Rządowy projekt ustawy o charakterystyce energetycznej budynków

techniczno-budowlanych, w tym zwłaszcza dotyczących przyłączania urządzeń
i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji
urządzeń, instalacji i sieci, jak i w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej, z uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy oraz
wymagań ochrony środowiska. Wiedza w ww. zakresie pozwala na dokonywanie
kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji. Ponadto, rozszerzenie katalogu
osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji o tę grupę
osób powinno zapewnić konkurencję w przedmiotowym zakresie, dzięki której
w interesie osób posiadających uprawnienie do kontroli systemu ogrzewania i systemu
klimatyzacji będzie podnoszenie swoich kwalifikacji oraz świadczenie usług na jak
najwyższym poziomie.
Projektowane ust. 2–6 określają natomiast, w jaki sposób dokonuje się wpisu do
wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania i sytemu klimatyzacji oraz
jakie dane musi zawierać wniosek. Przedmiotowe kwestie są uregulowane w sposób
zbliżony do przepisów dotyczących wpisu do wykazu osób uprawnionych do
sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Różnice pomiędzy wpisem do
wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej a
wpisem do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji
wynikają przede wszystkim ze zróżnicowanych wymagań w stosunku do jednej i
drugiej grupy osób, co przekłada się m.in. na różnice w dokumentach dołączanych do
wniosków o wpis. W przypadku osób ubiegających się o wpis do wykazu osób
uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji nie wymaga się
np. niekaralności, w związku z czym nie wymaga się dołączania do wniosku
odpowiedniego dokumentu potwierdzającego niekaralność. Zgodnie z art. 27 projektu
przyczynami wykreślenia z wykazu osób uprawnionych do wykonywania kontroli jest
stwierdzenie rażących i oczywistych błędów w sporządzonym protokole z kontroli
systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, orzeczenie wobec osoby uprawnionej
zakazu wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie albo utraty
uprawnień do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, a także
nieposiadanie kwalifikacji wymaganych przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją
urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz
innych urządzeń energetycznych. Jednak w przypadku gdy osoba posiada zarówno
uprawnienia budowlane, jak i kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru, utrata
16
uprawnień do kontroli nastąpi dopiero w przypadku niespełniania obydwu tych
wymagań. Sposób uzyskania ponownego wpisu do wykazu osób uprawnionych do
kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji uregulowany jest w art. 28.
W przypadku wykreślenia osoby z wykazu z powodu sporządzenia protokołu z kontroli
zawierającego rażące i oczywiste błędy, o ponowny wpis do wykazu można ubiegać się
w terminie 24 miesięcy od dnia w którym decyzja o wykreśleniu z wykazu stała się
ostateczna. Okres 24 miesięcy, podczas którego osoba nie mogłaby wykonywać
protokołów wydaje się wystarczającą sankcją. Jeżeli natomiast wykreślenie nastąpiło
z powodu utraty uprawnień budowlanych lub nieposiadania kwalifikacji wymaganych
przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń wytwarzających,
przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń
energetycznych – o ponowny wpis można starać się od dnia ustania przyczyn
wykreślenia z wykazu.
Art. 30 i 31 precyzują zakres kontroli oraz zawartość protokołu z kontroli systemu
klimatyzacji oraz ogrzewania. Protokół, poza danymi identyfikacyjnymi budynku
i danymi identyfikacyjnymi systemu, zawiera ocenę pracy systemu oraz zalecenie
określające roboty budowlane, które poprawią efektywność energetyczną systemu.
Wzór tego protokołu zostanie określony w rozporządzeniu w sprawie wzorów
protokołów z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji.
Rozdział 4 określa zasady prowadzenia centralnego rejestru charakterystyki
energetycznej budynków. Centralny rejestr jest prowadzony w celach informacyjno-
-statystycznych oraz do weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej budynków
i protokołów z przeglądów systemów grzewczych i klimatyzacji. Ponadto,
projektowane przepisy wdrożą art. 17 dyrektywy, zgodnie z którym państwa
członkowskie zapewniają publiczną dostępność regularnie aktualizowanych list
wykwalifikowanych lub akredytowanych ekspertów, a także art. 18 dyrektywy, zgodnie
z którym państwa członkowskie zapewniają ustanowienie niezależnych systemów
kontroli świadectw charakterystyki energetycznej i sprawozdań z przeglądów systemów
ogrzewania i klimatyzacji.
Zgodnie z projektowanym art. 32 na centralny rejestr składają się następujące wykazy:
1) osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej;
2) osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji;
17
3) świadectw charakterystyki energetycznej;
4) protokołów z przeprowadzonych kontroli systemu ogrzewania lub systemu
klimatyzacji;
5) budynków, w których całkowita powierzchnia użytkowa powyżej 250 m2 (do dnia
8 lipca 2015 r. o powierzchni 500 m2) jest zajmowana przez organy wymiaru
sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej i w których
dokonywana jest obsługa interesantów, zawierający informacje o charakterystyce
energetycznej tych budynków oraz ich powierzchni.
Wykazy osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej
oraz osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji będą
udostępnione publicznie. Publiczny dostęp ww. danych wiąże się z wdrożeniem art. 17
dyrektywy wymagającym zapewnienia otwartego dostępu m.in. do list
wykwalifikowanych ekspertów. Ponadto udostępniony publicznie będzie wykaz
budynków, w których całkowita powierzchnia użytkowa powyżej 250 m2 (do dnia
8 lipca 2015 r. o powierzchni 500 m2) jest zajmowana przez organy wymiaru
sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej i w których
dokonywana jest obsługa interesantów.
