Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

powinny one być czyszczone w odpowiednich odstępach czasu, aby zapobiec nagromadzaniu
i przenoszeniu zanieczyszczeń (produktów rozpadu lub zanieczyszczeń mikrobiologicznych).
5.24
Wyposażenie wielozadaniowe powinno być czyszczone pomiędzy produkcją różnych
materiałów, aby zapobiec zanieczyszczeniom krzyżowym.
5.25
Należy określić kryteria akceptacji dotyczące maksymalnej ilości pozostałości. Należy również
określić procedury czyszczenia oraz wybrać środki czyszczące i uzasadnić ich wybór.
5.26
Wyposażenie powinno być oznakowane w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację
ich zawartości oraz rozróżnienie urządzeń przed i po czyszczeniu.
5.3
Kalibracja
5.30
Wyposażenie do kontroli, ważenia, mierzenia, monitorowania i testowania, krytyczne dla
jakości produktów pośrednich i farmaceutycznych substancji czynnych, powinno być
kalibrowane zgodnie z pisemnymi procedurami i ustalonym harmonogramem.
5.31
Kalibracja sprzętu powinna być przeprowadzana przy użyciu wzorców mających odniesienie
do wzorców certyfikowanych, jeżeli takie istnieją.
5.32
Należy przechowywać zapisy dotyczące przeprowadzonych kalibracji.
5.33
Powinien być znany i możliwy do sprawdzenia aktualny status kalibracji wyposażenia
krytycznego.
5.34
Urządzenia niespełniające kryteriów kalibracji nie powinny być użytkowane.
5.35
Odchylenia od zatwierdzonych wzorców kalibracyjnych, dotyczące urządzeń krytycznych,
powinny być oceniane w celu stwierdzenia, czy mogły mieć wpływ na jakość produktów
pośrednich i substancji czynnych, wyprodukowanych za pomocą tych urządzeń od czasu
ostatniej prawidłowej kalibracji.
5.4
Systemy komputerowe
5.40
Systemy komputerowe używane w operacjach, w których wymagana jest zgodność
z wytycznymi Dobrej Praktyki Wytwarzania, powinny być zwalidowane. Zakres walidacji jest
zależny od wielkości, złożoności i stopnia krytyczności aplikacji komputerowych.
5.41
Należy wykazać adekwatność sprzętu komputerowego i oprogramowania do przewidzianego
przeznaczenia poprzez wykonanie odpowiedniej kwalifikacji instalacyjnej i operacyjnej.
5.42
Oprogramowanie dostępne w handlu, które zostało skwalifikowane, nie wymaga pełnego
testowania. Jeżeli istniejący system nie był poddany walidacji w czasie zainstalowania,
dopuszcza się przeprowadzenie walidacji retrospektywnej, jeżeli dostępna jest odpowiednia
dokumentacja.
5.43
Systemy komputerowe powinny być w wystarczający sposób zabezpieczone w celu
uniemożliwienia osobom nieuprawnionym dostępu do danych lub wprowadzania zmian
danych. Powinny istnieć zabezpieczenia uniemożliwiające utratę danych (w przypadku
nieprawidłowego wyłączenia systemu). Powinien istnieć zapis wszystkich zmian danych,
określający osobę wprowadzającą zmianę, czas dokonania zmiany i poprzednie wejście do
systemu.
80

5.44
Należy opracować pisemne procedury opisujące eksploatację i konserwację systemów
komputerowych.
5.45
W sytuacji, kiedy dane o krytycznym znaczeniu są wprowadzane ręcznie przez operatora,
powinien istnieć dodatkowy system sprawdzania ich poprawności. Może być wykonywane
poprzez sprawdzenie przez innego operatora lub przez sam system.
5.46
Wszystkie zdarzenia związane z działaniem systemów komputerowych, które mogą mieć
wpływ na jakość produktów pośrednich lub substancji czynnych oraz na wiarygodność danych,
w tym wyników badań, powinny być rejestrowane i prześledzone.
