Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw

Najwyższego, stąd gł́wnie informacyjna funkcja przepisu, zaŕwno dla pracowniḱw 
jak i pracodawćw. 
Projektowany   przepis   art.   86   §   4   Kodeksu   pracy   ma   zadanie   zniechęcać   do 
kredytowania   działalności   przedsiębiorstw   poprzez   oṕ́nienia   w   wynagradzaniu 
pracowniḱw. Przyjęcie, że od niewypłaconego wynagrodzenia przysługują odsetki za 
w   wysokości   o   połowę   wyższej   od   ustawowych   sprawi,   że   pracodawcy   stracą 
motywację   finansową   do   podtrzymywania   płynności   finansowej   przedsiębiorstw 
kosztem   pracowniḱw.   Przepis   ma   odpowiadać   na   rzeczywisty   i   palący   problem 
społeczny,   poŕwnując   bowiem   dane   kontroli   Państwowej   Inspekcji   Pracy,   w 
niekt́rych wojeẃdztwach pomiędzy 2011, a 2012 roku liczba pracodawćw, kt́rzy 
posiadają zaległości w wynagradzaniu pracowniḱw, wzrosła w dwukrotnie. 
Przedmiotowa nowelizacja przynosi także zmianę w zakresie rozliczania czasem 
wolnym   od   pracy,   przepracowanych   godzin   nadliczbowych.   W   obecnym   stanie 
prawnym,   gdy   pracodawca   z   własnej   inicjatywy   rozlicza   pracę   nadliczbową 
pracownika okresem wolnym od pracy, to odbywa się to formalnie w proporcja 1,5:1. 
Jeżeli zaś następuje to na wniosek samego pracownika, to za godzinę przepracowaną 
ponad normatyw  pracownika, przysługuje mu taka sama liczba godzin wolnych  od 
pracy. W praktyce, gdy pracodawcy decydują się na rozliczenie pracy w godzinach 
nadliczbowych   niefinansowo,   obligują   pracowniḱw   do   podpisywania   wniosḱw   o 
udzielenie   im   czasu   wolnego   i   w   ten   spośb   prowadzą   kompensację   opartą   na 
proporcjach 1:1, co narusza przepisy ustawy. Projektowane brzmienie przepiśw art. 
151(2)   §1-3   odpowiada   na   ten   problem   i   wprowadza   jednolity   spośb 
rekompensowania  pracowniom  pracy  w  godzinach  nadliczbowych  czasem  wolnym, 
bez względu na stronę inicjującą ten rodzaj, niepieniężnego rozliczenia.   
V.   Kolejną   grupę   propozycji   zawartej   w   ustawie   są   zmiany   o   charakterze 
porządkującym   Kodeks   pracy   i   odnoszące   się   do   zasad   odpowiedzialności 
porządkowej i materialnej pracowniḱw. W art. 104(1) §1 pkt. 10) proponuje się, aby 
w regulaminie pracy, pracodawca określił w jaki spośb wyłania się przedstawicieli 
pracowniḱw,   o   kt́rych   mowa   w   przepisach   prawa   pracy,   w   szczeǵlności,   gdy 
przejmują oni zadania związḱw zawodowych, gdy w zakładzie brak jest organizacji 
związkowej. Praktyka działania przedsiębiorstw wskazuje, że gdy zachodzi potrzeba 
prowadzenia rozḿw i konsultacji z przedstawicielami załogi, to ciała takie powołuje 
się ad hoc często w spośb mało czytelny i przejrzysty. Proponowany przepis ma na 
celu standardyzację tego procesu na poziomie zakładu pracy. 
