Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

 
 
11) 
w art. 525 pkt 2 otrzymuje brzmienie 
„2) 
otrzymywanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z akt sprawy, z zastrzeżeniem 
art. 9 § 2.”. 
 
Art.  2.  Przepis  art.  387  ustawy,  o  której  mowa  w  art.  1,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą 
ustawą stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie ustawy.   
 
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Uzasadnienie 
 
Zmiany  zaproponowane  w  niniejszym  projekcie  dotyczą  tzw.  protokołu 
elektronicznego,  czyli  protokołu  sporządzanego  za  pomocą  urządzeń  utrwalających  dźwięk 
albo obraz i dźwięk. Ten sposób protokołowania posiedzeń sądowych został wprowadzony 
ustawą  z  dnia  29  kwietnia  2010  r.  o  zmianie  ustawy  -  Kodeks  postępowania  cywilnego  
(Dz.  U.  Nr  108,  poz.  684)  i  jest  stosowany  od  dwóch  lat.  W  tym  okresie  ujawniły  się 
problemy  związane  ze  stosowaniem  niektórych  regulacji  dotyczących  protokołu 
elektronicznego.  Niniejszy  projekt  wychodzi  naprzeciw  postulatom  zgłaszanym  przez 
środowisko sędziów, adwokatów i radców prawnych.  
Projektowane przepisy art. 9 k.p.c. i art. 525 k.p.c. dotyczą udostępniania informacji  
o sprawach. Informacje te będą udostępniane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. 
Ponadto  przepisy  te  przyznają  stronom  i  uczestnikom  postępowania  uprawnienie  do 
otrzymania  z  akt  sprawy  nie  tylko  zapisu  dźwięku,  ale  także  zapisu  obrazu  i  dźwięku. 
Posłużenie się zapisem dźwięku (np. w celu sporządzenia apelacji) jest bardzo czasochłonne  
i nierzadko trudne, z uwagi na konieczność ustalenia osoby wypowiadającej zarejestrowane 
słowa.  W  celu  zapewnienia  uczestnikom  posiedzeń  ochrony  przed  bezprawnym 
posługiwaniem  się  takimi  zapisami,  projektowany  przepis  art.  9  §  2  k.p.c.  wyłącza 
dopuszczalność  wydania  zapisu  z  przebiegu  posiedzenia,  które  odbyło  się  przy  drzwiach 
zamkniętych.   
Proponowane regulacje art. 158 § 1 i 11  k.p.c.  dotyczą  treści  protokołu  pisemnego 
sporządzanego  wraz  z  zapisem  elektronicznym  (tzw.  protokołu  skróconego).  Przepisy 
dopuszczają  zamieszczanie  w  tym  protokole  wniosków  i  twierdzeń  stron.  Zamiast  nich 
możliwe będzie powołanie się na pisma przygotowawcze. W protokole tym będą mogły być 
zamieszczane  także  wyniki  postępowania  dowodowego  oraz  inne  okoliczności  istotne  dla 
przebiegu posiedzenia. Protokół skrócony będzie mógł zatem obejmować taką samą treść, jak 
tradycyjny protokół pisemny. Dzięki tej zmianie, zapoznanie się z przebiegiem posiedzenia, 
zajmie znacznie mniej czasu, niż zapoznawanie się z zapisem elektronicznym.  
Druga grupa proponowanych zmian art. 158 k.p.c. dotyczy transkrypcji. Przepis art. 
158 § 4 k.p.c. w aktualnym brzmieniu stanowi, że jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia 
prawidłowego  orzekania  w  sprawie,  prezes  sądu  na  wniosek  przewodniczącego  może 
zarządzić sporządzenie transkrypcji odpowiedniej części protokołu sporządzonego za pomocą 
urządzenia  rejestrującego  dźwięk  albo  obraz  i  dźwięk.  Transkrypcja  stanowi  załącznik  do 
protokołu.  Proponuje  się  powierzenie  przewodniczącemu  kompetencji  do  podejmowania 
decyzji o sporządzaniu transkrypcji. Nie znajduje bowiem dostatecznego usprawiedliwienia 
rozwiązanie,  według  którego  decyzja  ta  jest  podejmowana  przez  prezesa  sądu  na  wniosek 
przewodniczącego.  Podjęcie  decyzji  przez  prezesa  zazwyczaj  wymaga  zapoznania  się  
z  aktami  sprawy,  co  wymaga  dodatkowego  nakładu  pracy.  Tymczasem  akta  te  są  znane 
przewodniczącemu.  
Proponuje się również odstąpienie od obowiązującego obecnie ograniczenia, według 
którego  transkrypcja  może  obejmować  tylko  część  protokołu.  Zachodzą  bowiem  sytuacje,  
w których konieczna jest transkrypcja całości protokołu.  
Kolejna  zmiana  art.  158  §  4  k.  p.c.  polega  na  skreśleniu  tej  części  przepisu,  który 
nadaje  transkrypcji  charakter  załącznika  do  protokołu.  Załącznik  do  protokołu,  jest  częścią 
protokołu posiedzenia i ma na celu uzupełnienie jego treści, przez doprecyzowanie wniosków 
oraz  oświadczeń  strony  składającej  załącznik.  Transkrypcja  nie  powinna  być  natomiast 
utożsamiana  z  częścią  protokołu,  którym  jest  zapis  elektroniczny  wraz  z  pisemnym 
protokołem.  
Proponowany  przepis  art.  223  §  1  k.p.c.  pozwoli  na  zamieszczenie  treści  ugody 
sądowej  nie  tylko  w  protokole,  ale  także  w  odrębnym  dokumencie  stanowiącym  część 
protokołu. Pod treścią ugody winny znaleźć się podpisy stron, a niemożność jej podpisania 
sąd będzie stwierdzał w protokole. Należy dodać, że ta regulacja znajdzie zastosowanie nie 
tylko  wtedy,  gdy  przebieg  posiedzenia  jest  utrwalany  przy  zastosowaniu  tzw.  protokołu 
elektronicznego, ale także wtedy, gdy jest sporządzany tzw. tradycyjny protokół pisemny.  
 
