Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin

– 3 – 
"śródlądowy"  odnosi  się  do  zbiorników  wodnych.  Powyższe  uzasadnia  zmianę  brzmienia 
art. 21 ust. 1. 
Aby uniknąć sytuacji, w których rośliny, produkty roślinne lub przedmioty, podlegające 
obowiązkowi granicznej kontroli fitosanitarnej,  będą wprowadzane z państw trzecich przez 
przejścia  graniczne,  na  których  nie  zostały  ustanowione  punkty  wwozu,  proponuje  się 
dodanie  przepisu,  zgodnie  z  którym  w  przypadku  próby  wprowadzenia  bezpośrednio 
z państw  trzecich  na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej  roślin,  produktów  roślinnych  lub 
przedmiotów, podlegających granicznej kontroli fitosanitarnej, poza wyznaczonym punktem 
wwozu,  organ  celny  nie  będzie  mógł  nadać  przesyłce  lub  partii  takich  roślin,  produktów 
roślinnych lub przedmiotów procedury celnej umożliwiającej jej wprowadzenie na terytorium 
Rzeczypospolitej Polskiej.  
Dodawany przepis stanowi rozwinięcie zasady określonej w art. 21 ust. 1. Jednocześnie 
dotychczasowy  art.  21  ust.  1a  zawiera  normę  będącą  wyjątkiem  zarówno  od  treści  art.  21 
ust. 1,  jak  i  treści  dodawanego  przepisu,  dlatego  powinien  znaleźć  się  po  tych  przepisach. 
Aby zachować pożądaną kolejność przepisów należy dotychczasowy ust. 1a oznaczyć jako 
ust. 1b, a dodawany przepis wprowadzić bezpośrednio po ust. 1, jako ust. 1a.  
Projekt  ustawy wprowadza upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rolnictwa 
do  wydania  obwieszczenia,  w  którym  ogłosi  wykaz  roślin,  produktów  roślinnych  lub 
przedmiotów, które podlegają kontroli fitosanitarnej oraz wykaz roślin, produktów roślinnych 
lub  przedmiotów,  których  wprowadzenie  na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej  lub  do 
określonych  stref  chronionych  jest  zabronione.  Wykazy  mają  uwzględniać  klasyfikację 
towarów  według  kodów  taryfy  celnej    (art.  22  ust.  1c).  Przepis  ma  na  celu  ułatwienie 
organom celnym oraz importerom ustalenia, czy produkty pochodzenia roślinnego mogą być 
wwożone  oraz  czy  podlegają  granicznej  kontroli  fitosanitarnej.  Obecnie  informacje  o  tym, 
jakie  są  zasady  wwozu  produktów  pochodzenia  roślinnego  są  rozproszone  w  wielu  aktach 
prawnych.  Prawidłowe  ich  odczytanie  wymaga  specjalistycznej  wiedzy,  którą  posiadają 
inspektorzy  Państwowej  Inspekcji  Ochrony  Roślin  i Nasiennictwa.  Umożliwienie  importu 
roślin  przez  przejścia  graniczne  niebędące  punktem  wwozu,  wymaga  przygotowania 
"instrukcji",  która  pozwoli  rozstrzygnąć  o  zasadach  wwozu  roślin  bez  udziału  inspektorów 
Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. 
– 4 – 
Mając  na  uwadze  zakres  proponowanych  zmian  w  organizacji  granicznej  kontroli 
fitosanitarnej, proponuje się aby przyjąć dla omawianych przepisów 90-dniowy okres vacatio 
legis.  
 
3. Skutki projektowanej ustawy 
Uchwalenie projektowanej ustawy będzie miało  pozytywny wpływ na budżet państwa. 
W  projektowanej  ustawie  proponuje  się,  aby  obowiązek  wprowadzania  przez  wyznaczone 
punkty wwozu dotyczył jedynie roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów podlegających 
granicznej kontroli fitosanitarnej. Dzięki temu rozwiązaniu, na przejściach granicznych, przez 
które wprowadzane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jedynie towary pochodzenia 
roślinnego niepodlegające takiej kontroli (większość materiałów paszowych, zbóż, świeżych 
warzyw, niektóre rodzaje drewna), nie będzie konieczne ustanawianie punktów wwozu.  
Szczegółowe  wymagania,  jakie  powinien  spełniać  punkt  wwozu  określa  dyrektywa 
Komisji  98/22/WE  z  dnia  15  kwietnia  1998  r.  w  sprawie  minimalnych  warunków  dla 
przeprowadzania  kontroli  zdrowotności  roślin  w  punktach  wwozu,  innych  niż  miejsce 
przeznaczenia roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów pochodzących z krajów trzecich 
(Dz. Urz. UE L 126, z 28.4.1998 r., str. 26; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 3, 
t.  23,  str.  66),  której  postanowienia  zostały  wdrożone  do  prawa  krajowego  przepisami 
rozporządzenia  Ministra  Rolnictwa  i Rozwoju  Wsi  z  dnia  14  kwietnia  2004  r.  w sprawie 
warunków, jakie powinny spełniać miejsca, w których przeprowadza się graniczną kontrolę 
fitosanitarną  (Dz.  U.  Nr  73,  poz.  661).  Wymagania  te  obejmują  zarówno  zapewnienie 
odpowiedniej  infrastruktury,  umożliwiającej  właściwą  ocenę  kontrolowanych  towarów,  jak 
i odpowiednio wyszkolonej kadry.  
