Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw

1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia 
wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność z wyłączeniem 
działalności, o której mowa w art. 8 ust 6 pkt 4a;  
2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed 
dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku 
kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy 
czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. 
 
 
 
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. 
 
 
5 
 
 
UZASADNIENIE 
 
1. 
Cele projektu. 
 
Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i niektórych 
innych  ustaw  jest  wprowadzenie  do  polskiego  porządku  prawnego  instytucji  umożliwiającej  próbne 
podjęcie  działalności  gospodarczej.  Chodzi  o  to,  by  każdy,  kto  ma  jakiś  pomysł  na  uruchomienie 
własnego biznesu, mógł go przetestować w praktyce i w ten sposób przekonać się, czy opłacalne jest 
dalsze  w  niego  inwestowanie.  Założeniem  projektu  jest,  by  skorzystanie  z tej  formy  działalności 
gospodarczej  było  maksymalnie  proste  i  wymagało  od  początkującego  przedsiębiorcy  minimum 
formalności,  a  więc  by  każdy  mógł  taką  działalność  uruchomić  „od  ręki“.  Co  więcej,  nowelizacja 
niniejsza  ma  też  za  zadanie  uchronić  obywateli  przed  negatywnymi,  finansowymi  konsekwencjami 
decyzji  o  rozpoczęciu  działalności  gospodarczej.  Dlatego  projektodawcy  postawili  sobie  za  cel 
zwolnienie przedsiębiorcy w okresie próby od obowiązku odprowadzania podatku dochodowego (do 
kwoty  10 000  zł)  oraz  od  opłacania  z  własnej  kieszeni  składek  na  ubezpieczenia  społeczne. 
Zakończenie działalności gospodarczej prowadzonej w okresie próbnym, niezależnie od powodzenia 
tego  przedsięwzięcia,  a  więc  czy  owo  zakończenie  będzie  wynikiem  decyzji  o  całkowitym 
zaprzestaniu działalności, czy też skutkiem prowadzenia jej w dalszym ciągu na zasadach ogólnych, 
nie będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia zaległych podatków czy składek. Samo „przejście“ 
na  ten  ostatni  typ  działalności  będzie  również  niezwykle  proste  i  wymagało  będzie  jedynie 
stosownego oświadczenia od przedsiębiorcy. 
 
2. 
Rzeczywisty stan w dziedzinie stanowiącej przedmiot regulacji. 
 
W  obecnym  stanie  prawnym  osoby  rozpoczynające  działalność  gospodarczą  już  na  samym 
początku jej prowadzenia zderzają się z podobnymi barierami natury biurokratycznej i fiskalnej, co 
przedsiębiorcy od lat prowadzący swoje firmy. 
 
Prawdą  jest,  iż  w  obecnym  ustawodawstwie  pojawiają  się  nieliczne  przepisy  ustanawiające 
udogodnienia  dla  osób  rozpoczynających  działalność  gospodarczą.  Za  przykład  może  posłużyć  art. 
18a  ustawy  o  systemie  ubezpieczeń  społecznych,  określający  preferencyjną  wysokość  składek  na 
ubezpieczenia  społeczne  w  pierwszych  24  miesiącach  prowadzenia  działalności  gospodarczej. 
Istnienie tego przepisu wskazuje, iż w obecnym systemie prawnym jednym z celów ustawodawcy jest 
stworzenie  systemu  zachęt,  w  tym  zachęt  natury  fiskalnej,  dla  zarejestrowania  działalności 
gospodarczej.  Wspomniany  cel  jest  jednak  obecnie  realizowany  w  stopniu  zdecydowanie 
niewystarczającym.  Nawet  bowiem  w  okresie  pierwszych  24  miesięcy  prowadzenia  działalności 
gospodarczej  przedsiębiorca  tytułem  samych  składek  na  ZUS  oraz  składki  zdrowotnej  płaci 
miesięcznie  ponad  420  zł,  co  jest  z  pewnością  istotną  barierą  dla  osób,  które  mają  pomysł  na 
6 
 
prowadzenie  działalności  gospodarczej,  ale  nie  dysponują  wystarczającym  kapitałem,  by  ponieść 
ryzyko związane z jej rozpoczęciem.  
 
