Poselski projekt ustawy o nadaniu uprawnień śledczych sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych

Druk nr 2485


Warszawa, 5 września 2012 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

-
o nadaniu uprawnień śledczych
sejmowej Komisji do Spraw Służb
Specjalnych.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Mieczysława Marcina Łuczaka.

(-) Edmund Borawski; (-) Jan Bury; (-) Marek Gos; (-) Jarosław
Górczyński;
(-) Eugeniusz Tomasz Grzeszczak; (-) Stanisław
Kalemba; (-) Mieczysław Kasprzak; (-) Eugeniusz Kłopotek; (-) Jan Łopata;
(-) Mieczysław
Marcin
Łuczak;
(-) Krystyna Ozga; (-) Janusz
Piechociński;
(-) Józef Racki; (-) Marek Sawicki; (-) Henryk
Smolarz;
(-) Zbigniew Sosnowski; (-) Andrzej Sztorc; (-) Piotr
Walkowski; (-) Zbigniew Włodkowski; (-) Piotr Zgorzelski; (-) Józef
Zych; (-) Stanisław Żelichowski.








Projekt

USTAWA
z dnia …………… 2012 r.

o nadaniu uprawnień śledczych sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych


Art. 1. Ustawa reguluje uprawnienia śledcze sejmowej Komisji do Spraw Służb
Specjalnych.

Art. 2. Przepisy ustawy dnia 21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej (Dz. U. Nr
35 poz. 321 – ze zm.) stosuje się odpowiednio, z wyłączeniem art. 7 ust. 1.


Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



















UZASADNIENIE

1. Cel wydania ustawy oraz różnica pomiędzy dotychczasowym a projektowanym
stanem prawnym.

Celem niniejszego projektu ustawy jest wzmocnienie konstytucyjnie określonej funkcji
kontrolnej Sejmu. Chodzi o nadanie uprawnień śledczych stałej komisji sejmowej, a nie tylko
komisji śledczej, która ma charakter nadzwyczajny i powoływana jest do zbadania określonej
sprawy. Takie unormowanie upowszechnia się w utrwalonych systemach demokratycznych
krajów europejskich. Dla przykładu w systemach anglosaskich, np. Wielkiej Brytanii, każda
komisja parlamentarna wyposażona jest w uprawnienia śledcze. Tak jest również w niektórych
krajach Europy kontynentalnej, np. we Francji, gdzie rolę komisji śledczych w praktyce pełnią
komisje stałe obu izb (na podstawie przepisów regulaminu Zgromadzenia Narodowego i
regulaminu Senatu), a nie jedynie nadzwyczajne komisje śledcze. W ograniczonym zakresie
rozwiązanie takie jest stosowane również w Hiszpanii (tylko jedna wyraźnie określona komisja
stała posiada uprawnienia śledcze – Komisja do spraw Statusu Deputowanych) oraz w
Niemczech (Komisja Obrony powoływana przez Bundestag). We Francji komisje stałe w
trybie regulaminowym mogą zwracać się do izby z wnioskiem o wyposażenie ich w
kompetencje śledcze, ze wskazaniem przedmiotu działalności. Natomiast jak głosi art. 45a ust.
2 niemieckiej Ustawy zasadniczej: Komisja Obrony posiada uprawnienia komisji śledczej. Na
wniosek jednej czwartej swoich członków ma obowiązek przeprowadzenia dochodzenia w
określonej sprawie.

2. Dotychczasowe uregulowania prawne w nowelizowanym zakresie.

Zgodnie z art. 95 ust. 2 Konstytucji RP: Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady
Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. Przepis zawarty w art. 111
ust. 1 przewiduje możliwość powołania nie stałej, odrębnej komisji śledczej, ale jedynie do
zbadania określonej (konkretnej) sprawy. Art. 110 w ust. 3 in principium, głosi ogólnie, iż
Sejm powołuje komisje stałe. Z ww. regulacji należy zatem wywieźć wniosek, iż Konstytucja
nie wyklucza możliwości nadania uprawnień śledczych komisji stałej. Należy jednak zastrzec,
że zgodnie z art. 95 ust. 2, komisja taka mogłaby kontrolować jedynie rząd i administrację
rządową, chociaż informacje konieczne do realizowania funkcji kontrolnej, może uzyskiwać
nawet od podmiotów prawa prywatnego. Ponadto takie uprawnienia śledcze muszą być
zapisane w ustawie, o czym expressis verbis mowa jest w art. 95 ust. 2 in fine.
Jak wyjaśniano w trakcie prac nad projektem obecnie obowiązującej ustawy zasadniczej w
Komisji Konstytucyjnej (posiedzenie z dnia 16 maja 1995 r.), status sejmowej komisji śledczej
jest zupełnie inny niż pozostałych komisji i nie może być unormowany jedynie w Regulaminie
Sejmu, „gdyż może wpływać na zakres praw i obowiązków obywateli oraz organów
niepodporządkowanych Sejmowi” (Biuletyn XIX Posiedzenia Komisji Konstytucyjnej
Zgromadzenia Narodowego, Wydawnictwo Sejmowa, s. 40).
Stąd konieczność odesłania do przepisów ustawy z dnia 21 stycznia 1999 r. o sejmowej
komisji śledczej (która była inicjatywą grupy posłów).

3. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne.

Wprowadzenie niniejszej nowelizacji pozwoli na wykonywanie w sposób bardziej
pełny i efektywny uprawnień kontrolnych przysługujących Sejmowi, w szczególności za
pośrednictwem jednego z jego organów wewnętrznych – Komisji Do Spraw Służb
Specjalnych. Dzięki informacjom uzyskanym przy pomocy uprawnień śledczych Komisji,
Sejm będzie mógł podejmować nie tylko decyzje o wiążących skutkach prawnych, ale również
decyzje o charakterze politycznym, (np. polegające na odwołaniu określonej osoby ze
stanowiska) jak również formułować określone postulaty, apele i oceny. Nadanie uprawnień
śledczych stałej Komisji Sejmowej Do Spraw Służb Specjalnych, a nie tylko komisji śledczej,
która ma charakter nadzwyczajny pozwoli temu organowi na wykonywanie kontroli w sposób
bardziej efektywny, gdyż nieograniczony okresem działalności komisji śledczej, która jest
powoływana – w przeważającej liczbie przypadków - nie na okres trwania całej kadencji
Sejmu, lecz jedynie doraźnie, na potrzeby określonego przypadku. Wyposażenie komisji stałej
w uprawnienia śledcze pozwoli jej na dogłębne zanalizowanie działalności instytucji
podlegających kontroli oraz wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w ich działaniu. W
konsekwencji, aktywność komisji doprowadzi do zwiększenia przejrzystości działalności
administracji publicznej oraz przyczyni się do zwiększenia poziomu zaufania obywateli do
klasy politycznej.

Przedmiotowa regulacja nie spowoduje powstania skutków gospodarczych ani
finansowych. Nowelizacja nie spowoduje również konieczności zmiany Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej.

Regulacja niniejszej nowelizacji nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.

5. Niniejsza regulacja nie wymaga wydania aktów wykonawczych.

6. Projekt niniejszej ustawy nie pociąga za sobą obciążeń budżetu państwa ani
budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

7. Oświadczenie o przeprowadzonych konsultacjach społecznych zgodnie z art. 34
Regulaminu Sejmu RP.
Przedmiotowy projekt nowelizacji nie został poddany konsultacjom społecznym w
rozumieniu art. 34 ust. 3 Regulaminu Sejmu RP.