5.47
Zmiany w systemie komputerowym powinny być wprowadzane zgodnie z procedurą kontroli
zmian. Wszystkie zmiany powinny być formalnie zatwierdzone, udokumentowane
i zarejestrowane. Należy prowadzić i przechowywać rejestry dokonanych zmian, w tym
modyfikacji i usprawnień wprowadzanych do sprzętu i oprogramowania komputerowego oraz
do innych krytycznych elementów systemu. Rejestry te powinny dowodzić, że system jest
utrzymywany w stanie zgodnym ze stanem zwalidowanym.
5.48
Jeżeli nie można wykluczyć, że awarie lub uszkodzenia systemu mogą spowodować trwałą
utratę danych, należy zainstalować system kopiujący, zapewniający trwałą archiwizację
danych. Dla wszystkich stosowanych systemów komputerowych należy opracować i wdrożyć
procedury zapewniające odpowiednie zabezpieczenie danych.
5.49
Dopuszcza się możliwość stosowania niezależnego systemu rejestracji danych,
w uzupełnieniu do systemu komputerowego.
6.
Dokumentacja i zapisy
6.1
System dokumentacji i specyfikacje
6.10
Wszystkie dokumenty odnoszące się do wytwarzania półproduktów lub substancji czynnych
powinny być przygotowane, przeglądane, zatwierdzane i dystrybuowane zgodnie z pisemnymi
procedurami. Takie dokumenty powinny istnieć w formie papierowej lub elektronicznej.
6.11
Wydawanie, przegląd, zastępowanie i wycofywanie dokumentów powinno odbywać się
w sposób kontrolowany z zachowaniem histori przeglądu dokumentów.
6.12
Powinna zostać ustanowiona procedura przechowywania wszystkich odpowiednich
dokumentów (rozwój zapisów historycznych, raportów powiększania skali, raportów transferów
technicznych, raportów walidacji procesów, rejestrów szkoleń, raportów produkcyjnych,
raportów kontroli i rejestrów dystrybucji). Okres przechowywania tych dokumentów powinien
być zdefiniowany.
6.13
Wszystkie raporty produkcji, kontroli i dystrybucji powinny być przechowywane przez co
najmniej rok po upływie terminu ważności seri . Dokumentacja dotycząca substancji czynnych
z określonym terminem ponownego badania powinna być przechowywana przez co najmniej
3 lata od zakończenia sprzedaży danej seri .
6.14
Jeżeli w dokumentach dokonywane są zapisy, powinny one być dokonane w sposób trwały
w miejscach, które są do tego przeznaczone bezpośrednio po dokonaniu czynności, i powinny
81

one identyfikować osobę, która dokonała wpisu. Poprawki zapisów powinny być datowane
i opatrzone podpisem przy jednoczesnym zachowaniu czytelności oryginalnego zapisu.
6.15
W okresie przechowywania danych oryginały lub kopie dokumentów zawierających zapisy
powinny być łatwo dostępne w miejscu, w którym czynności opisane w ww. dokumentach
miały miejsce. Dopuszcza się inne miejsca przechowywania dokumentacji pod warunkiem, że
mogą one być niezwłocznie udostępnione w formie elektronicznej lub w inny sposób.
6.16
Specyfikacje, instrukcje, procedury i raporty mogą być przechowywane zarówno jako
oryginały, jak też jako kopie w postaci fotokopi , mikrofilmów, mikrozdjęcia lub innych
odpowiednich reprodukcji oryginalnych dokumentów. W przypadku stosowania techniki
zmniejszania, takich jak mikrofilm, lub gdy stosowany jest zapis elektroniczny, powinien być
dostępny odpowiedni sprzęt do odtwarzania czy drukowania.
6.17
Należy opracować specyfikacje surowców, produktów pośrednich – jeżeli jest to konieczne,
substancji czynnych, materiałów opakowaniowych i etykiet. Specyfikacje powinny mieć formę
zatwierdzonych dokumentów. Ponadto może zaistnieć potrzeba opracowania i zatwierdzenia
specyfikacji materiałów pomocniczych stosowanych w czasie produkcji półproduktów lub
substancji czynnych, na przykład uszczelek, mogących w krytyczny sposób wpływać na jakość
produkowanych substancji. Należy ustanowić i udokumentować kryteria akceptacji materiałów
pomocniczych, dla celów kontroli procesu.
