Poselski projekt ustawy o związkach partnerskich

Druk nr 2381


Warszawa, 29 stycznia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o związkach partnerskich.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Ryszarda Kalisza.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Jacek Czerniak; (-) Tomasz Garbowski; (-) Dariusz
Joński; (-) Ryszard Kalisz; (-) Tomasz Kamiński; (-) Krystyna
Łybacka; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Leszek Miller; (-) Grzegorz
Napieralski; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława
Prządka;
(-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Tadeusz
Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.

*W dniu 8 maja 2013 r. nastąpiła zmiana przedstawiciela wnioskodawców. Do dalszego
reprezentowania wnioskodawców została wyznaczona pani poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska.
Ustawa
z dnia............................r.
o związkach partnerskich
Art. 1.
Ustawa określa zasady zawierania i ustania związku partnerskiego oraz powstawania praw i
obowiązków partnerów w związku partnerskim.
Art. 2.
Ilekroć w niniejszej ustawie mowa jest o partnerze rozumie się przez to osobę pozostającą w związku
partnerskim.
Art. 3.
1. Związek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby jednocześnie obecne złożą przed
kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek partnerski,
powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść oświadczenia lub odczytując je na głos.
Osoba niemogąca mówić składa oświadczenie o wstąpieniu w związek partnerski, podpisując akt
związku partnerskiego.
2. Dwie osoby, będące obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć związek
partnerski również przed polskim konsulem albo przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji
konsula.
3. Osoby zamierzające zawrzeć związek partnerski powinny złożyć lub przedstawić kierownikowi
urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia związku, o których mowa w ustawie z
dnia 28 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 2004 r. Nr 161, poz. 1688, z późn.
zm. ). Jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca zawrzeć związek partnerski jest
obowiązana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego, napotyka trudne do
przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia
tego dokumentu. Osoby zamierzające zawrzeć związek partnerski składaj ą kierownikowi urzędu
stanu cywilnego wypis z aktu notarialnego umowy, o której mowa w art. 6.
4. Związek partnerski przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarty przed
upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzaj ą go zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu
stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających
zawarcie tego związku.
5. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłączającej
zawarcie zamierzonego związku partnerskiego, odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w
związek partnerski, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy związek ten może
być zawarty.
6. Partnerzy składając oświadczenie o wstąpieniu w związek partnerski mogą zdecydować o
przyjęciu wspólnego nazwiska, będącego dotychczas nazwiskiem jednego z partnerów lub o

1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz.
125, Nr 181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 182, poz. 1121, Nr 195, poz. 1198, Nr 220, poz. 1431, Nr 234,
poz. 1571.
2
połączeniu dotychczasowych nazwisk partnerów, przy czym nazwisko utworzone w wyniku
połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
Art. 4.
Jeżeli mimo niezachowania przepisów art. 3 został sporządzony akt związku partnerskiego, każdy,
kto ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem o ustalenie nieistnienia takiego
związku.
Art. 5.
1. Związku partnerskiego nie może zawrzeć osoba:
1) niemająca ukończonych 18 lat;
2) ubezwłasnowolniona całkowicie;
3) ubezwłasnowolniona częściowo, jeżeli tak wynika z orzeczenia sądu o
ubezwłasnowolnieniu;
4) pozostająca z osobą, z którą związek partnerski miałby być zawarty, w relacji pokrewieństwa
w linii prostej albo bocznej do czwartego stopnia, albo w relacji przysposobienia;
5) pozostająca w związku małżeńskim;
6) pozostająca w związku partnerskim.
2. W przypadku naruszenia przepisu ust. 1 każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator,
może żądać unieważnienia związku partnerskiego.
3. Unieważnienia związku partnerskiego może żądać jeden z partnerów także w przypadku, gdy jego
oświadczenie o zawarciu związku partnerskiego było dotknięte wadą. Ponadto prokurator może
żądać unieważnienia związku partnerskiego zawartego dla pozoru.
4. Nie można żądać unieważnienia związku partnerskiego, jeżeli ustała przesłanka do jego
unieważnienia.
5. Nie można żądać unieważnienia związku partnerskiego po jego ustaniu. Nie dotyczy to jednak
unieważnienia z powodu pokrewieństwa między partnerami oraz z powodu pozostawania przez
jednego z partnerów w chwili zawarcia związku partnerskiego w zawartym poprzednio związku
małżeńskim albo partnerskim.
Art. 6.
1. Swoje wzajemne uprawnienia lub zobowiązania o charakterze majątkowym lub osobistym w celu
organizacji wspólnego życia partnerzy określaj ą w umowie związku partnerskiego zawartej w
formie aktu notarialnego. Umowa zaczyna obowiązywać z chwilą zawarcia związku partnerskiego.
2. Określaj ąc wzajemnie swoje prawa i obowiązki w umowie związku partnerskiego, partnerzy w
szczególności mogą zdecydować o:
1) obowiązku udzielania sobie wzajemnej pomocy i wsparcia w trakcie trwania związku
partnerskiego;
2) obowiązku zaspakajania na miarę swoich sił i możliwości uzasadnionych potrzeb
materialnych związku partnerskiego, który stworzyli;
3) obowiązku dochowania wierności;
4) prawie do działania w imieniu partnera w sprawach zwykłego zarządu;
3
5) powstaniu umownej wspólności majątkowej w ramach związku partnerskiego, do której
stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału I, II i III działu III w tytule I ustawy z dnia 25 lutego
1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.).
6) przyjęciu wzajemnie względem siebie albo w stosunku do jednego partnera obowiązku
alimentacyjnego powstającego w określonym wymiarze z chwilą rozwiązania związku
partnerskiego.
3. Umowa, o której mowa w ust. 2, może być zmieniona w trakcie trwania związku partnerskiego.
Zmiana jest skuteczna pod warunkiem złożenia przez partnerów wypisu z aktu notarialnego obejmuj
ącego taką zmianę w terminie 1 miesiąca kierownikowi urzędu stanu cywilnego, przed którym
związek partnerski został zawarty.
Art. 7.
1. Jeśli w umowie związku partnerskiego nie postanowiono inaczej po zawarciu związku
partnerskiego, każdy z partnerów zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem związku
partnerskiego, jak i majątek nabyty później, a także samodzielnie zarządza swoim majątkiem.
2. Jeśli partnerzy nie postanowili inaczej, przedmioty użytku domowego nabywane przez jednego z
partnerów w trakcie trwania związku partnerskiego, staj ą się przedmiotem współwłasności
partnerów w częściach ułamkowych, a udziały we współwłasności są równe.
3. Jeśli partnerzy nie postanowili inaczej, udziały we współwłasności rzeczy i praw majątkowych
nabywanych wspólnie w trakcie trwania związku partnerskiego są równe.
Art. 8.
1. Jeśli w umowie związku partnerskiego nie postanowiono inaczej, partnerzy są odpowiedzialni
solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z
zaspokajania zwykłych potrzeb gospodarstwa domowego prowadzonego w ramach związku
partnerskiego.
2. Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z partnerów postanowić, orzekając w
postępowaniu nieprocesowym, że za powyższe zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten partner,
który je zaciągnął.
3. Wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne względem osób trzecich, jeżeli było im
wiadome.
Art. 9.
1. Jeśli w związku z powstaniem związku partnerskiego i w trakcie jego trwania partnerzy otrzymali
jakąkolwiek korzyść majątkową ze środków publicznych, bez względu na to co zastrzegli w umowie
związku partnerskiego powstaje między nimi obowiązek alimentacyjny, polegający na tym, że jeżeli
w wyniku rozwiązania związku partnerskiego sytuacja życiowa jednego z partnerów uległa
znacznemu pogorszeniu, może on żądać od byłego partnera dostarczania środków niezbędnych na

