Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, sporządzonej w Budapeszcie w dniu 23 listopada 2001 r.

Druk nr 2608


Warszawa, 7 lipca 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM-10-56-14




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o ratyfikacji Konwencji Rady Europy
o cyberprzestępczości, sporządzonej
w Budapeszcie w dniu 23 listopada

2001 r..

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister
Sprawiedliwości i Minister Spraw Zagranicznych.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk

Projekt
U S T A W A
z dnia
o ratyfikacji Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, sporządzonej
w Budapeszcie w dniu 23 listopada 2001 r.
Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
ratyfikacji Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, sporządzonej w Budapeszcie
w dniu 23 listopada 2001 r.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.






















UZASADNIENIE

I.
Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej umową międzynarodową
Stały postęp techniczny powoduje modyfikację istniejących oraz powstawanie nowych
zagrożeń o charterze kryminalnym. Jednym z obszarów, w którym dokonują się w ostatnim
czasie największe zmiany, są technologie informatyczne. Obecnie praktycznie wszystkie
przejawy życia społecznego i gospodarczego powiązane są z wykorzystaniem komputerów,
dokumentów elektronicznych oraz sieci teleinformatycznych. Oznacza to nasilenie
istniejących oraz pojawianie się nowych zagrożeń – przestępstw, które chociażby z uwagi na
wykorzystanie sieci teleinformatycznych o globalnym zasięgu (np. Internet), narzędzi
informatycznych (oprogramowania) lub samo ich umiejscowienie (przestrzeń wirtualna), nie
mogą być skutecznie zwalczane przez pojedyncze państwa.
Wskazane przestępstwa – określane również terminem „cyberprzestępczość” – obejmują
czyny wymierzone w dane i systemy informatyczne (gdzie przetwarzanie danych jest
przedmiotem czynności wykonawczych) oraz przestępstwa, w których technologie
informatyczne wykorzystywane są przy popełnianiu już stypizowanych w prawie karnym
czynów zabronionych (np. oszustwo komputerowe i piractwo komputerowe).
Obszarem, w którym z uwagi na swój charakter (anonimowość i potencjalnie nieograniczony
zasięg oddziaływania sprawcy) technologie komputerowe mogą w szczególny sposób
ułatwiać popełnianie czynów zabronionych, jest problematyka przestępstw o charakterze
rasistowskim i ksenofobicznym, jak również przestępstw związanych z seksualnym
wykorzystywaniem dzieci i młodzieży – w szczególności produkcja i rozpowszechnianie
pornografii dziecięcej. Czyny te również zaliczane są do cyberprzestępczości.
Z tych względów działania zmierzające do skuteczniejszego zapobiegania, ścigania i karania
sprawców przestępstw popełnianych przy wykorzystaniu technologii informatycznych muszą
być podejmowane na szczeblu międzynarodowym. Istotnym elementem tych działań jest
wzmacnianie ram prawnych stanowiących podstawę współpracy w zakresie zwalczania tych
przestępstw. Polska była i pozostaje aktywnym uczestnikiem tego procesu na arenie
międzynarodowej, z czym związane jest podjęcie zobowiązań o charakterze prawnym
i politycznym.
W omawianym zakresie Polska dokonała wdrożenia aktów prawa Unii Europejskiej: decyzji
ramowej Rady 2005/222/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie ataków na systemy