Warto zauważyć, iż przedmiotem obrad Sejmu VII kadencji był już projekt ustawy tworzący 
realne  udogodnienia  dla  przedsiębiorców  rozpoczynających  prowadzenie  działalności  gospodarczej. 
Zgłoszony  przez  grupę  posłów  Ruchu  Palikota  projekt  ustawy  o  zmianie  ustawy  o  swobodzie 
działalności  gospodarczej,  który  wprowadzał  możliwość  prowadzenia  działalności  gospodarczej  w 
trzymiesięcznym  okresie  próbnym  na  preferencyjnych  zasadach  został  jednak  w  głosowaniu,  które 
miało  miejsce  w  dniu  12  lipca  2013  r.  odrzucony  już  po  pierwszym  czytaniu.  Pretekstem  do 
odrzucenia  projektu  były  nieznacznej  wagi  niedociągnięcia  natury  legislacyjnej,  zbyt  szeroki  zakres 
zwolnienia  z  obowiązku  opłacania  podatku  dochodowego  od  osób  fizycznych  oraz  brak  w 
uzasadnieniu  projektu  części  dowodzącej  zgodności  proponowanych  rozwiązań  z  prawem  Unii 
Europejskiej.  
 
W niniejszym projekcie ustawy, wszystkie ww. niedociągnięcia projektu ujętego w druku nr 
1332  zostały  usunięte.  Tym  samym  znikają  wszystkie  prawdziwe  i  rzekome  powody  odrzucenia 
propozycji  wprowadzenia instytucji tzw. „firmy na próbę”. Należy więc oczekiwać, iż przedkładany 
dziś projekt spotka się z poparciem większości sejmowej.  
 
3. 
Różnica pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym. 
 
 
 
 
Projektowane przepisy przewidują możliwość prowadzenia tzw. „działalności gospodarczej w 
okresie próbnym”. Mówiąc najogólniej, działalność taka polega na umożliwieniu osobom fizycznym 
prowadzenia działalności gospodarczej przez pierwsze 90 dni przy możliwie niewielkich obciążeniach 
fiskalnych i parafiskalnych, oraz przy minimalnych wymaganiach biurokratycznych 
 
 
 
„Uruchomienie“  działalności  w  okresie  próbnym  dokonuje  się  w  wybranej  przez  siebie 
formie,  w  tym  również  za  pośrednictwem  elektronicznego  formularza,  poprzez  zgłoszenie  podjęcia 
takiej działalności gospodarczej do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej – nie 
jest  wymagane  dokonywanie  żadnych  innych  działań  rejestracyjno-urzędowych.  Działalność  w 
okresie próbnym mógłby podjąć – zgodnie z projektowanym art. 22g ustawy o swobodzie działalności 
gospodarczej  – każdy, kto  w okresie ostatnich pięciu lat nie prowadził działalności gospodarczej (w 
tym działalności gospodarczej w okresie próbnym).  Formularz zgłoszenia działalności gospodarczej 
prowadzonej w okresie próbnym odpowiada formularzowi wniosku o wpis działalności gospodarczej. 
Tym  samym  w  razie  dalszego  prowadzenia  działalności  na  zasadach  ogólnych  nie  jest  konieczne 
powtórne  składanie  dokumentów  przez  przedsiębiorcę,  ponieważ  Centralna  Ewidencja  i  Informacja  
Działalności  Gospodarczej  będzie  już  dysponowała  wszystkimi  niezbędnymi  informacjami  i  będzie 
mogła przesłać je do właściwych organów. Rodzaj działalności prowadzonej w okresie próby co do 
zasady  jest  dowolny,  z wyjątkiem  pewnych,  bardzo  nielicznych  kategorii,  wymagających  uzyskania 
pozwolenia lub koncesji. 
7 
 
