Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy- Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

wykonywanie pracy społecznie użytecznej niesie za sobą niewątpliwe walory wychowawcze 
zwłaszcza  na  rzecz  społeczności  lokalnych, które w opinii projektodawców  winny  być 
podkreślone.  Istota  kary  ograniczenia  wolności sprowadza  się  do  ograniczenia  swobody 
ukaranego, który pozostając na wolności, nie może jednak zmieniać, bez zgody sądu, miejsca 
swego stałego pobytu. Ma też obowiązek wykonywania prac na cele społeczne, jeżeli sąd je 
zarządzi,  lub  poddać  się  ściągnięciu  mu  z  poborów  określonej  kwoty  na  cele  społeczne,  a 
ponadto udzielać wyjaśnień odnośnie do przebiegu tej kary, czyli realizowania obowiązków 
nałożonych na niego w ramach tej kary. Sąd może na ukaranego nałożyć również obowiązek 
naprawienia szkody wyrządzonej poszkodowanemu wykroczeniem oraz jego przeproszenie, a 
także  żądać  wyjaśnień  dotyczących  ich  realizacji.  Naruszenie  zaś  nałożonych  obowiązków 
(niewywiązywanie  się  z  nich)  grozi  ukaranemu  zastępczą  karą  aresztu.  Obowiązek 
wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiednim zakładzie 
pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc 
charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej może być zasądzony w wymiarze od 20 do 
40 godzin tygodniowo.  Z kolei, osoba która znajdując  się  w  stanie  nietrzeźwości  lub  pod 
wpływem  podobnie  działającego  środka,  prowadzi  na  drodze  publicznej,  inny  pojazd  niż 
pojazd mechaniczny będzie podlegać karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej 
niż 500 złotych.  
 
 
Zdaniem  projektodawców  najbardziej  „dotkliwą”  dla  sprawców  sankcją  w  przypadku 
popełnienia wykroczenia kierowania pojazdem mechanicznym  w stanie po spożyciu będzie 
wysoka kara finansowa lub wykonywanie – przez dłuższy okres czasu prac społecznych– 
i w ten sposób przyczynianie się do wzrostu dobrobytu lokalnych społeczności oraz widmo 
utraty  prawa  jazdy  i  konieczność  ponownego  zdawania  egzaminu  uprawniającego  do 
kierowania. 
 
Nieuchronność  sankcji  w  postaci  wysokiej  kary  finansowej  oraz  wizja  konieczności 
wykonywania  pracy  społecznie  pożytecznej  powinna  –  zdaniem projektodawców – 
przyczynić  się  do  wzrostu  świadomości  kierowców  i  do  obniżenia  liczby  wypadków z 
udziałem pijanych kierowców.  
 
 
Kolejnymi zmianami proponowanymi przez projektodawców jest zmiana ustawy 
Kodeks karny w zakresie art. 178a tj. sytuacji,  w której osoba znajdując  się  w  stanie 
nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu 
(lądowym, wodnym lub powietrznym). Takie zachowanie będzie zagrożone sankcją karną w 
postaci  grzywny  nie  mniejszej  niż  240  stawek  dziennych,  karze  ograniczenia  wolności  na 
okres nie krótszy niż 6 miesięcy albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.  
 
Zmiana przepisów polega na określeniu, iż sąd nie może w takim przypadku zasądzić mniej 
niż 240 stawek dziennych grzywny, co w praktyce oznacza znaczne zwiększenie wysokości 
grzywny zasądzonej w sytuacji kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości. Dotychczasowe 
brzmienie przepisów pozwalało  na  zastosowanie  w  takiej  sytuacji grzywny w różnej 
wysokości  w  zależności  od dochodów sprawcy, jego warunków osobistych, rodzinnych, 
5 
 