W art. 100(1) Kodeksu pracy wprowadza się zasadę, na mocy kt́rej pracodawca 
może kontrolować pracę podległych mu pracowniḱw z ograniczeniami polegającymi 
na wyłączeniu środḱw utajonych i z obowiązkiem poinformowania pracowniḱw o 
zasadach   kontroli   w   zakładzie   pracy.   Celem   projektowanego   przepisu   jest   z   jednej 
strony podkreślenie uprawnień kontrolnych pracodawcy, a z drugiej ujęcie ich ramy, 
kt́re   odpowiadają   ochronie   d́br   osobistych   pracowniḱw   oraz   zasad   wsṕłżycia 
społecznego, a  także zaznajamianiu pracowniḱw z organizacją i procesem pracy. W 
związku z projektowanym brzmieniem art. 104(1) §1 pkt. 11) Kodeksu pracy, zasady, 
sposoby   i   środki   techniczne   służące   kontrolowaniu   wykonywania   pracy   przez 
pracowniḱw pracodawca winien określić w regulaminie pracy.
W  proponowanym   brzmieniu   art.   103(4)   Kodeksu   pracy   znosi   się   możliwość 
zobowiązywania pracowniḱw do pozostawania w zatrudnieniu dłużej niż w okresie 
będącym   dwukrotnością   okresu   wypowiedzenia   umowy   o   pracę   pracownika   bąd́ 
konieczności zapłaty odszkodowania przewyższającego minimalne wynagrodzenie za 
pracę, w związku z rozwiązaniem przez pracowniḱw stosunku pracy i ponoszeniem 
uprzednio przez pracodawcę koszt́w ich szkolenia. W pierwszej kolejności zauważyć 
należy,   że   pracodawca   ponosi   ryzyko   osobowe   przy   zatrudnianiu   pracowniḱw,   a 
pracownicy   zgodnie   z   art.   10   Kodeksu   pracy   mają   prawo   do   swobodnie   wybranej 
pracy.   Oznacza   to   wolność   wyboru   zaŕwno   zawodu   jak   i   konkretnego   miejsca 
zatrudnienia, nie tylko jako prawa do zawarcia konkretnego stosunku pracy, ale do 
jego rozwiązania na zasadach określonych w ustawie. Kierując się powyższym oraz 
świadomością   występujących   patologii   na   rynku   pracy   polegających   na 
zobowiązywaniu   pracowniḱw   do   pozostawaniu   w   zatrudnieniu   przez   długi   czas 
wyłącznie ze względu na skierowanie pracownika na szkolenie, kt́re miało charakter 
standardowego przyuczenia do pracy, proponuje się przepis we wskazanej treści. 
W   projektowanym   brzmieniu   art.   108   §   1   Kodeksu   pracy   proponuje   się 
rozszerzenie   możliwości   stosowania   wobec   pracowniḱw   kar   porządkowych.   W 
dzisiejszym stanie prawnym, odpowiedzialność porządkowa pracowniḱw stosowana 
w jest m.in. za naruszenie dyscypliny i porządku w procesie pracy, co zdecydowanie  
zawęża możliwości karania. Skutkiem tego są dwa negatywne zjawiska. Pierwszym z 
nich   jest   brak   pewności   adresat́w   normy   prawnej,   co   do   precyzyjności   pojęcia 
„procesu pracy”. W doktrynie prawa pracy, choć występuje konsensus, co do tego, że 
taka   konstrukcja   przepisu   ogranicza   pracodawćw   w   stosowania   narzędzi 
dyscyplinujących w postaci upomnienia, nagany i kary pieniężnej, to konkretyzacja 
tego co jest naruszeniem porządku w procesie pracy, a co innego rodzaju naruszeniem 
obowiązḱw,   nastręcza   wiele   trudności.   Zdarzają   się   więc   w   praktyce   działania 
przedsiębiorstw rozmaite interpretacje obowiązujących przepiśw, kt́re związane są z 
brakiem pewności,  co  do   sensu  obowiązujące prawa.  Drugim  powodem,  dla   kt́rej 
proponuje   się   nowelizację   art.   108   §   1   Kodeksu   pracy   jest   przeświadczenie,   że 
rozciągnięcie   dopuszczalności   stosowania   kar   porządkowych   na   nowe   obszary 
obowiązḱw   pracowniczych,   służy   zaŕwno   pracodawcom   jak   i   pracownikom. 
