Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw

Informacja  o  kolejności  wniesienia  zgłoszeń  w  trybie  ustawy  o  działalności 
lobbingowej w procesie stanowienia prawa: 
1)  Tomasz Zapalski Centras Public & Government Affairs (nr wpisu w rejestrze 
podmiotów  wykonujących  zawodową  działalność  lobbingową  –  00263), data 
wpływu  zgłoszenia  do  MNiSW:  16.08.2013  r.,  podmiot,  na  rzecz  którego 
działalność lobbingowa jest wykonywana – Stowarzyszenie Poznański Akademicki 
Inkubator Przedsiębiorczości, ul. Cienista 3, 60-587 Poznań; 
2)  Jakub  Różański  –  osoba fizyczna, data  wpływu  zgłoszenia  do  MNiSW: 
19.08.2013 r. 
Zgodnie z § 10 ust. 6a Regulaminu pracy Rady Ministrów zgłoszenia ww. podmiotów 
zostały dołączone do projektu ustawy. 
Omówienie  wyników  konsultacji  społecznych  przeprowadzonych  na  etapie  prac  nad 
projektem Założeń do projektu ustawy: 
1. Potwierdzanie efektów uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. 
Szczegółowe  uwagi  w  tym  zakresie  zgłosiły:  Konferencja  Rektorów  Akademickich 
Szkół  Polskich  (KRASP),  Konferencja  Rektorów  Publicznych  Szkół  Zawodowych 
(KRePSZ), Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego  (RGNiSW), Polska Komisja 
Akredytacyjna (PKA), Rada Młodych Naukowców, Konfederacja Lewiatan (Lewiatan), 
Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, uczelnie medyczne. 
KRASP  podniósł,  że  uzyskanie  potwierdzenia  efektów  kształcenia  zdobytych  poza 
edukacją formalną powinno być zależne od już osiągniętych efektów uczenia się, a nie 
od  wieku  osoby  ocenianej.  Uwagę  uwzględniono  –  zmieniono wymagania stawiane 
osobom,  które  zamierzają  skorzystać  z  instytucji  potwierdzania  efektów  uczenia  się, 
przyznając  to  prawo  osobom  posiadającym  świadectwo  dojrzałości  i  5  lat 
doświadczenia  po  maturze  –  w  przypadku  ubiegania  się  o  przyjęcie  na  studia 
pierwszego  stopnia  lub  jednolite  studia  magisterskie  albo  tytuł  zawodowy  licencjata 
(inżyniera  lub  inny  równorzędny)  i  3  lata  doświadczenia  po  ukończeniu  studiów 
pierwszego stopnia – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia. 
W przypadku posiadania tytułu zawodowego magistra wystarczające byłoby dwuletnie 
doświadczenie zawodowe.  
Ponadto, wyrażano wątpliwości wobec proponowanych wymagań, jakie muszą spełnić 
jednostki  organizacyjne  uczelni,  aby  móc  potwierdzać  efekty  uczenia  się  uzyskane 
45 
 
drogą  inną  niż  formalna.  W  celu  zagwarantowania  jakości  kształcenia  proponuje  się, 
aby prawo  do potwierdzania efektów uczenia się miały tylko te podstawowe jednostki 
organizacyjne,  które  posiadają  przynajmniej  pozytywną  ocenę  Polskiej  Komisji 
Akredytacyjnej, a w przypadku nieprzeprowadzenia jeszcze oceny –  jednostki, które 
posiadają  uprawnienia  do  nadawania  stopnia  doktora.  Ponadto  dokonywana  będzie 
przez Polską Komisję Akredytacyjną ocena jakości potwierdzania przez uczelnię ww. 
efektów. 
Wnoszono  także  o  wyłączenie  wszystkich  kierunków  medycznych  z  procedury 
potwierdzania efektów uczenia się uzyskanych drogą inną niż formalna, podnosząc, iż 
projektowane  rozwiązanie  zagraża  jakości  kształcenia  na  tych  właśnie  kierunkach. 
