Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw

UZASADNIENIE

Celem projektowanej regulacji jest zapewnienie automatycznego przekazywania do
innych państw członkowskich UE zapytań i informacji oraz uzyskiwania od tych
państw, a następnie przekazywania krajowym podmiotom uprawnionym danych
rejestracyjnych pojazdów oraz danych właścicieli lub posiadaczy pojazdów,
w przypadku popełnienia naruszeń związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego
podczas kierowania tymi pojazdami w innym państwie członkowskim niż państwo ich
rejestracji, a wskutek tego ułatwienie identyfikacji sprawców ww. naruszeń.
W celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i zapewnienia równego traktowania
kierowców popełniających naruszenia niezbędne jest ułatwienie egzekwowania
przepisów w stosunku do osób kierujących pojazdami zarejestrowanymi w innych
państwach członkowskich UE lub kierujących pojazdami zarejestrowanymi
w Rzeczypospolitej Polskiej na terenie innych państw UE. W tym celu należy wdrożyć
system transgranicznej wymiany informacji dotyczących określonych naruszeń
związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego, niezależnie od tego, czy mają one
charakter karny czy administracyjny, zapewniając państwu członkowskiemu
popełnienia naruszenia dostęp do danych rejestracyjnych pojazdów oraz danych
właścicieli i/lub posiadaczy pojazdów z państwa rejestracji pojazdu.
Skuteczniejsza transgraniczna wymiana danych rejestracyjnych pojazdów, która
powinna ułatwić identyfikację osób podejrzanych o popełnienie naruszeń związanych
z bezpieczeństwem ruchu drogowego, może zwiększyć efekt prewencyjny i zachęcić do
ostrożniejszej jazdy kierowców pojazdów zarejestrowanych w innych państwach
członkowskich UE, co w efekcie wpłynie na zmniejszenie liczby ofiar wypadków
w ruchu drogowym.
Wprowadzenie powyższych rozwiązań jest niezbędne ze względu na konieczność
wdrożenia, do dnia 7 listopada 2013 r., przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2011/82/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie ułatwień w zakresie
transgranicznej wymiany informacji dotyczących przestępstw lub wykroczeń
związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego (tzw. dyrektywa cross border
enforcement).
Projekt wprowadza zmiany w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu
drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.), dostosowujące krajowe
prawodawstwo do regulacji wprowadzonych przez dyrektywę 2011/82/UE w zakresie
transgranicznej
wymiany
informacji
dotyczących
naruszeń
związanych
z bezpieczeństwem ruchu drogowego.
Ponadto projekt wprowadza zmiany w następujących aktach prawnych:
– ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687,
z późn. zm.),
– ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116,
poz. 675, z późn. zm.)
– ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779,
z późn. zm.),
– ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
(Dz. U. z 2013 r. poz. 395 i 765),
– ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2012 r.
poz. 1265, z późn. zm.),
– ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, z późn.
zm.).
Projekt przewiduje utworzenie przy centralnej ewidencji pojazdów i prowadzenie przez
ministra właściwego do spraw wewnętrznych Krajowego Punktu Kontaktowego,
którego zadaniem będzie wymiana informacji z krajowymi punktami kontaktowymi
innych państw członkowskich Unii Europejskiej, w zakresie danych dotyczących
pojazdów, podczas kierowania którymi popełniono naruszenie, oraz danych
dotyczących właścicieli lub posiadaczy tych pojazdów. Zadaniem Krajowego Punktu
Kontaktowego będzie również przekazywanie danych o pojazdach i ich właścicielach
i posiadaczach, uzyskanych od innych państw członkowskich Unii Europejskiej,
uprawnionym krajowym podmiotom, posiadającym kompetencje w zakresie kontroli
ruchu drogowego.
Mając na uwadze konieczność dostosowania zakresu danych przekazywanych przez
Krajowy Punkt Kontaktowy do wymogów wynikających z wdrażanej dyrektywy
2011/82/UE, projekt przewiduje uzupełnienie przepisów regulujących zakres danych
gromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów o kategorię pojazdu.
Powyższe dane będą przekazywane w odniesieniu do następujących naruszeń
związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego:
1) niestosowaniem się do ograniczenia prędkości;
2