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej 
organem  zobowiązanym  do  stałego  utrzymywania  drogowych,  kolejowych,  lotniczych, 
morskich  i  rzecznych  przejść  granicznych  znajdujących  się  na  obszarze  województwa 
w stanie  umożliwiającym  przeprowadzenie  sprawnej  i  skutecznej  kontroli  fitosanitarnej  jest 
wojewoda.  Ponadto  wojewódzkie  inspektoraty  ochrony  roślin  i  nasiennictwa,  zapewniające 
obsługę  oddziałów  granicznych,  wchodzą  w  skład  zespolonej  administracji  wojewódzkiej 
i w związku  z  tym  to  wojewoda  odpowiada  za  zabezpieczenie  środków  umożliwiających 
zapewnienie wykwalifikowanej kadry do obsługi punktu wwozu.  
– 5 – 
W związku z powyższym, proponowana regulacja pozwoli na ograniczenie wydatków 
z budżetu wojewodów, związanych z ewentualnym ustanawianiem nowych punktów wwozu, 
na przejściach granicznych na których import towarów pochodzenia roślinnego ogranicza się 
do towarów niepodlegających granicznej kontroli fitosanitarnej.  
Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało pozytywny wpływ na rynek pracy. 
Dzięki zwiększeniu przepływu towarów pochodzenia roślinnego przez przejścia graniczne na 
których  nie  są  ustanowione  obecnie  punkty  wwozu,  spodziewany  jest  rozwój  lokalnej 
przedsiębiorczości, w tym wzrost zatrudnienia. 
Projektowana 
ustawa 
pozytywnie 
wpłynie  na  konkurencyjność  gospodarki 
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.  
Obecnie,  wynikający  z  przepisów  art.  21  ust.  1  ustawy  z  dnia  18  grudnia  2003  r. 
o ochronie  roślin  wymóg  wprowadzania  przez  wyznaczone  punkty  wwozu  dotyczy 
wszystkich  towarów  spełniających  kryteria  definicji  „roślin”,  „produktów  roślinnych”  lub 
„przedmiotów”,  określonych  w  tej  ustawie.  Stosunkowo  niewielką  część  tych  towarów 
stanowią  natomiast  towary  wymagające  zaopatrzenia  w  świadectwo  fitosanitarne  i  będące 
przedmiotem  granicznej  kontroli  fitosanitarnej.  Obowiązkowi  granicznej  kontroli 
fitosanitarnej nie podlegają bowiem przykładowo: 
1) 
świeże warzywa (za wyjątkiem bulw ziemniaków), 
2) 
większość  świeżych  owoców  (z  wyjątkiem  m.in.  owoców  cytrusowych,  niektórych 
owoców pochodzących z państw nieeuropejskich), 
3) 
większość rodzajów drewna uzyskanego z drzew liściastych, 
4) 
większość  rodzajów  ziarna  zbóż  (z  wyjątkiem  ziarna  żyta,  pszenicy  i  pszenżyta, 
pochodzącego z niektórych państw Ameryki Północnej, Azji i Afryki). 
Ze  względu  na  obowiązujące  obecnie  ograniczenia  przedsiębiorcy  zgłaszali 
zainteresowanie  umożliwieniem  importu  towarów  pochodzenia  roślinnego  bezpośrednio 
przez  przejścia  graniczne,  na  których  nie  ma  obecnie  ustanowionych  punktów  wwozu. 