Rozwiązania planowane dla instytucji potwierdzania efektów uczenia się mają na celu 
przede  wszystkim  zapewnienie  wysokiej  jakości  kształcenia.  Ich  istotą  będzie 
weryfikacja efektów uczenia się w oparciu o efekty określone w programie kształcenia 
dla kierunku studiów. Oznacza to, że przyjmująca uczelnia sprawdzać będzie faktyczne 
umiejętności  i  kompetencje,  a  nie  przedłożone  dokumenty  (certyfikaty,  świadectwa, 
zaświadczenia  o  wolontariacie  itd.).  Weryfikacja  ta  będzie  lustrzanym  odbiciem 
weryfikacji efektów, jakiej poddawani są studenci w trakcie toku studiów.  
Z systemu potwierdzania efektów uczenia się zostaną wyłączone jedynie kierunki, dla 
których  są  określone  standardy  kształcenia.  Uzasadnieniem  jest  fakt,  iż  wymogi 
dotyczące  procesu  kształcenia  dla  kierunków  przygotowujących  do  wykonywania 
zawodów:  lekarza,  lekarza  dentysty,  farmaceuty,  pielęgniarki,  położnej,  lekarza 
weterynarii  oraz  architekta  zostały  określone  w  przepisach  Unii  Europejskiej. 
Znowelizowane przepisy ustawy –  Prawo  o  szkolnictwie  wyższym  zobowiązały 
uczelnie  do  opracowania,  począwszy  od  roku  akademickiego  2012/2013,  programów 
kształcenia  opartych  na  Krajowych  Ramach  Kwalifikacji  dla  Szkolnictwa  Wyższego. 
Proponowane  rozwiązania  stanowią  kontynuację  przyjęcia  KRK.  Tym  samym, 
w obecnym  systemie  nie  przewiduje  się  określenia  standardów  kształcenia  dla 
kierunków  studiów  innych  niż  dla  tych,  co  do  których  istnieje  zobowiązanie  prawne 
wynikające z przepisów Unii Europejskiej. Nie przewiduje się także standaryzowania 
procesu  kształcenia  dla  kierunków  studiów  w  przypadku  zawodów  regulowanych. 
Koncepcja ta wynika bezpośrednio ze Strategii Europa 2020, szczegółowych wskazań 
polityki  Unii Europejskiej, projektu Strategii Rozwoju Kapitału  Ludzkiego oraz badań 
Bilansu Kapitału Ludzkiego.  
46 
 
Poddawano  także  w  wątpliwość  zasadność  ograniczenia  możliwości  potwierdzania 
efektów  uczenia  się  do  50%  punktów  ECTS  przypisanych  do  danego  programu 
kształcenia oraz wprowadzenie ograniczenia liczby osób, których kwalifikacje uzna się 
w trybie potwierdzania efektów uczenia się do 20% ogólnej liczby studentów danego 
kierunku.  Uwagi  te  nie  zostały  uwzględnione.  Uzasadnieniem  dla  takich  zmian  jest 
gwarancja jakości kształcenia. Przepis ten ma zapobiec tworzeniu odrębnych grup, czy 
też  wyspecjalizowaniu  się  uczelni  w  kształceniu  wyłącznie  w  skróconym  trybie. 
Ponadto, włączenie studentów do regularnego trybu studiów nie spowoduje zwiększenia 
kosztów dla  uczelni.  Osoby  przyjęte  w  tym  trybie  na  dany  rok  studiów  mają  być 
włączane w tok studiów do funkcjonującej grupy studentów jako pełnoprawni studenci. 
Nie tworzy się dla nich żadnych odrębnych kursów czy ścieżek kształcenia. Nie zakłada 
się również egzaminów eksternistycznych.  
W  odniesieniu  do  uwagi  dotyczącej  potwierdzania  efektów  uczenia  się  zdobytych 
w kolegiach  zawodowych,  zakłada  się,  że  absolwenci  ostatniego  roku  kolegiów 
nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych będą mogli przystąpić do 
egzaminu dyplomowego w uczelni. Natomiast osoby,  które  ukończyły  kolegium 
w poprzednich  latach  (brany  jest  tu  pod  uwagę  cały  20-letni okres funkcjonowania 
kolegiów) i nie przystąpiły do egzaminu w uczelni, będą mogły skorzystać z systemu 
potwierdzania efektów uczenia się innych niż formalne. 
