Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw
projekt dotyczy wprowadzenia zmian w prawie pracy w szczególności w zakresie: dyskryminacji, mobbingu, stosunku pracy, wynagrodzenia, obowiązków pracodawcy i pracownika, odpowiedzialności porządkowej pracownika oraz za mienie powierzone pracownikowi, czasu pracy, rozpatrywania sporów ze stosunku pracy oraz tworzenia i działalności związków zawodowych
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 1948
- Data wpłynięcia: 2013-10-07
- Uchwalenie: odrzucony na pos. nr 74 dnia 12-09-2014
1948
jak i pracodawćw.
Projektowany przepis art. 86 § 4 Kodeksu pracy ma zadanie zniechęcać do
kredytowania działalności przedsiębiorstw poprzez oṕ́nienia w wynagradzaniu
pracowniḱw. Przyjęcie, że od niewypłaconego wynagrodzenia przysługują odsetki za
w wysokości o połowę wyższej od ustawowych sprawi, że pracodawcy stracą
motywację finansową do podtrzymywania płynności finansowej przedsiębiorstw
kosztem pracowniḱw. Przepis ma odpowiadać na rzeczywisty i palący problem
społeczny, poŕwnując bowiem dane kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, w
niekt́rych wojeẃdztwach pomiędzy 2011, a 2012 roku liczba pracodawćw, kt́rzy
posiadają zaległości w wynagradzaniu pracowniḱw, wzrosła w dwukrotnie.
Przedmiotowa nowelizacja przynosi także zmianę w zakresie rozliczania czasem
wolnym od pracy, przepracowanych godzin nadliczbowych. W obecnym stanie
prawnym, gdy pracodawca z własnej inicjatywy rozlicza pracę nadliczbową
pracownika okresem wolnym od pracy, to odbywa się to formalnie w proporcja 1,5:1.
Jeżeli zaś następuje to na wniosek samego pracownika, to za godzinę przepracowaną
ponad normatyw pracownika, przysługuje mu taka sama liczba godzin wolnych od
pracy. W praktyce, gdy pracodawcy decydują się na rozliczenie pracy w godzinach
nadliczbowych niefinansowo, obligują pracowniḱw do podpisywania wniosḱw o
udzielenie im czasu wolnego i w ten spośb prowadzą kompensację opartą na
proporcjach 1:1, co narusza przepisy ustawy. Projektowane brzmienie przepiśw art.
151(2) §1-3 odpowiada na ten problem i wprowadza jednolity spośb
rekompensowania pracowniom pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym,
bez względu na stronę inicjującą ten rodzaj, niepieniężnego rozliczenia.
V. Kolejną grupę propozycji zawartej w ustawie są zmiany o charakterze
porządkującym Kodeks pracy i odnoszące się do zasad odpowiedzialności
porządkowej i materialnej pracowniḱw. W art. 104(1) §1 pkt. 10) proponuje się, aby
w regulaminie pracy, pracodawca określił w jaki spośb wyłania się przedstawicieli
pracowniḱw, o kt́rych mowa w przepisach prawa pracy, w szczeǵlności, gdy
przejmują oni zadania związḱw zawodowych, gdy w zakładzie brak jest organizacji
związkowej. Praktyka działania przedsiębiorstw wskazuje, że gdy zachodzi potrzeba
prowadzenia rozḿw i konsultacji z przedstawicielami załogi, to ciała takie powołuje
się ad hoc często w spośb mało czytelny i przejrzysty. Proponowany przepis ma na
celu standardyzację tego procesu na poziomie zakładu pracy.
W art. 100(1) Kodeksu pracy wprowadza się zasadę, na mocy kt́rej pracodawca
może kontrolować pracę podległych mu pracowniḱw z ograniczeniami polegającymi
na wyłączeniu środḱw utajonych i z obowiązkiem poinformowania pracowniḱw o
zasadach kontroli w zakładzie pracy. Celem projektowanego przepisu jest z jednej
strony podkreślenie uprawnień kontrolnych pracodawcy, a z drugiej ujęcie ich ramy,
kt́re odpowiadają ochronie d́br osobistych pracowniḱw oraz zasad wsṕłżycia
społecznego, a także zaznajamianiu pracowniḱw z organizacją i procesem pracy. W
związku z projektowanym brzmieniem art. 104(1) §1 pkt. 11) Kodeksu pracy, zasady,
sposoby i środki techniczne służące kontrolowaniu wykonywania pracy przez
pracowniḱw pracodawca winien określić w regulaminie pracy.