stosunków  majątkowych  i  możliwości  zarobkowych  (grzywnę  wymierza  się  w  stawkach 
dziennych,  określając  liczbę  stawek  oraz  wysokość  jednej  stawki;  najniższa  liczba  stawek 
wynosi 10, zaś najwyższa 540. Stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też 
przekraczać  2.000  złotych).    W praktyce  wysokości  zasądzanych  grzywien  były  bardzo 
zróżnicowane.  W  obecnym  kształcie  ustawy  minimalna  wysokość  grzywny  może  więc 
wynieść  w  przypadku  popełnienie  przestępstwa  z  art. 178a. § 1 kk -  2.400  złotych, 
maksymalna – 480.000 zł. Przyjmuje się, że w praktyce Sądy będą zasądzały średnią stawkę 
dzienną grzywny w wysokości od 10 do 100 złotych , co daje grzywnę w wysokości od 2.400 
zł do 24.000 zł.  
 
Zaostrzeniu  uległo  także  zagrożenie  czynu  przestępnego  karą  pozbawienia  wolności  – 
obecnie, takie działanie jest zagrożone sankcją karną pozbawienia wolności do lat 2. W opinii 
projektodawców dolna i górna granica zagrożenia sankcją karną powinna być zwiększona na 
zagrożenie karą od 3 miesięcy do 5 lat. W przypadku sprawców – recydywistów, uprzednio 
skazanych  za  prowadzenie  pojazdu  w  stanie  nietrzeźwości  lub  pod  wpływem  środka 
odurzającego albo za inne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione 
w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo którzy dopuścili się czynu 
w  okresie  obowiązywania  zakazu  prowadzenia  pojazdów  mechanicznych  wysokość 
obligatoryjnej kary pozbawienia wolności będzie wyższa i będzie wynosić od 6 miesięcy do 
lat 8. Projektowana  zmiana  umożliwia  również  Sądom  wydawanie  orzeczeń  w  przedmiocie 
zastosowania  środka  karnego  w  postaci  podania  wyroku  do  publicznej  wiadomości  w 
przypadku  skazania  za  przestępstwo  kierowania pojazdem mechanicznym w stanie 
nietrzeźwości. 
 
Konsekwencją wprowadzanych zmian jest również konieczność nowelizacji ustawy Kodeks 
postępowania  w  sprawach  o  wykroczenia  w  zakresie  w  jakim  umożliwia  organom 
upoważnionym do nakładania na sprawców grzywny w postępowaniu mandatowym (mandat 
karny) do wysokości – co do zasady - 1.000 zł.  
 
Ustawa  doprecyzowuje  również  przepisy  ustawy  z dnia 5 stycznia 2011 r  o  kierujących 
pojazdami  w  zakresie  obowiązkowych  badań  psychologicznych  przeprowadzanych  przed 
przystąpieniem  do  ponownego  egzaminu  stwierdzającego  kwalifikację  do  prowadzenia 
pojazdów w stosunku  do  osób  pozbawionych  prawa  jazdy  na  okres  przekraczający  rok w 
konsekwencji  popełnionych  wykroczeń  lub  przestępstwa  jazdy  w  stanie  nietrzeźwości  (lub 
innych), a także wprowadza obowiązek uczestniczenia w terapii uzależnień alkoholowych dla 
osób skazanych za kierowanie pojazdami mechanicznymi, w tym motorowerami oraz 
tramwajami  w  stanie  nietrzeźwości  –  jako  środka  najbardziej  celowego  i  koniecznego  do 
reedukacji  sprawców,  a  jednocześnie  w  pewnym  stopniu  dolegliwego.  Terapia  uzależnień 
będzie organizowana w rejonowych poradniach psychologicznych, w wymiarze do 2 godzin 
tygodniowo przez 2 miesiące, na koszt sprawcy. 
 
Postulowane  zmiany  są  konsekwencją  przyjęcia  polityki  –  zero tolerancji dla nietrzeźwych 
kierowców. 
 
6 
 
2.  Projekt  ustawy  nie  został  poddany  konsultacjom,  o  których  mowa  w  art.  34 
Regulaminu Sejmu. 
3.  Projekt niniejszej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. 
4.  Projekt  nie  powoduje  powstania  skutków  finansowych  w  budżecie  państwa  ani 
budżetach jednostek samorządu terytorialnego. 
 
 
 
 
7