 
 
Z prowadzoną  w  okresie  próby  działalnością  wiąże  się  też  poważne  udogodnienie  dla 
przedsiębiorców, a mianowicie jest nim pokrycie ze środków powiatowych urzędów pracy składki na 
ubezpieczenie  zdrowotne  oraz  ubezpieczenia  społeczne,  płacone  za  czas  faktycznego  prowadzenia 
działalności  gospodarczej  w  okresie  próbnym  przez  przedsiębiorcę.  Podstawę  wymiaru  składki  na 
ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców działających w okresie próbnym stanowiłaby kwota zasiłku  
dla  bezrobotnych  otrzymywana    w  okresie  pierwszych  trzech  miesięcy  prawa  do  zasiłku,  ustalona 
obecnie w art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach 
rynku  pracy.  W  przypadku  składek  na  ubezpieczenia  społeczne  (tj.  ubezpieczenie  emerytalne, 
rentowe,  chorobowe  i  wypadkowe)  ich  podstawą  wymiaru  byłaby  kwota  równa  wysokości  30% 
minimalnego wynagrodzenia.  Projekt  ustawy  przewiduje  także  wprowadzenie  zwolnienia  z 
opodatkowania  podatkiem  dochodowym  od  osób  fizycznych  dochodów  uzyskanych  z  działalności 
gospodarczej prowadzonej w okresie próbnym w kwocie nieprzekraczającej 10 000 zł.  
 
 
W czasie prowadzenia działalności w okresie próbnym przedsiębiorca używałby oznaczenia 
„działalność w okresie próbnym”. W każdym momencie prowadzenia działalności w okresie próbnym 
przedsiębiorca mógłby bez ponoszenia konsekwencji zrezygnować z jej prowadzenia poprzez złożenie 
prostego oświadczenia. W trakcie 90 dni prowadzenia działalności w okresie próbnym przedsiębiorca 
mógłby również w dowolnym momencie złożyć oświadczenie o rozpoczęciu prowadzenia działalności 
na  ogólnych  zasadach.  Po  upływie  zaś  wskazanego  okresu  90  dni niejako  automatycznie  zostałoby 
uznane, iż przedsiębiorca zaczyna prowadzić działalność na zasadach ogólnych. 
 
 
4. 
Przewidywane skutki prawne, gospodarcze i społeczne projektu. 
 
 
Działalność  gospodarcza  prowadzona  w  okresie  próbnym  jest  przede  wszystkim  propozycją 
rozpoczęcia  aktywności  zawodowej  dla  osób,  które  wcześniej  nie  podejmowały  działalności 
gospodarczej.  Tego  rodzaju  działalność  jest  adresowana  przede  wszystkim  do  młodych  ludzi 
rozpoczynających karierę zawodową, i to głównie na ich zaktywizowanie liczą projektodawcy. Z tej 
formy  prowadzenia  działalności  mogą  też  jednak  skorzystać  wszystkie  inne  osoby,  chcące  podjąć 
działalność  gospodarczą,  a  które  nie  potrafią  do  końca  oszacować  własnych  szans  na  powodzenie 
planowanego przedsięwzięcia lub zwyczajnie nie mają odwagi. Dlatego niniejsza nowelizacja ma za 
zadanie skłonić ich do realizacji własnych pomysłów biznesowych. Co oczywiste, przynajmniej część 
z nich okaże się rentowna i pozostanie na rynku na zasadach „zwykłej“ działalności. W dobie kryzysu 
gospodarczego panującego w Polsce i na świecie, dalsze już tylko pozytywne konsekwencje takiego 
stanu rzeczy są łatwe do przewidzenia. Spadek bezrobocia oraz wzrost dochodów budżetu państwa i 
obniżenie  kosztów  świadczenia  pomocy  socjalnej  z pewnością  przyczyni  się  w  sposób  istotny  do 
poprawy koniunktury gospodarczej w Polsce i dalszego rozwoju gospodarczego. 
 