2
informatyczne, decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r.
w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków
prawnokarnych oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia
13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych
i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję
ramową Rady 2004/68/WSiSW. Polska zobowiązana jest także do wdrożenia dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/40/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. dotyczącej ataków
na systemy informatyczne i zastępującej decyzję ramową Rady 2005/222/WSiSW.
Wskazać jednak należy, iż skuteczność powyższych aktów prawnych ogranicza fakt, iż mają
one zastosowanie jedynie do państw członkowskich Unii Europejskiej.
Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości (dalej „Konwencja”) stanowi istotny krok
w kierunku przyjęcia uniwersalnych standardów w zakresie podejścia do problematyki
przestępstw popełnianych przy zastosowaniu technologii informatycznych – definicji czynów
zabronionych i norm dotyczących współpracy międzypaństwowej w ich ściganiu. Z uwagi na
fakt, iż stronami Konwencji jest już 41 państw, a podpisało ją dalszych 11 państw, w tym
Polska, Konwencja stanowić będzie w przyszłości najefektywniejsze narzędzie
międzynarodowej ochrony wszystkich podmiotów, które wykorzystują technologie
komputerowe lub w stosunku do których technologie te umożliwiają lub ułatwiają
popełnienie przestępstw.
Ratyfikacja przez Polskę Konwencji przyczyni się do wzmocnienia już istniejących w prawie
krajowym
mechanizmów mających na celu zapobieganie szeroko rozumianej
cyberprzestępczości, a tym samym do zwiększenia skuteczności przeciwdziałania
i zwalczania tego zjawiska.
1. Geneza Konwencji
Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości jest pierwszym i do tej pory jedynym aktem
międzynarodowego prawa karnego ery społeczeństwa informacyjnego. Jako zbiór standardów
prawnych służących współpracy międzynarodowej w dziedzinie ścigania przestępstw trans
granicznych, popełnianych z wykorzystaniem technologii informatycznych, cieszy się dużym
zainteresowaniem
społeczności międzynarodowej i wywiera istotny wpływ na

1 Dz. Urz. UE L 69 z 16.03.2005, str. 67.
2 Dz. Urz. UE L 328 z 06.12.2008, str. 55.
3 Dz. Urz. UE L 335 z 17.12.2011, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 18 z 21.01.2012, str. 7.
4 Dz. Urz. UE L 218 z 14.08.2013, str. 8.

3
ustawodawstwo karne państw europejskich i pozaeuropejskich.
Powodem podjęcia prac nad Konwencją było przekonanie o potrzebie prowadzenia wspólnej
polityki kryminalnej w obszarze sieci teleinformatycznych. Nowe warunki i środowisko
stworzyły możliwości dokonywania czynów zabronionych zasługujących na penalizację.
Dostrzeżono, że cyberprzestępczość godzi w takie dobra chronione, jak poufność,
integralność i dostępność systemów i danych informatycznych, jak również podstawowe
wartości wspólne państwom demokratycznym, takie jak niedyskryminacja i poszanowanie
praw mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych czy też ochrona dzieci i młodzieży
przed niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych. W rezultacie działania zabronione
mogą okazać się groźne zarówno dla jednostek, jak i dla całej infrastruktury publicznej,
w tym takich sektorów, jak: bankowość, ruch lotniczy, telefonia, systemy dostaw energii
elektrycznej, ochrona zdrowia, edukacja. Dodatkowo należy podkreślić, że gwałtowny rozwój
Internetu postawił krajowe systemy prawne w wyjątkowo trudnej sytuacji. Internet ze swej
natury zakłada globalny zasięg i powszechną dostępność. Stąd też konieczne okazało się
stworzenie międzynarodowych podstaw do walki z tymi groźnymi zjawiskami,
w szczególności przyjęcie właściwych przepisów prawnych i wspieranie międzynarodowej
współpracy. Z drugiej jednak strony podkreślono konieczność zachowania balansu między
instrumentami chroniącymi przed nowymi przestępstwami a ochroną podstawowych praw
człowieka. W szczególności chodzi o prawo do posiadania własnych opinii, jak również
prawo do ich swobodnego wyrażania, a co za tym idzie prawo do poszukiwania, uzyskiwania
i dzielenia się wszelkiego rodzaju informacjami i ideami, bez względu na granice oraz prawo
do poszanowania prywatności.
Rozpoczęcie prac nad Konwencją poprzedziło przyjęcie w ramach Rady Europy szeregu
dokumentów o charakterze politycznym, z których do najważniejszych należą:
− zalecenie nr R(85)10 dotyczące praktycznego stosowania Europejskiej konwencji
o pomocy prawnej w sprawach karnych w odniesieniu do wniosków rekwizycyjnych
dotyczących podsłuchu rozmów telefonicznych,
− zalecenie nr R(87)15 dotyczące wykorzystywania danych osobowych w sektorze policji,
− zalecenie nr R(88)2 w sprawie piractwa w dziedzinie prawa autorskiego i praw
pokrewnych,
− zalecenie nr R(89)9 w sprawie przestępstw komputerowych, które zawiera wytyczne dla
legislacji krajowych dotyczące definicji pewnych przestępstw komputerowych,

4