleceniodawcą, a zleceniobiorcą,
szczegółowo określająca odpowiedzialność obu stron w zakresie przestrzegania zasad Dobrej
Praktyki Wytwarzania, obejmująca także zagadnienia kontroli jakości.
16.13
Umowa powinna pozwalać zleceniodawcy na przeprowadzenie u zleceniobiorcy audytu
pomieszczeń i instalacji, oceniającego zgodność z Dobrą Praktyką Wytwarzania.
16.14
Tam gdzie jest dopuszczalne podzlecanie wykonania niektórych operacji, zleceniobiorca nie
może, bez zgody zleceniodawcy poprzedzonej oceną i zatwierdzeniem nowych uzgodnień,
zlecać podmiotowi trzeciemu pracy zleconej na mocy umowy.
16.15
Dokumentacja produkcyjna i laboratoryjna powinna być przechowywana w miejscu, w którym
prowadzona jest dana działalność, i powinna być łatwo dostępna.
16.16
Nie wolno dokonywać zmian w procesie, sprzęcie, metodach badań, specyfikacjach lub innych
wymagań określonych umową bez uprzedniego poinformowania o tym zleceniodawcy
i uzyskania od niego zgody.
17.
Agenci, brokerzy, handlowcy, dystrybutorzy oraz przedsiębiorstwa świadczące usługi
przepakowywania lub ponownego oznakowywania (przeetykietowywania)
17.1
Zastosowanie
17.10
Ten rozdział ma zastosowanie do każdej strony innej niż oryginalny wytwórca, mającej
odpowiednie uprawnienia do sprzedaży, przepakowywania, przeetykietowywania,
transportowania, dystrybucji i przechowywania substancji czynnych lub produktów pośrednich.
106

17.11
Wszyscy agenci, brokerzy, handlowcy, dystrybutorzy, podmioty przepakowujące
i przeetykietowujące powinni spełniać wymagania Dobrej Praktyki Wytwarzania opisane
w niniejszym załączniku.
17.2
Odtwarzalność informacji o dystrybucji substancji czynnych i produktów pośrednich
17.20
Agenci,
brokerzy,
handlowcy,
dystrybutorzy,
przedsiębiorstwa
przepakowujące
i przeetykietowujące powinni przechowywać pełną dokumentację umożliwiającą prześledzenie
histori dystrybucji substancji czynnych i produktów pośrednich. Dokumenty, które powinny być
przechowywane i dostępne, obejmują:
1) nazwę oryginalnego producenta;
2) adres oryginalnego producenta;
3) dokumenty zamówień;
4) listy przewozowe (dokumenty transportowe);
5) dokumenty przyjęcia;
6) nazwę lub oznaczenie substancji czynnej lub produktu pośredniego;
7) numer serii nadany przez producenta;
8) zapisy dotyczące transportu i dystrybucji;
9) wszystkie autentyczne Certyfikaty Analityczne, łącznie z pochodzącymi od oryginalnego
wytwórcy;
10) termin ponownego badania lub termin ważności.
17.3
Zarządzanie jakością
17.30
Agenci,
brokerzy,
handlowcy,
dystrybutorzy,
przedsiębiorstwa
przepakowujące
i przeetykietowujące powinni ustanowić, udokumentować i wdrożyć skuteczny system
zarządzania jakością, zgodnie z opisem zamieszczonym w rozdziale 2 niniejszego załącznika.
17.4
Przepakowywanie, przeetykietowywanie i przechowywanie substancji czynnych
i produktów pośrednich
17.40
W celu zapewnienia identyfikowalności i czystości substancji czynnych i produktów pośrednich
oraz w celu zapobiegania pomieszaniu materiałów, przepakowywanie, wtórne oznakowywanie
etykietami i przechowywanie substancji czynnych i produktów pośrednich powinno być
realizowane pod kontrolą prowadzoną zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Wytwarzania,
zamieszczonymi w niniejszym załączniku.
17.41
Przepakowywanie powinno być prowadzone w odpowiednich warunkach środowiskowych
w celu uniknięcia zanieczyszczenia z otoczenia lub zanieczyszczenia krzyżowego.
17.5
Stabilność
17.50
Badania stabilności w celu uzasadnienia przyznanego terminu ważności lub terminu
ponownego badania powinny być prowadzone, w przypadku gdy substancja czynna lub
produkt pośredni jest przepakowany do innego typu pojemnika niż ten stosowany przez
producenta substancji czynnej lub produktu pośredniego.
17.6
Przepływ informacji
107