2) niedopełnieniem obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa lub przewożenia
dziecka w foteliku ochronnym lub innym urządzeniu do przewożenia dzieci;
3) niestosowaniem się do sygnałów świetlnych lub znaków nakazujących zatrzymanie
pojazdu;
4) prowadzeniem pojazdu po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości;
5) prowadzeniem pojazdu po użyciu lub pod wpływem środka odurzającego;
6) niedopełnieniem obowiązku używania w czasie jazdy kasków ochronnych;
7) wykorzystywaniem drogi lub poszczególnych jej części w sposób niezgodny
z przeznaczeniem;
8) korzystaniem podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub
mikrofonu w ręku.
W celu wykonywania powyższych zadań, Krajowy Punkt Kontaktowy będzie
zobowiązany do:
1) udostępniania danych na zapytania krajowych punktów kontaktowych innych
państw członkowskich Unii Europejskiej;
2) przekazywania zapytań krajowych podmiotów uprawnionych do krajowych
punktów kontaktowych innych państw członkowskich Unii Europejskiej;
3) przekazywania krajowym podmiotom uprawnionym odpowiedzi na zapytania,
o których mowa w pkt 2, udzielonych przez krajowe punkty kontaktowe innych
państw członkowskich Unii Europejskiej.
Podmiotami uprawnionymi do uzyskiwania informacji za pośrednictwem Krajowego
Punktu Kontaktowego będą:
1) Policja;
2) Inspekcja Transportu Drogowego – w zakresie swojej kompetencji;
3) straże gminne (miejskie) – w zakresie swojej kompetencji;
4) organy Służby Celnej – w zakresie swojej kompetencji;
5) Straż Graniczna – w zakresie swojej kompetencji.
Wymiana informacji między Krajowym Punktem Kontaktowym a krajowymi punktami
kontaktowymi innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz uprawnionymi
podmiotami będzie się odbywała w systemie teleinformatycznym poprzez
przekazywanie danych w postaci elektronicznej, z wykorzystaniem europejskiego
systemu EUCARIS.
3

Zgodnie z art. 15 ust. 1 decyzji 2008/616/WSiSW, EUCARIS jest obowiązkowym dla
państw członkowskich systemem do wymiany danych rejestracyjnych pojazdów oraz
danych dotyczących ich właścicieli lub posiadaczy. Dyrektywa 2011/82/UE również
wskazuje na konieczność wykorzystania tego systemu – zarówno w preambule, jak
i artykule 4. Budowa innego, niezależnego rozwiązania do wymiany danych byłaby
zatem niezasadna zarówno organizacyjnie, jak i ekonomicznie. Należy wskazać, iż
w ramach MSW funkcjonuje już automatyczny punkt kontaktowy dla zapytań
przychodzących w ramach tzw. decyzji Prüm – 2008/615/WSiSW oraz
2008/616/WSiSW – w zakresie wymiany danych o pojazdach i ich właścicielach.
Uruchomione w maju 2012 r. rozwiązanie wykorzystuje przeznaczoną dla ww. decyzji
funkcjonalność EUCARIS.
Należy wskazać, że podmiotom uprawnionym zostanie udostępniona nieodpłatnie
aplikacja kliencka do zadawania pojedynczych zapytań on-line, której wykorzystanie
rekomenduje się podmiotom, które wobec braku środków bądź własnego systemu lub
też z uwagi na spodziewany mały wolumen zapytań nie będą tworzyć lub
dostosowywać własnych rozwiązań teleinformatycznych do ww. interfejsów. Aplikacja
ta umożliwi korzystanie z Krajowego Punktu Kontaktowego na bazie istniejącej
i powszechnie dostępnej infrastruktury teleinformatycznej, zatem podmioty te będą
mogły dostosować swoje rozwiązania w sposób, który nie będzie generować kosztów
związanych z korzystaniem z informacji przesyłanych za pośrednictwem Krajowego
Punktu Kontaktowego. Aplikacja zostanie udostępniona w szczególności strażom
gminnym/miejskim, planują z niej korzystać także: Inspekcja Transportu Drogowego,
Straż Graniczna oraz organy Służby Celnej.
Należy przy tym zaznaczyć, że podmioty uprawnione będą ewentualnie dostosowywać
swoje oprogramowania do zadawania zapytań tylko w przypadku, gdy wyrażą
zainteresowanie uzyskiwaniem informacji za pośrednictwem Krajowego Punktu
Kontaktowego, co oznacza, że ponoszenie ewentualnych kosztów z tego tytułu nie
będzie obligatoryjne. W takim przypadku dostosowanie do nowego interfejsu wymiany
danych będzie wymagało zmian po stronie systemów wykorzystywanych obecnie przez
podmioty uprawnione.
Nieodpłatna aplikacja kliencka zapewni realizację celów dyrektywy i pozwoli
zainteresowanym podmiotom uprawnionym na korzystanie z możliwości uzyskiwania
informacji w zakresie przewidzianym w projektowanej ustawie.
4