W art. 328 § 11  k.p.c.  przewidziano  możliwość  sporządzenia  elektronicznego 
uzasadnienia  (w  postaci  zapisu  elektronicznego).  Wygłoszenie  uzasadnienia  nie  będzie 
obligatoryjne i będzie dopuszczalne tylko wtedy, gdy przebieg posiedzenia jest utrwalany za 
pomocą  urządzenia  rejestrującego  dźwięk  albo  obraz  i  dźwięk.  Takie  uzasadnienie  będzie 
jednak  odpowiadało  wymogom  przewidzianym  w  art.  328  §  2  k.p.c.  Elektroniczne 
uzasadnienie  będzie  wygłaszane  bezpośrednio  po  odczytaniu  sentencji  wyroku  i  nie  będzie 
wymagało podpisania przez członków składu orzekającego. Stronie, która zażąda doręczenia 
uzasadnienia,  będzie  doręczany  odpis  wyroku  wraz  z  transkrypcją  uzasadnienia.  Od  tego 
doręczenia  będzie  biegł  termin  do  wniesienia  środka  zaskarżenia.  Identyczny  sposób 
sporządzania i doręczania uzasadnienia znajdzie zastosowanie w postępowaniu apelacyjnym.  
 
Proponuje  się  również  zmianę  art.  377  k.p.c.  Przepis  ten  stanowi,  że  rozprawa 
apelacyjna zaczyna się od sprawozdania sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy ze 
szczególnym uwzględnieniem zarzutów i wniosków apelacyjnych. W praktyce zdarza się, że 
sprawozdanie  to  nie  spełnia  swoich  celów,  gdyż  w  rozprawie  nie  uczestniczą  strony  ani 
publiczność  albo  strony  nie  są  zainteresowane  treścią  sprawozdania,  gdyż  dobrze  znają 
przebieg sprawy.  Sprawozdanie  jest  w  takich  przypadkach  jedynie  zbędną  formalnością 
przedłużającą  rozprawę.  Dlatego  projektowany  przepis  przyznaje  sądowi  uprawnienie  do 
odstąpienia  od  sprawozdania,  jeżeli  strony  nie  stawią  się  na  rozprawie  albo  stawiwszy  się 
wyrażą zgodę na odstąpienie od sprawozdania.   
 
Kolejna grupa zmian odnosi się do regulacji dotyczących sporządzania uzasadnienia 
wyroku wydanego przez sąd drugiej instancji. Aktualnie obowiązuje zasada, że sąd z urzędu 
uzasadnia  wydany  wyrok.  Wyjątek  dotyczy  wyroku  oddalającego  apelację,  który  podlega 
uzasadnieniu  na  żądanie  strony.  Proponuje  się  rozszerzenie  zakresu  tego  wyjątku  i  objęcie 
nim  również  wyroku  zmieniającego  zaskarżony  wyrok.  Wyrok  taki  również  powinien  być 
uzasadniany  tylko  na  wniosek  strony.  Zdarza  się  bowiem,  że  sąd  odwoławczy  dokonuje 
nieznacznych zmian zaskarżonego wyroku, które są akceptowane przez strony. Sporządzanie 
uzasadnienia takiego wyroku jest w tych przypadkach zbędne. 
 
Proponuje się też możliwość sporządzenia uproszczonego uzasadnienia wyroku sądu 
drugiej instancji. Dotychczas taka możliwość istnieje wyłącznie w sprawach rozpoznawanych 
w  postępowaniu  uproszczonym.  W  takim  uzasadnieniu  wystarczające  jest  wyjaśnienie 
podstawy  prawnej  z  przytoczeniem  przepisów  prawa.  Projekt  wprowadza  możliwość 
sporządzenia uproszczonego uzasadnienia także w innych sprawach. Będzie to możliwe tylko 
wtedy, gdy sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił 
ustaleń  faktycznych  sądu  pierwszej  instancji,  a  w  apelacji  nie  zgłoszono  zarzutów 
dotyczących tych ustaleń. 
 
Bezpośrednimi  adresatami  proponowanych  regulacji  są  sądy  oraz  podmioty, 
posiadające status tzw. zawodowych pełnomocników (adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy 
patentowi). Propozycje zawarte w projekcie odnoszą się również do nieograniczonego kręgu 
jednostek,  które  mogą  występować  w  charakterze  stron  i  uczestników  postępowania 
cywilnego. 
Wejście  w  życie  proponowanych  zmian  nie  spowoduje  skutków  finansowych  dla  budżetu 
państwa  ani  dla  budżetów  jednostek  samorządu  terytorialnego. Proponowane zmiany nie 
spowodują  konieczności  utworzenia  lub  przebudowy  systemów  teleinformatycznych 
(obsługujących protokół elektroniczny oraz udostępnianie dokumentów zawartych w aktach 
sprawy). Systemy te zostały już utworzone i są wdrażane, a proponowane regulacje nie rodzą 
konieczności zmiany ich funkcjonalności. 
 
Projektowane  zmiany  nie  spowodują  konieczności  wprowadzenia  istotnych  zmian  
w aktach wykonawczych. 
 
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.