2. Uczelnie zawodowe i uczelnie badawcze.  
Szczegółowe  uwagi  dotyczące  powyższego  zagadnienia  zgłosiły:  KRASP,  RGNiSW, 
PKA, Komitet Polityki Naukowej (KPN), Centralna Komisja do  Spraw Stopni 
i Tytułów  (CK),  Rada  Młodych Naukowców, Konferencja Rektorów Zawodowych 
Szkół Polskich (KRZaSP), Fundacja Rektorów Polskich, Krajowa Sekcja Nauki NSZZ 
„Solidarność”,  Konferencja  Rektorów  Akademii  Wychowania  Fizycznego,  Rada 
Główna Instytutów Badawczych, Komitet Naukoznawstwa PAN. 
Zgłoszone  uwagi  dotyczyły  przede  wszystkim  konieczności  wyjaśnienia  idei 
przeprofilowania  uczelni  oraz  uzasadnienia  dla  wprowadzenia  podziału  na  dwa  typy 
uczelni. RGNiSW, KRASP, KRZaSP, Fundacja Rektorów Polskich oraz KSN NSZZ 
„Solidarność” podnosiły, że nowelizacja powinna być poprzedzona przyjęciem strategii 
rozwoju  szkolnictwa  wyższego  i  nauki.  Wypracowane  wspólnie  ze  środowiskiem 
akademickim  strategie  kierunku  rozwoju  szkolnictwa  wyższego  zostały  wykorzystane 
przy opracowywaniu Strategii Rozwoju Kapitału  Ludzkiego  i  Strategii  Rozwoju 
47 
 
Kapitału  Społecznego  (dwóch  z  dziewięciu  strategii  zintegrowanych  ze 
średniookresową Strategią Rozwoju Kraju do 2020 r.). 
Podział  na  uczelnie  akademickie  i  zawodowe  funkcjonuje  w  systemie  szkolnictwa 
wyższego od 2005 r.  Nowelizacja wskazuje na  konieczność doprecyzowania definicji 
uczelni  przez  wykonywane  przez  nią  zadania.  Uczelnie  zawodowe  to  te,  które  nie 
posiadają ani jednego uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Uczelnie 
akademickie  będą  zobowiązane  do  prowadzenia  badań  naukowych  i  rozliczane  z  ich 
realizacji, a uczelnie zawodowe –  do prowadzenia kierunków o profilu praktycznym. 
Ponadto  wyjaśniono,  że  uczelniami  badawczymi  staną  się  w  przyszłości  uczelnie, 
których większość podstawowych jednostek organizacyjnych uzyska status KNOW. 
3. Zmiany w kształceniu na profilu praktycznym i ogólnoakademickim. 
Szczegółowe  uwagi  dotyczące  proponowanych  zmian  w  kształceniu  na  profilu 
praktycznym  i  ogólnoakademickim  zgłosiły:  KRASP,  KRePSZ,  KRZaSP,  RGNiSW, 
PKA, Rada Młodych Naukowców, KPN, Lewiatan, Business Centre Club.  
Uwagi  dotyczyły  propozycji  ograniczenia  prawa  do  prowadzenia  studiów  o  profilu 
ogólnoakademickim  do  jednostek  organizacyjnych  posiadających  uprawnienia  do 
nadawania  stopnia  doktora,  co  uniemożliwiałoby  tym  samym prowadzenie takich 
studiów  uczelniom  zawodowym.  Podnoszono,  iż  może  to  deprecjonować  wartość 
kształcenia  prowadzonego  w  uczelniach  zawodowych.  Uwagi  te  nie  zostały 
uwzględnione. Zaproponowane rozwiązanie ma na celu przeciwdziałać dominującemu 
w uczelniach  zawodowych  trendowi  kształcenia  na  kierunkach  studiów  o  profilu 
ogólnoakademickim,  w  szczególności  na  kierunkach  tzw.  „masowych”.  Osiągnięte  to 
zostanie przez wyspecjalizowanie się uczelni zawodowych w kształceniu na kierunkach 
praktycznych, w których jakość edukacji determinować będzie praktyczne umiejętności 
studentów, a także przygotowujących absolwentów do potrzeb rynku pracy.  