17.60
Agenci, brokerzy, dystrybutorzy, przedsiębiorstwa przepakowujące i przeetykietowujące
powinni przekazywać klientowi wszystkie otrzymane od producenta informacje dotyczące
jakości substancji czynnej lub produktu pośredniego oraz uregulowań prawnych w tym
zakresie, a także informacje od klienta do producenta substancji czynnej lub produktu
pośredniego.
17.61
Agent, broker, handlowiec, dystrybutor, przedsiębiorca przepakowujący i przeetykietowujący,
który dostarcza daną substancję czynną lub produkt pośredni klientowi, powinien udostępnić
nazwę oryginalnego producenta substancji czynnej lub produktu pośredniego oraz numer seri
będącej przedmiotem dostawy.
17.62
Agent powinien także udzielić informacji o tożsamości producenta substancji czynnej lub
produktu pośredniego upoważnionym władzom na ich żądanie. Producent może sam udzielić
odpowiedzi bezpośrednio odpowiednim władzom lub poprzez autoryzowanych przedstawicieli,
w zależności od powiązań prawnych istniejących między autoryzowanymi przedstawicielami,
a oryginalnym producentem substancji czynnych lub produktów pośrednich (w tym kontekście
„autoryzowany” oznacza autoryzowany przez producenta).
17.63
Powinny być spełnione szczegółowe wytyczne dotyczące Certyfikatów Analitycznych,
zamieszczone w pkt 11.4.
17.7
Postępowanie z reklamacjami i wycofaniami
17.70
Agenci,
brokerzy,
handlowcy,
dystrybutorzy,
przedsiębiorstwa
przepakowujące
i przeetykietowujące powinni przechowywać zapisy dotyczące reklamacji oraz wycofywania
produktu z rynku, zgodnie z rozdziałem 15 niniejszego załącznika, dla wszystkich produktów,
które były przedmiotem zainteresowania danego agenta.
17.71
Agenci, brokerzy, handlowcy,
dystrybutorzy,
przedsiębiorstwa
przepakowujące
i przeetykietowujące powinni wspólnie z oryginalnym producentem substancji czynnej lub
produktu pośredniego dokonać przeglądu reklamacji w celu określenia, czy istnieje
konieczność podjęcia dalszych działań, zarówno w stosunku do klientów, którym dostarczono
tę substancję czynną lub ten produkt pośredni, jak również w stosunku do odpowiednich
władz, albo obu tych podmiotów. Właściwa z zainteresowanych stron (producent lub
pośrednik) powinna przeprowadzić i udokumentować przebieg postępowania wyjaśniającego
przyczyny reklamacji lub wycofania produktu z rynku. Postępowanie wyjaśniające przyczyny
reklamacji lub wycofania powinno być przeprowadzane i dokumentowane przez odpowiednią
stronę.
17.72
Jeżeli reklamacja odnosi się do oryginalnego wytwórcy substancji czynnej lub produktu
pośredniego, zapis dotyczący reklamacji, dokonywany przez agentów, brokerów, handlowców,
dystrybutorów, przedsiębiorstwa przepakowujące i przeetykietowujące, powinien zawierać
wszelkie odpowiedzi na reklamację, otrzymane od oryginalnego producenta substancji
czynnych lub produktów pośrednich (w tym datę i udzielone wyjaśnienia).
17.8
Postępowanie ze zwrotami
108

17.80
Postępowanie w przypadku zwrotów powinno być zgodne z opisem zamieszczonym
w pkt 14.52. Agenci, brokerzy, handlowcy, dystrybutorzy, przedsiębiorstwa przepakowujące
i przeetykietowujące powinny przechowywać dokumentację o zwróconych substancjach
czynnych i produktach pośrednich.
18.
Specjalne wytyczne dotyczące substancji czynnych wytwarzanych na drodze hodowli
komórkowej/fermentacji
18.1
Zasady ogólne
18.10
Rozdział 18 ma na celu omówienie specyficznych metod kontroli nad wytwarzaniem substancji
czynnych na drodze hodowli komórkowej lub fermentacji, prowadzonej przy użyciu
organizmów naturalnie występujących lub rekombinowanych, w aspektach, które
w poprzednich rozdziałach nie zostały omówione w wystarczająco wyczerpujący sposób.
Rozdział ten nie powinien być traktowany jako niezależny od pozostałych, lecz jako
uzupełnienie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania omówionych w pozostałych rozdziałach
niniejszego załącznika. Zasady fermentacji stosowane w "klasycznych" procesach produkcji
małych cząsteczek i zasady obowiązujące przy prowadzeniu procesów wykorzystujących
rekombinowane i nierekombinowane organizmy do produkcji białek lub polipeptydów są takie
same, jednak oba rodzaje procesów różnią się zakresem kontroli. Tam gdzie znajduje to
zastosowanie praktyczne, w rozdziale tym będą omówione te różnice. Ogólnie, zakres kontroli
procesów biotechnologicznych stosowanych do produkcji białek i polipeptydów jest większy niż
dla procesów klasycznej fermentacji.
18.11
Określenie „proces biotechnologiczny” (biotech) odnosi się do wykorzystania w produkcji
substancji czynnej komórek lub organizmów, które powstały lub zostały zmodyfikowane na
drodze rekombinacji DNA, hybrydyzacji DNA lub na drodze innych technologii. Substancje
czynne produkowane w toku procesów biotechnologicznych zazwyczaj składają się
z substancji o dużej masie cząsteczkowej, takich jak białka i polipeptydy, dla których
specyficzne wytyczne są podane w tym rozdziale. Niektóre substancje czynne o małej masie
cząsteczkowej, takie jak antybiotyki, aminokwasy, witaminy i węglowodany, mogą być również
produkowane za pomocą technologi wykorzystującej rekombinację DNA. Zakres kontroli dla
tych rodzajów substancji czynnych jest podobny do stosowanego w klasycznej fermentacji.
18.12
Określenie „klasyczna fermentacja” odnosi się do procesów produkcji substancji czynnych,
wykorzystujących mikroorganizmy istniejące w naturze lub modyfikowane metodami
konwencjonalnymi (napromienianiem lub mutagenezą chemiczną). Substancje czynne
produkowane za pomocą klasycznej fermentacji są to zazwyczaj produkty o małej masie
cząsteczkowej, antybiotyki, aminokwasy, witaminy lub węglowodany.
18.13
Produkcja substancji czynnych lub produktów pośrednich na drodze hodowli komórkowej lub
fermentacji obejmuje procesy biologiczne, takie jak namnażanie komórek lub ekstrakcja
i oczyszczanie materiału pochodzącego z żywych organizmów. Pewne dodatkowe procesy,
takie jak modyfikacja fizykochemiczna, mogą być także częścią procesu produkcyjnego.
109