6.18
Stosowanie podpisów elektronicznych wymaga potwierdzenia ich autentyczności oraz
zabezpieczenia przed ich nieuprawnionym użyciem.
6.2
Zapisy czyszczenia i użytkowania sprzętu
6.20
Zapisy użytkowania głównych urządzeń, czyszczenia, sanityzacji lub sterylizacji i konserwacji
powinny zawierać: datę, czas (jeżeli ma zastosowanie), nazwę produktu, numer każdej seri
wytwarzanej na tym sprzęcie oraz nazwisko osoby, która czyściła i konserwowała sprzęt.
6.21
Jeżeli urządzenie jest dedykowane do wytwarzania określonego produktu pośredniego lub
jednej substancji czynnej i jeżeli wytwarzanie seri półproduktu lub substancji czynnej
następuje po sobie w odtwarzalnej sekwencji, którą można prześledzić, nie ma konieczności
tworzenia indywidualnych rejestrów. W przypadku stosowania sprzętu dedykowanego, zapisy
czyszczenia, konserwacji i użytkowania tego sprzętu mogą być częścią raportu seri lub mogą
być sporządzane oddzielnie.
6.3
Zapisy dotyczące surowców, produktów pośrednich oraz etykiet i materiałów
opakowaniowych dla substancji czynnych
6.30
Prowadzone zapisy powinny zawierać:
1)
nazwę wytwórcy, dane umożliwiające identyfikację i ilość każdej dostawy każdej seri
danego surowca, produktów pośrednich lub etykiet i materiałów opakowaniowych dla
substancji czynnej, nazwę dostawcy, numer kontrolny dostawcy (jeżeli jest znany) lub inny
numer identyfikacyjny, numer oraz datę przyjęcia dostawy;
2)
wyniki wszystkich wykonanych testów lub badań oraz wnioski z nich wypływające;
82

3)
rejestry zużycia materiałów;
4)
dokumentację kontroli i przeglądu etykiet i materiałów opakowaniowych substancji
czynnych na zgodność ze specyfikacjami;
5)
decyzję końcową dotyczącą odrzuconych surowców, produktów pośrednich lub etykiet
i materiałów opakowaniowych dla substancji czynnych.
6.31
Główna (zatwierdzona) etykieta powinna być przechowywana w celu porównania z etykietami
wydanymi.
6.4
Główne Instrukcje Technologiczne (Główne Rejestry Produkcji i Kontroli)
6.40
W celu zapewnienia jednorodności każdej wytwarzanej seri powinny zostać przygotowane
główne instrukcje technologiczne dla każdego produktu pośredniego i substancji czynnej.
Instrukcje powinny być opatrzone datą i podpisem jednej osoby oraz powinny być niezależnie
sprawdzone, datowane i podpisane przez osobę z działu jakości.
6.41
Główne Instrukcje Technologiczne powinny zawierać:
1)
nazwę wytwarzanego produktu pośredniego lub substancji czynnej i kod referencyjny
dokumentu identyfikującego, jeżeli ma to zastosowanie;
2)
pełną listę surowców i produktów pośrednich określonych nazwą lub kodem
identyfikacyjnym i szczególne cechy jakościowe;
3)
określenie dokładnych ilości lub proporcji każdego surowca lub produktu pośredniego,
który ma być użyty, z podaniem jednostki miary; jeżeli ilość nie jest ustalona, sposób
obliczania powinien być podany dla każdej wielkości seri lub proporcji w produkcji; jeżeli
jest to uzasadnione, należy zamieścić dopuszczalne odchylenia od wyznaczonych ilości;
4)
lokalizację produkcji oraz ważniejszy używany sprzęt produkcyjny;
5)
szczegółowe instrukcje produkcyjne, zawierające:
a)
etapy postępowania,
b)
zakresy parametrów procesowych, jakie będą stosowane,
c)
instrukcje poboru prób i kontroli procesu wraz z kryteriami akceptacji, tam gdzie ma
to zastosowanie,
d)
limity czasowe zakończenia poszczególnych etapów procesu lub całego procesu,
tam gdzie ma to zastosowanie,
e)
zakresy oczekiwanych wydajności dla odpowiednich faz procesu lub odpowiedniego
czasu;
6)
tam gdzie ma to zastosowanie, specjalne oznaczenia lub informacja o konieczności
zastosowania środków ostrożności, lub odsyłacze do nich;
7)
instrukcje przechowywania produktów pośrednich lub substancji czynnych zapewniające
ich odpowiednią do użycia jakość, łącznie z materiałami opakowaniowymi, etykietami
i specjalnymi warunkami przechowywania uwzględniającymi limity czasowe, tam gdzie ma
to zastosowanie.