 
8 
 
5. 
Przewidywane skutki finansowe projektu. 
 
 
 
Projekt może pociągnąć za sobą pewne tymczasowe obciążenie budżetu w postaci ubytku wpływów 
od  tych  osób  fizycznych,  które  i  tak  zdecydowałyby  się  na  rozpoczęcie  działalności  gospodarczej, 
niezależnie  od  wprowadzenia  przedmiotowych  zmian  w  niniejszym  projekcie.  Według  danych 
zamieszczonych  w    opracowanym  przez  Ministerstwo  Gospodarki  raporcie  „Przedsiębiorczość  w 
Polsce”, w 2011 roku zarejestrowano 346 tysięcy nowych podmiotów gospodarczych. Według danych 
Ministerstwa  Finansów  przeciętny  podatek  należny  podatników  uzyskujących  dochody  wyłącznie  z 
pozarolniczej  działalności gospodarczej  opodatkowany  wg  skali  podatkowej  wyniósł  2 562  zł.  Jeśli 
założyć,  że  w  kolejnych  latach  liczba  zakładanych  przedsiębiorstw  byłaby  podobna,  i  każdy  z 
zarejestrowanych  przedsiębiorców  już  w  pierwszych  trzech  miesiącach  swojej  aktywności  płaciłby 
podatek równy obecnej przeciętnej wysokości podatku należnego podatników uzyskujących dochody 
wyłącznie  z  pozarolniczej  działalności  gospodarczej,  to  wówczas  zwolnienie  z  obowiązku  zapłaty 
podatku dochodowego przedsiębiorców przez pierwsze trzy miesiące działalności wiązałoby ze stratą 
dla  budżetu  rzędu  221 613  000  zł,  przy  założeniu,  że  osoby  prowadzące  firmę  w  okresie  próbnym 
osiągałyby  w  tym  okresie  dochód  niższy  niż  10 000  zł.  Można  jednak  przewidzieć,  iż  wiele  osób 
prowadzących  działalność  w  okresie  próbnym  będzie  uzyskiwać  w  tym  okresie  dochód 
przewyższający  10 000  zł,  a  tym  samym  ubytek  środków  budżetu  państwa  będzie  odpowiednio 
mniejszy. Konkludując strata dla budżetu państwa związana z wprowadzeniem ww. regulacji wyniesie 
nie więcej niż 221 613 000 zł. 
Poniesione  koszty  zostaną  jednak  zrównoważone.  Można  bowiem  przewidzieć,  iż  dzięki 
proponowanym  w  ustawie  zachętom  fiskalnym  więcej  osób  zdecyduje  się  prowadzić  działalność 
gospodarczą.  Według  badania  przeprowadzonego  przez  Instytut  GfK  Polonia  na  zlecenie  Polskiej 
Konfederacji  Pracodawców  Prywatnych  Lewiatan  42  %  Polaków  myśli  o  założeniu  własnej  firmy. 
Wiele  osób  obawia  się  jednak  kosztów  związanych  z  otworzeniem  swojej  własnej  firmy,  przez  co 
rezygnuje  z  realizacji  swoich  planów.  Projektodawcy  liczą,  że  dzięki  wprowadzonym  w  projekcie 
zachętom fiskalnym osoby, które dziś deklarują chęć prowadzenia działalności gospodarczej zrealizują 
to  zamierzenie.  Wystarczy,  że  powstałoby  o  ¼  więcej  nowych  firm  (a  więc  86 500  nowych 
podmiotów),  by  oszacowane  wyżej  koszty  dla  budżetu  zostały  zrównoważone.  Projektodawcy 
przewidują że liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych będzie równa co najmniej 
86  500  (o  ile  nie  więcej),  wskutek  czego  koszty  dla  budżetu  określone  na  kwotę  221 613 000  zł 
zostaną zrównoważone.  
 
6. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych  
Nowelizacja przepisów przedmiotowej ustawy nie wymaga wydania aktów wykonawczych. 
 
 
 
9