Art. 33 określa, jakie dane znajdują się wykazach: osób uprawnionych do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej oraz osób uprawnionych do kontroli systemu
ogrzewania lub systemu klimatyzacji, a więc: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia,
numer uprawnień budowlanych (w przypadku ich posiadania), numer i datę wpisu.
Zakres tych danych ograniczono do najważniejszych informacji pozwalających na
identyfikację osoby uprawnionej. Przedmiotowe dane będą dostępne publicznie, aby
umożliwić swobodny dostęp do list ekspertów uprawnionych do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej, a także uprawnionych do wykonywania
kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji.
Art. 34 reguluje obowiązek osoby wpisanej do wykazów osób uprawnionych (czyli
wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej
i osób uprawnionych do kontroli systemów ogrzewania lub klimatyzacji), do
informowania ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa o zmianach dotyczących
spełnienia wymagań niezbędnych do uzyskania wpisu do wykazu osób uprawnionych,
18
a także o zmianach danych w zakresie imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania lub
adresu poczty elektronicznej. Jest to niezbędne w celu aktualizacji danych zawartych
w wykazach, a także możliwości stwierdzenia, czy dana osoba uprawniona nadal
spełnia warunki niezbędne do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej
albo wykonywania kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji.
Art. 35 przewiduje sposób postępowania w przypadku osób świadczących na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej usługi transgraniczne, które są uprawnione do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej albo do kontroli systemu ogrzewania
i systemu klimatyzacji w państwie członkowskim Unii Europejskiej, państwie
członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stroną
umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz państwie, które zawarło z Unią
Europejską i jej państwami członkowskimi umowę regulującą swobodę świadczenia
usług. Osoba taka podlega wpisowi do wykazu osób uprawnionych do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej lub wykazu osób uprawnionych do kontroli
systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, na wniosek, na zasadach zbliżonych do
trybu wpisu osób, które zdobyły wykształcenie w Polsce, z tą różnicą, że obowiązana
będzie do przedstawienia zaświadczenia stwierdzającego wpis do rejestru osób
uprawnionych w kraju pochodzenia.
Art. 36 określa, że w rejestrze, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4, znajdują się
świadectwa charakterystyki energetycznej i protokoły z kontroli systemu ogrzewania
lub systemu klimatyzacji, które wygenerowane zostały w systemie teleinformatycznym
przez osobę uprawnioną, a następnie automatycznie zapisane na serwerze. Dokumenty
te nie są upublicznione, a dostępne jedynie dla ministra właściwego do spraw
budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz
mieszkalnictwa dla celów weryfikacji. Świadectwa charakterystyki energetycznej
i protokoły, po wygenerowaniu przez osobę je sporządzającą, są automatycznie
zapisywane w odpowiednim wykazie, pod numerem, który został im nadany, a osoba
uprawniona po podpisaniu, przekazuje je osobie zlecającej świadectwo lub osobie,
w budynku której dokonana była kontrola. Ponadto przedmiotowe dokumenty pozostają
w tym wykazie do chwili ich archiwizacji. Dostęp do przedmiotowych wykazów ma
minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania
przestrzennego oraz mieszkalnictwa, co umożliwia przeprowadzanie wyrywkowej
weryfikacji przedmiotowych dokumentów, zgodnie z art. 37.
19
Przedmiotowy przepis zapewnia wdrożenie art. 18 dyrektywy, zgodnie z którym
państwa członkowskie są obowiązane do ustanowienia niezależnych systemów kontroli
świadectw charakterystyki energetycznej i sprawozdań z przeglądów systemów
ogrzewania lub klimatyzacji. Przedmiotowa weryfikacja będzie wykonywana z urzędu
albo na wniosek osób lub podmiotów, które zleciły sporządzenie świadectwa
charakterystyki energetycznej albo wykonanie kontroli systemu ogrzewania lub
systemu klimatyzacji (jeżeli stwierdzą one nieprawidłowości w sporządzonym
świadectwie charakterystyki energetycznej albo protokole z kontroli systemu
ogrzewania lub systemu klimatyzacji). Szczegółowy zakres i sposób dokonywania
weryfikacji będą uregulowane w rozporządzeniu w sprawie sposobu dokonywania
i zakresu weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej budynków lub ich części
oraz protokołów z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji, do wydania
którego upoważnienie zawarte jest w art. 38. Weryfikacja ma na celu przede wszystkim
zapewnienie rzetelności i wysokiej jakości usług świadczonych przez osoby
sporządzające świadectwa oraz przeprowadzające kontrole.
W art. 40 i 41 uregulowany został tryb tworzenia i przekazywania krajowego planu
działań mającego na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii oraz
prowadzenia kampanii informacyjnej przez ministra właściwego do spraw
budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz
mieszkalnictwa. Art. 40 odnoszący się do treści krajowego planu oraz obowiązku
przekazania informacji wymaganych przez Komisję Europejską wdraża art. 9
dyrektywy. W art. 41 przewidziano, że minister właściwy do spraw budownictwa,
lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa
zapewnia prowadzenie kampanii mającej na celu informowanie właścicieli oraz
najemców budynków lub części budynków o celach i korzyściach związanych ze
sporządzaniem i przekazywaniem świadectw charakterystyki energetycznej.
Projektowany przepis wdraża art. 20 dyrektywy, zgodnie z którym państwa
członkowskie podejmują niezbędne środki w celu informowania właścicieli lub
najemców budynków lub modułów budynków o różnych metodach i praktykach
służących poprawie charakterystyki energetycznej, a także dostarczają właścicielom lub
najemcom budynków w szczególności informacje o świadectwach charakterystyki
energetycznej i sprawozdaniach z przeglądu, o tym, czemu one służą i jaki jest ich cel,
o opłacalnych ekonomicznie sposobach poprawy charakterystyki energetycznej
20