Dotyczyło to m.in. portów w Kołobrzegu oraz w Elblągu, przejść kolejowych w Siemianówce 
oraz  w  Czeremsze  (przez  które  mógłby  odbywać  się  głównie  import  drewna),  a  także 
przejścia granicznego w Połowcach. Przedsiębiorcy wskazywali przy tym, że obowiązujące 
regulacje  prawne  powodują  wydłużenie  czasu  i  kosztów  transportu  towarów.  Obecne 
regulacje  stanowią  zatem  bezsprzecznie  czynnik  ograniczający  wymianę  handlową 
z państwami  trzecimi.  Z  informacji  przekazywanych  przez  przedsiębiorców  oraz  jednostki 
– 6 – 
samorządu terytorialnego wynika także, że umożliwienie importu drewna niepodlegającego 
obowiązkowi  granicznej  kontroli  fitosanitarnej  przez  wszystkie  przejścia  graniczne 
aktywizowałoby  lokalną  przedsiębiorczość,  w  szczególności  poprzez  rozwój  zakładów 
zajmujących  się  przerobem  drewna.  Dotyczyłoby  to  głównie  przygranicznych  terenów 
województwa  podlaskiego.  Przykładowo,  z  informacji  przekazanych  przez  firmy 
zainteresowane  importem  drewna  przez  przejście  kolejowe  w  Siemianówce  wynika,  że 
umożliwienie  takiego  importu  w  przypadku  niektórych  z  przedsiębiorców  mogłoby 
umożliwić  nawet  dwukrotny  wzrost  zatrudnienia.  Pozwoliłoby  to  także  na  rozszerzenie 
zakresu  działalności  tych  firm  o  produkcję  pelletów  drewnianych  do  celów  opałowych,  co 
obecnie  jest  nieopłacalne.  Poszczególne  firmy  wskazywały  na  możliwość  importu  przez 
przejście  kolejowe  w  Siemianówce  od  50  do  400  tys.  ton  towarów  rocznie.  Umożliwienie 
importu towarów pochodzenia roślinnego przez wszystkie przejścia  graniczne przyniosłoby 
także  korzyści  portom,  wynikające  z  opłat  portowych.  Większa  ilość  przeładunków 
generowałaby  większe  zapotrzebowanie  na  pracowników  na  rynku  lokalnym,  co  wynika 
z faktu,  że  przy  obsłudze  każdego  statku  pracuje  cała  gama  kooperatorów  (pracowników 
portowych,  agentów  morskich,  spedytorów,  firm  transportowych  etc.).  Zgodnie 
z informacjami  uzyskanymi  od  Zarządu  Portu  w  Elblągu,  w  roku  2010  pojawiła  się 
możliwość importu przez ten port około 5 tys. ton śruty  sojowej.  Ze względu na istniejące 
regulacje  prawne,  nakazujące  wprowadzanie  tego  rodzaju  towaru  (niepodlegającego 
obowiązkowi  granicznej  kontroli  fitosanitarnej)  przez  punkt  wwozu,  który  nie  został 
ustanowiony na obszarze portu w Elblągu, śruta została wprowadzona do Unii Europejskiej 
przez  porty  duńskie.  W  związku  z  powyższym  „wszelkie  opłaty  związane  z  odprawą, 
badaniem, ocleniem i certyfikacją towaru ponoszone były w Danii”. Obecnie, na podstawie 
kontaktów  z  przedsiębiorcami  Zarząd  Portu  w  Elblągu  szacuje,  że  mógłby  przyjmować 
miesięcznie 10 tys. ton towarów paszowych (głównie śruty sojowej i rzepaku), czyli mając na 
uwadze  okres  żeglugowy  trwający  dla  tego  portu  8-10  miesięcy  –  80-100  tys.  ton  takich 
materiałów rocznie.  
Wejście  w  życie  projektowanej  ustawy  będzie  miało  pozytywny  wpływu  na  sytuację 
i rozwój  regionalny  obszarów  przygranicznych,  w  szczególności  tzw.  „ściany  wschodniej”. 
Dzięki zwiększeniu przepływu towarów pochodzenia roślinnego przez przejścia graniczne na 
których  nie  są  ustanowione  obecnie  punkty  wwozu,  spodziewany  jest  rozwój  lokalnej 
przedsiębiorczości na tych obszarach. 
– 7 – 
4. Konsultacje 
W  trakcie  prac  nad  projektem:  Minister  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  oraz  Minister 
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej – poparli projekt ustawy, podkreślając jego 
zgodność  z  dyrektywą  2000/29/WE.  Natomiast  Minister  Spraw  Zagranicznych  podniósł 
niezgodność projektu ustawy z tą dyrektywą.  
Minister Administracji i Cyfryzacji oraz Minister Finansów – nie zgłosili uwag. 
Główny  Inspektor  Ochrony  Roślin  i  Nasiennictwa  zaproponował  wprowadzenie  do 
projektu poprawki, w której znalazłoby się upoważnienie dla ministra właściwego do spraw 
rolnictwa  do  wydania  obwieszczenia, w którym  określi wykaz roślin,  produktów roślinnych 
i przedmiotów,  które  podlegają  granicznej  kontroli  fitosanitarnej  oraz  wykaz  roślin, 
produktów roślinnych i przedmiotów, których wprowadzenie na terytoriom Polski lub do stref 
ochronnych jest zabronione. 
Związek Szkółkarzy Polskich opowiedział się za przyjęciem ustawy, wyrażając pogląd, 
że obowiązkowi kontroli fitosanitarnej powinno podlegać drewno. 
Prośba  o  zaopiniowanie  projektu  skierowana  została  także  do:  Naczelnej  Rady 
Adwokackiej,  Polskiej  Izby  Nasiennej,  Krajowego  Związku  Grup  Producentów  Rolnych, 
Krajowej  Rady  Izb  Rolniczych  oraz  Krajowej  Izby  Gospodarczej.  Podmioty  te  nie 
przedstawiły opinii w sprawie projektu. 
Senat  uchwalając  projekt  ustawy  uwzględnił  postulat  Głównego  Inspektora  Ochrony 
Roślin i Nasiennictwa 
 
5. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej 
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.