W proponowanym brzmieniu art. 103(4) Kodeksu pracy znosi się możliwość
zobowiązywania pracowniḱw do pozostawania w zatrudnieniu dłużej niż w okresie
będącym dwukrotnością okresu wypowiedzenia umowy o pracę pracownika bąd́
konieczności zapłaty odszkodowania przewyższającego minimalne wynagrodzenie za
pracę, w związku z rozwiązaniem przez pracowniḱw stosunku pracy i ponoszeniem
uprzednio przez pracodawcę koszt́w ich szkolenia. W pierwszej kolejności zauważyć
należy, że pracodawca ponosi ryzyko osobowe przy zatrudnianiu pracowniḱw, a
pracownicy zgodnie z art. 10 Kodeksu pracy mają prawo do swobodnie wybranej
pracy. Oznacza to wolność wyboru zaŕwno zawodu jak i konkretnego miejsca
zatrudnienia, nie tylko jako prawa do zawarcia konkretnego stosunku pracy, ale do
jego rozwiązania na zasadach określonych w ustawie. Kierując się powyższym oraz
świadomością występujących patologii na rynku pracy polegających na
zobowiązywaniu pracowniḱw do pozostawaniu w zatrudnieniu przez długi czas
wyłącznie ze względu na skierowanie pracownika na szkolenie, kt́re miało charakter
standardowego przyuczenia do pracy, proponuje się przepis we wskazanej treści.
W projektowanym brzmieniu art. 108 § 1 Kodeksu pracy proponuje się
rozszerzenie możliwości stosowania wobec pracowniḱw kar porządkowych. W
dzisiejszym stanie prawnym, odpowiedzialność porządkowa pracowniḱw stosowana
w jest m.in. za naruszenie dyscypliny i porządku w procesie pracy, co zdecydowanie
zawęża możliwości karania. Skutkiem tego są dwa negatywne zjawiska. Pierwszym z
nich jest brak pewności adresat́w normy prawnej, co do precyzyjności pojęcia
„procesu pracy”. W doktrynie prawa pracy, choć występuje konsensus, co do tego, że
taka konstrukcja przepisu ogranicza pracodawćw w stosowania narzędzi
dyscyplinujących w postaci upomnienia, nagany i kary pieniężnej, to konkretyzacja
tego co jest naruszeniem porządku w procesie pracy, a co innego rodzaju naruszeniem
obowiązḱw, nastręcza wiele trudności. Zdarzają się więc w praktyce działania
przedsiębiorstw rozmaite interpretacje obowiązujących przepiśw, kt́re związane są z
brakiem pewności, co do sensu obowiązujące prawa. Drugim powodem, dla kt́rej
proponuje się nowelizację art. 108 § 1 Kodeksu pracy jest przeświadczenie, że
rozciągnięcie dopuszczalności stosowania kar porządkowych na nowe obszary
obowiązḱw pracowniczych, służy zaŕwno pracodawcom jak i pracownikom.
Przepisy o odpowiedzialności porządkowej pracowniḱw dają bowiem szansę na
ocenę zasadności zarzut́w pracodawcy, możliwość odwołania się pracownika od kary
niesłusznie nałożonej, dają także związkom zawodowym możliwość zajęcia
stanowiska w sprawie, a przy braku porozumieniu na poziomie zakładowym,
pozwalają na ocenę sprawy przez niezależny sąd pracy. Należy podkreślić, że w
obecnym staniem prawnym, pracodawca nie jest obowiązany do stosowania kar
porządkowych jako alternatywy dla wypowiedzenia stosunku pracy lub jako prawnie
nakazany krok poprzedzający zwolnienie pracownika. W praktyce, pracodawcy, kt́rzy
wykorzystują uprawnienia wynikające z przepiśw o odpowiedzialności porządkowej
kierują się chęcią motywowania pracowniḱw, w celu uzyskania pożądanej postawy i
efekt́w w procesie pracy. Cel ten, biorąc pod uwagę zapewnienie pracownikowi
możliwości odwołania się od niesłusznie nałożonej kary, służy kształtowaniu
właściwych postaw w zakładzie pracy i jako taki zasługuje na ochronę. Jest to
szczeǵlnie istotne w kontekście funkcjonowania tzw. notatek służbowych, kt́re są
nieformalną i nieweryfikowalną metodą dyscyplinowania pracowniḱw,
niezapewniająca prawa do odwołania się przez pracownika. Stosowanie tego typu
praktyk ma być zgodnie z proponowanym art. 110(1) Kodeksu pracy, zakazane.
Projektowany art. 108 § 5 Kodeksu pracy ma na celu niedopuszczenie do
podẃjnego karania pracowniḱw, z jednej strony za pomocą upomnienia, nagany
bąd́ kary pieniężnej, a z drugiej poprzez pozbawienia pracowniḱw składnika
wynagrodzenia, chyba że składnik ten ma charakter wynikowy i udzielenie lub
nieudzielenie kary porządkowej nie wpływa na prawo pracownika do jego otrzymania.