Partnerzy  społeczni  zgłosili  przede  wszystkim  zastrzeżenia  dotyczące  propozycji 
zwiększenia  minimum  kadrowego  studiów  drugiego stopnia o profilu 
ogólnoakademickim.  Podnosili,  że  uniemożliwi  to  uczelniom  niepublicznym 
prowadzenie  studiów  drugiego  stopnia.  KRASP  również  uznał  proponowane 
rozwiązanie za nieuzasadnione. Uwzględniając uwagi, przyjęto, że warunki dotyczące 
minimum kadrowego na kierunku studiów o profilu ogólnoakademickim pozostaną bez 
zmian.  Natomiast  podstawowa  jednostka  organizacyjna  uczelni  nieposiadająca 
uprawnienia do nadawania stopnia doktora będzie mogła prowadzić studia na drugim 
48 
 
stopniu o profilu ogólnoakademickim, jeżeli studia prowadzone na profilu praktycznym 
zostały  ocenione  co  najmniej  pozytywnie  przez  PKA  i  liczba  samodzielnych 
nauczycieli  akademickich,  zatrudnionych  w  jednostce  ubiegającej  się  o  uruchomienie 
ogólnoakademickiego profilu kształcenia drugiego stopnia, będzie odpowiadać liczbie 
osób  określonej  dla  jednostki  organizacyjnej  uprawnionej  do  nadawania  stopnia 
naukowego  doktora,  reprezentujących  dziedzinę  nauki  lub  sztuki,  do  której 
przyporządkowano dany kierunek.  
Uszczegółowiono  również  zapisy  dotyczące  minimum  kadrowego  studiów  na  profilu 
praktycznym poprzez wskazanie, że „znaczne doświadczenie zawodowe zdobyte poza 
uczelnią” powinno odnosić się do dziedziny związanej z kierunkiem studiów. 
Biorąc  pod  uwagę  propozycję  PKA  i  RGNiSW  dotyczące  nałożenia  obowiązku 
trzymiesięcznych praktyk zawodowych nie tylko na publiczne uczelnie zawodowe, ale 
także  na  niepubliczne  uczelnie  zawodowe,  zaproponowano  obowiązek  organizowania 
takich praktyk na kierunkach o profilu praktycznym na wszystkich uczelniach. 
Nie  uwzględniono  uwag  w  zakresie  proponowanej  zbyt  dużej  liczby  pracodawców 
w składzie  konwentu  PWSZ,  gdyż  zmianę  uzasadnia  konieczność  dostosowania 
kształcenia  do  potrzeb  rynku  pracy.  Natomiast  uwzględniono  uwagi  dotyczące  zadań 
konwentu. Opis efektów kształcenia  jako  element  programu  kształcenia  będzie 
opiniowany przez konwent, a zatwierdzany przez senat uczelni. 
4. Wspólne studia interdyscyplinarne i interdyscyplinarne przewody doktorskie. 
Szczegółowe  uwagi  dotyczące  powyższych  zagadnień  zgłosiły:  KRASP, RGNiSW, 
PKA, CK, KRZaSP, Rada Młodych Naukowców, Lewiatan, KSN NSZZ „Solidarność”. 
Wnioskowano  o  wprowadzenie  możliwości  prowadzenia  wspólnych  studiów 
interdyscyplinarnych wspólnie przez uczelnie publiczne i niepubliczne,  a  także 
o wskazanie zasad ich współpracy,  w  tym  finansowania.  Uwagi  w  tym  zakresie 
uwzględniono. Uczelnie w umowie powinny określić zasady finansowania i rozliczenia 
kosztów prowadzenia takich studiów.  
CK  odniosło  się  do  propozycji  umożliwienia  przeprowadzenia  wspólnego  przewodu 
doktorskiego  na  podstawie  interdyscyplinarnej  rozprawy  doktorskiej.  Wątpliwości 
wzbudziło  powołanie  komisji  przez  rady  jednostek  organizacyjnych  wspólnie 
przeprowadzających  przewód  doktorski.  CK  wskazało,  że  przyznanie  kompetencji 
nadawania stopnia doktora komisji  powodowałoby  trudności  praktyczne  (trudności 
w ustaleniu  sposobu  składania  odwołań  od  negatywnych  uchwał  komisji).  Uwagi 
49