Przepisy   o   odpowiedzialności   porządkowej   pracowniḱw   dają   bowiem   szansę   na 
ocenę zasadności zarzut́w pracodawcy, możliwość odwołania się pracownika od kary 
niesłusznie   nałożonej,   dają   także   związkom   zawodowym   możliwość   zajęcia 
stanowiska   w   sprawie,   a   przy   braku   porozumieniu   na   poziomie   zakładowym, 
pozwalają   na   ocenę   sprawy   przez   niezależny   sąd   pracy.   Należy   podkreślić,   że   w 
obecnym   staniem   prawnym,   pracodawca   nie   jest   obowiązany   do   stosowania   kar 
porządkowych jako alternatywy dla wypowiedzenia stosunku pracy lub jako prawnie 
nakazany krok poprzedzający zwolnienie pracownika. W praktyce, pracodawcy, kt́rzy 
wykorzystują uprawnienia wynikające z przepiśw o odpowiedzialności porządkowej 
kierują się chęcią motywowania pracowniḱw, w celu uzyskania pożądanej postawy i 
efekt́w   w   procesie   pracy.   Cel   ten,   biorąc   pod   uwagę   zapewnienie   pracownikowi 
możliwości   odwołania   się   od   niesłusznie   nałożonej   kary,   służy   kształtowaniu 
właściwych   postaw   w   zakładzie   pracy   i   jako   taki   zasługuje   na   ochronę.   Jest   to 
szczeǵlnie istotne w kontekście funkcjonowania tzw. notatek służbowych, kt́re są 
nieformalną   i   nieweryfikowalną   metodą   dyscyplinowania   pracowniḱw, 
niezapewniająca   prawa   do   odwołania   się   przez   pracownika.   Stosowanie   tego   typu 
praktyk ma być zgodnie z proponowanym art. 110(1) Kodeksu pracy, zakazane. 
Projektowany   art.   108   §   5   Kodeksu   pracy   ma   na   celu   niedopuszczenie   do 
podẃjnego   karania   pracowniḱw,   z   jednej   strony   za   pomocą   upomnienia,   nagany 
bąd́   kary   pieniężnej,   a   z   drugiej   poprzez   pozbawienia   pracowniḱw   składnika 
wynagrodzenia,  chyba   że   składnik   ten   ma   charakter   wynikowy   i   udzielenie   lub 
nieudzielenie kary porządkowej nie wpływa na prawo pracownika do jego otrzymania. 
Przepis   w   proponowanym   brzmieniu,   w   związku   z   określeniem   premii   jako 
obiektywnie   mierzalnego   składnika   wynagrodzenia,   ma   zabezpieczać   pracowniḱw 
przed arbitralnym stosowaniem uznaniowości w wynagradzaniu oraz posługiwaniem 
się   karami   o   charakterze   finansowym   z   przeznaczeniem   innym   niż   na   poprawę 
warunḱw   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy,   o   czym   stanowi   art.   108   §   4   Kodeksu 
pracy. 
W   art.   112   §   4   Kodeksu   pracy   proponuje   się   rozwiązanie   sytuacji,   w   kt́rej 
pracownik zostaje ukarany karą porządkową, na kŕtko przed rozwiązaniem umowy o 
pracę, a odwołanie się do pracodawcy od tej kary nie jest możliwe na skutek ustawania 
stosunku   prawnego   pomiędzy   pracownikiem,   a   pracodawcą.   W   takiej   sytuacji 
proponuje   się   bezpośrednie   odwołanie   do   sądu   pracy,   z   pominięciem   procedury 
wewnątrzzakładowej. 
W   art.   123(1)   Kodeksu   pracy,   wprowadza   się   zasadę,   na   mocy   kt́rej 
odpowiedzialność   odszkodowawcza   pracownika   wobec   pracodawcy   nie   może   być 
zabezpieczona   wekslem.   Celem   tej   regulacji   jest   wzmocnienie   ochrony   przed 
arbitralnym stosowaniem odpowiedzialności materialnej pracowniḱw. Propozycja ta 
uwzględnia stanowisko Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy. 