Przepis w proponowanym brzmieniu, w związku z określeniem premii jako
obiektywnie mierzalnego składnika wynagrodzenia, ma zabezpieczać pracowniḱw
przed arbitralnym stosowaniem uznaniowości w wynagradzaniu oraz posługiwaniem
się karami o charakterze finansowym z przeznaczeniem innym niż na poprawę
warunḱw bezpieczeństwa i higieny pracy, o czym stanowi art. 108 § 4 Kodeksu
pracy.
W art. 112 § 4 Kodeksu pracy proponuje się rozwiązanie sytuacji, w kt́rej
pracownik zostaje ukarany karą porządkową, na kŕtko przed rozwiązaniem umowy o
pracę, a odwołanie się do pracodawcy od tej kary nie jest możliwe na skutek ustawania
stosunku prawnego pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą. W takiej sytuacji
proponuje się bezpośrednie odwołanie do sądu pracy, z pominięciem procedury
wewnątrzzakładowej.
W art. 123(1) Kodeksu pracy, wprowadza się zasadę, na mocy kt́rej
odpowiedzialność odszkodowawcza pracownika wobec pracodawcy nie może być
zabezpieczona wekslem. Celem tej regulacji jest wzmocnienie ochrony przed
arbitralnym stosowaniem odpowiedzialności materialnej pracowniḱw. Propozycja ta
uwzględnia stanowisko Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy.
Projektowany art. 124 § 3 Kodeksu pracy, przenosi w celach informacyjnych do
ustawy, zasadę wypracowaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że pracownik, kt́ry
bez swojej winy umyślnej zniszczył lub uszkodził mienie powierzone mu z
obowiązkiem osobistego wyliczenia się, odpowiada na zasadach oǵlnych
przewidzianych dla odpowiedzialności pracowniḱw za szkodę wyrządzoną
pracodawcy.
W art. 125 § 1 Kodeku pracy proponuje się, aby pracownicy, kt́rzy przyjmują
wobec pracodawcy wsṕlną odpowiedzialność za mienie im powierzone z
obowiązkiem wyliczenia się, mieli wgląd w te księgi rachunkowe pracodawcy, kt́re
dotyczą ich odpowiedzialności z tego tytułu oraz umożliwia się im uczestnictwo w
przyjmowaniu i wydawaniu tego mienia. Celem projektowanego przepisu jest
uszczeǵłowienie uprawnień pracowniḱw, kt́rym powierzono mienie pracodawcy do
wsṕlnego wyliczenia się. Propozycja uwzględnia stanowisko Komisji Kodyfikacyjnej
Prawa Pracy.
VI. W art. 87 § 7 i 87 § 8 Kodeksu postępowania cywilnego, przyznaje się
osobom wykonującym pracę na podstawie uḿw cywilnych prawa do bycia
reprezentowanym przez pełnomocnika delegowanego przez związek zawodowy,
inspektora pracy lub przedstawiciela organizacji społecznej w postępowaniu toczącym
się przed sądem. Podobnie osobom, kt́ry wnoszą pozew związany z naruszeniem
zasady ŕwnego traktowania, przyznaje się prawo do bycia reprezentowanym przez
reprezentanta związkowego lub osobę delegowaną przez organizację społeczną.
Projektowane przepisy mają zapewnić obywatelom pełniejsze prawo do sądu i
zabezpieczenie ich praw ze strony organizacji powołanych do ich ochrony. Przepisy te
stanowią także wzmocnienie ochrony praw ośb wykonujących pracę zarobkową na
podstawie innego stosunku prawnego, niż stosunek pracy.
VII. Projektowana zmiana w art. 16 § 7 Kodeksu karnego skarbowego ma
doprowadzić do sytuacji, w kt́rej osoby zatrudnione „na czarno” będą mogły, bez
ponoszenia odpowiedzialności karnoskarbowej, informować o tym organa państwa.
Proponowana zmiana opiera się przeświadczeniu, że osoby, kt́rych zatrudnienie
związane jest z uchylaniem się zatrudniających od opłacania podatḱw oraz składek
na ubezpieczenie społeczne, zawsze – perspektywie czasu, jest krzywdzące dla
zatrudnianych w ten spośb ośb, bez względu na okoliczność, czy osoby te
świadomie decydowały się na nielegalną formę zatrudnienia i taiły w związku z tym
uzyskiwane z tego tytułu dochody, czy też znajdowały się pod presją ekonomiczną
pracodawcy. O ile nie jest możliwe precyzyjne ocenienie motywacji zatrudnionych „na
czarno”, o tyle oczywistym jest, że ujawnianie faktu takiego zatrudnienia leży w
interesie publicznym, toteż stosowanie odpowiedzialności karnoskarbowej w stosunku
do ośb gotowych informować o tym fakcie, nie leży w interesie państwa.
Dokumenty związane z tym projektem:
-
1948
› Pobierz plik