6.5
Raporty produkcji serii (raporty kontroli i produkcji serii)
83

6.50
Raporty produkcji seri powinny być przygotowane dla każdego produktu pośredniego
i substancji czynnej i powinny zawierać pełną informację odnoszącą się do produkcji i kontroli
każdej seri . Raport produkcji seri powinien być sprawdzony przed wydaniem w celu
zapewnienia, że jest to wersja poprawna, która czytelnie i wiernie odtwarza odpowiednią
główną instrukcję produkcyjną. Jeżeli raport produkcji seri jest sporządzony w oparciu
o oddzielną część dokumentu głównego, ten dokument powinien zawierać odnośniki do
aktualnej głównej instrukcji produkcyjnej, która jest stosowana.
6.51
Raporty te powinny być ponumerowane niepowtarzalnym numerem seri lub numerem
identyfikacyjnym, datowane i podpisane w chwili wydawania. Podczas produkcji ciągłej kod
produktu razem z datą i godziną mogą służyć jako unikalny identyfikator, dopóki nie zostanie
nadany końcowy numer.
6.52
Dokumentacja dotycząca zakończenia każdego ważnego etapu w raporcie produkcji seri
(zapisy produkcji i kontroli serii) powinna zawierać:
1)
daty i, jeżeli dotyczy, godziny;
2)
dane umożliwiające identyfikację głównego użytego sprzętu (reaktorów, suszarek,
młynów);
3)
szczegółowe zapisy identyfikujące każdą serię zawierające masę, objętość i numer seri
surowców i produktów pośrednich lub każdego materiału przetwarzanego, użytego
podczas wytwarzania;
4)
rzeczywiste zarejestrowane wartości krytycznych parametrów procesu;
5)
każde pobranie prób;
6)
podpisy osób wykonujących i bezpośrednio nadzorujących lub sprawdzających każdy
krytyczny etap wytwarzania;
7)
wyniki testów kontroli procesu i laboratoryjnych;
8)
rzeczywistą wydajność i czas trwania danego etapu procesu;
9)
opis opakowania lub etykiety dla produktu pośredniego lub substancji czynnej;
10) wzór etykiety zastosowanej do oznakowania substancji czynnej lub produktu pośredniego,
jeżeli etykieta będzie umieszczana na opakowaniach handlowych;
11) każde zauważone odchylenie, jego ocenę, przeprowadzone postępowanie wyjaśniające
(jeżeli ma to zastosowanie) lub odsyłacz do dokumentacji zawierającej opis postępowania
wyjaśniającego, jeżeli jest ona przechowywana oddzielnie;
12) wyniki badań końcowych wykonanych przed zwolnieniem seri .
6.53
Powinny być opracowane i przestrzegane pisemne procedury określające tryb postępowania
wyjaśniającego prowadzonego w przypadku wystąpienia odchyleń krytycznych lub
niezgodności seri produktu pośredniego lub substancji czynnej ze specyfikacją. Postępowanie
wyjaśniające powinno objąć także inne serie, których może dotyczyć dane odchylenie lub
niezgodność.
6.6
Zapisy kontroli laboratoryjnej
84