2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1986 r. Nr 36,
poz. 180, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1998 r. Nr 117, poz. 757, z 1999 r.
Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 122, poz. 1322, z 2001 r. Nr 128, poz. 1403, z 2003 r. Nr 83, poz. 772,
Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 162, poz. 1691, z 2007 r. Nr 121, poz. 831, Nr 134, poz. 947, Nr
192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 220, poz. 1431, z 2010 r. Nr 125, poz. 842, z 2011 r. Nr 75, poz. 398,
Nr 149, poz. 887.
4
utrzymanie przez okres nie dłuższy niż trzy lata od rozwiązania związku partnerskiego, o ile
możliwości zarobkowe i majątkowe obowiązanego na to pozwalają. Sąd nie uwzględni żądania,
jeżeli sprzeciwiałyby się temu zasady współżycia społecznego.
2. Jeżeli przemawiaj ą za tym okoliczności, obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w ust. 1, może
mieć postać jednorazowego przysporzenia w pieniądzu lub innych składnikach majątkowych.
3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania partnerowi po rozwiązaniu związku partnerskiego
wygasa w razie zawarcia przez tego partnera nowego związku partnerskiego albo małżeństwa.
4. Do obowiązku alimentacyjnego między byłymi partnerami stosuje się odpowiednio przepisy o
obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.
Art. 10.
Ustanie związku partnerskiego następuje w przypadku śmierci jednego z partnerów albo uznania go
za zmarłego. W przypadku uznania jednego z partnerów za zmarłego domniemywa się, że związek
partnerski ustał z chwilą, która w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego została oznaczona jako chwila
śmierci.
Art. 11.
1. Ustanie związku partnerskiego następuje z chwilą:
1) gdy partnerzy jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego
oświadczenia o rozwiązaniu związku partnerskiego;
2) upływu 6 miesięcy od chwili dokonania przez jednego z Partnerów wypowiedzenia związku
partnerskiego, dokonanego w formie oświadczenia złożonego przed kierownikiem urzędu stanu
cywilnego, w którym zawarto związek partnerski.
2. Partner wypowiadający zawiadamia drugiego partnera o wypowiedzeniu w terminie 7 dni.
3. Jeśli zawiadomienie o wypowiedzeniu związku partnerskiego, o którym mowa w ust. 2, zostało
dokonane celowo w sposób uniemożliwiający zapoznanie się z nim partnerowi do którego było
adresowane, partner wypowiadający ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną partnerowi w
związku z ustaniem związku partnerskiego na podstawie takiego wypowiedzenia.
4. W przypadku niemożliwości ustalenia aktualnego adresu zawiadomienie o wypowiedzeniu
związku partnerskiego przesyła się na adres wskazany w akcie notarialnym, o którym mowa w art. 6
ust.1.
Art. 12.
O podziale wspólnego majątku partnerzy decydują w drodze umowy zawartej w formie aktu
notarialnego, jednakże każdy z partnerów może żądać dokonania podziału majątku wspólnego przez
sąd.
Art. 13.
Do instytucji prawa obcego regulujących wspólne pożycie dwóch osób zawartych poza granicami
Rzeczpospolitej Polskiej w formie innej niż małżeństwo lub przez osoby tej samej płci stosuje się
przepisy niniejszej ustawy.
Art. 14.
Ustawa wchodzi w życie w terminie i na zasadach określonych w ustawie Przepisy wprowadzające
ustawę o związkach partnerskich.
5