 
Projektowany art. 124 § 3 Kodeksu pracy, przenosi w celach informacyjnych do 
ustawy, zasadę wypracowaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że pracownik, kt́ry 
bez   swojej   winy   umyślnej   zniszczył   lub   uszkodził   mienie   powierzone   mu   z 
obowiązkiem   osobistego   wyliczenia   się,   odpowiada   na   zasadach   oǵlnych 
przewidzianych   dla   odpowiedzialności   pracowniḱw   za   szkodę   wyrządzoną 
pracodawcy. 
W art. 125 § 1 Kodeku pracy proponuje się, aby pracownicy, kt́rzy przyjmują 
wobec   pracodawcy   wsṕlną   odpowiedzialność   za   mienie   im   powierzone   z 
obowiązkiem wyliczenia się, mieli wgląd w te księgi rachunkowe pracodawcy, kt́re 
dotyczą ich odpowiedzialności z tego tytułu oraz umożliwia się im uczestnictwo w 
przyjmowaniu   i   wydawaniu   tego   mienia.   Celem   projektowanego   przepisu   jest 
uszczeǵłowienie uprawnień pracowniḱw, kt́rym powierzono mienie pracodawcy do 
wsṕlnego wyliczenia się. Propozycja uwzględnia stanowisko Komisji Kodyfikacyjnej 
Prawa Pracy.  
VI.  W  art.   87   §   7   i   87   §   8   Kodeksu   postępowania   cywilnego,   przyznaje   się 
osobom   wykonującym   pracę   na   podstawie   uḿw   cywilnych   prawa   do   bycia 
reprezentowanym   przez   pełnomocnika   delegowanego   przez   związek   zawodowy, 
inspektora pracy lub przedstawiciela organizacji społecznej w postępowaniu toczącym 
się   przed   sądem.   Podobnie   osobom,   kt́ry   wnoszą   pozew   związany   z   naruszeniem 
zasady ŕwnego traktowania, przyznaje się prawo do bycia reprezentowanym przez 
reprezentanta   związkowego   lub   osobę   delegowaną   przez   organizację   społeczną. 
Projektowane   przepisy   mają   zapewnić   obywatelom   pełniejsze   prawo   do   sądu   i 
zabezpieczenie ich praw ze strony organizacji powołanych do ich ochrony. Przepisy te 
stanowią także wzmocnienie ochrony praw ośb wykonujących pracę zarobkową na 
podstawie innego stosunku prawnego, niż stosunek pracy. 
VII.     Projektowana   zmiana   w   art.   16   §   7   Kodeksu   karnego   skarbowego   ma 
doprowadzić do  sytuacji, w kt́rej osoby zatrudnione  „na czarno” będą mogły, bez 
ponoszenia  odpowiedzialności   karnoskarbowej,   informować   o   tym   organa  państwa. 
Proponowana   zmiana   opiera   się   przeświadczeniu,   że   osoby,   kt́rych   zatrudnienie 
związane jest z uchylaniem się zatrudniających od opłacania podatḱw oraz składek 
na   ubezpieczenie   społeczne,   zawsze   –   perspektywie   czasu,   jest   krzywdzące   dla 
zatrudnianych   w   ten   spośb   ośb,   bez   względu   na   okoliczność,   czy   osoby   te 
świadomie decydowały się na nielegalną formę zatrudnienia i taiły w związku z tym 
uzyskiwane z tego tytułu dochody, czy też   znajdowały się pod presją ekonomiczną 
pracodawcy. O ile nie jest możliwe precyzyjne ocenienie motywacji zatrudnionych „na 
czarno”,   o   tyle   oczywistym   jest,   że   ujawnianie   faktu   takiego   zatrudnienia   leży   w 
interesie publicznym, toteż stosowanie odpowiedzialności karnoskarbowej w stosunku 
do ośb gotowych informować o tym fakcie, nie leży w interesie państwa.