Projekt ustawy został opracowany w konsultacji z Ministerstwem Spraw
Wewnętrznych. W opinii MSW możliwe jest utworzenie Krajowego Punktu
Kontaktowego przy centralnej ewidencji pojazdów, w terminie wejścia ustawy w życie.
Dane uzyskane przez uprawnione podmioty za pośrednictwem Krajowego Punktu
Kontaktowego będą wykorzystywane przez uprawnione podmioty w celu identyfikacji
osób podejrzanych o popełnienie naruszeń związanych z bezpieczeństwem ruchu
drogowego popełnionych podczas kierowania pojazdami zarejestrowanymi w innych
państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie przekazywał Komisji Europejskiej
sprawozdanie z realizacji dyrektywy 2011/82/UE. Zakres sprawozdania został
określony w art. 80p ust. 1. Jednocześnie przewidziana została fakultatywna delegacja
dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia dodatkowego zakresu
informacji, które będą przekazywane w sprawozdaniu w przypadku określenia przez
Komisję Europejską dodatkowych wymagań w tym zakresie.
Projekt ustawy dokonuje również zmian w przepisach regulujących status
i funkcjonowanie podmiotów, którym zostają przyznane uprawnienia do uzyskiwania
informacji za pośrednictwem Krajowego Punktu Kontaktowego, poprzez przyznanie im
kompetencji do wyszukiwania informacji za pośrednictwem Krajowego Punktu
Kontaktowego.
Projekt dokonuje ponadto zmian w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks
postępowania w sprawach o wykroczenia poprzez dodanie w art. 98 nowego § 3a,
przewidującego możliwość nakładania mandatu karnego kredytowanego również wobec
osób czasowo przebywających na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub
nieposiadających stałego miejsca zamieszkania lub pobytu, będących obywatelami
innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub
posiadających miejsce stałego zamieszkania lub pobytu na terytorium innego niż
Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Zmiana ta ma na
celu umożliwienie wysyłania przez właściwe służby mandatów kredytowanych
cudzoziemcom, wobec których będzie miała zastosowanie transgraniczna wymiana
informacji na podstawie przepisów projektowanej ustawy. Brak takiej możliwości
w praktyce pozbawiłby w znacznym stopniu użyteczności regulacji wprowadzanych
ustawą. Należy zaznaczyć, że na gruncie obecnie obowiązujących przepisów Kodeksu
postępowania w sprawach o wykroczenia nie ma możliwości nakładania grzywny
5