Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw

Mając  na  uwadze  cel  wprowadzanego  niniejszą  ustawą  instrumentu,  jakim  jest 
kontrakt terytorialny, tj. spójne ukierunkowanie inwestycji publicznych 
skierowanych na terytorium danego województwa, konieczne jest zapewnienie 
mechanizmu  umożliwiającego  przekazanie  środków  finansowych  na  realizację 
programów  służących  realizacji  umowy  partnerstwa  w  zakresie  polityki  spójności 
opracowanych  przez  zarząd  województwa.  Wobec  faktu,  iż  nie  jest  przewidziane 
zawieranie kontraktów wojewódzkich na perspektywę  2014–2020, które 
w perspektywie 2007–2013  pełniły  tę  funkcję,  wysokość,  sposób  i  warunki 
dofinansowania  programów  służących  realizacji  umowy  partnerstwa  w  zakresie 
polityki  spójności  opracowanych  przez  zarząd  województwa  zostaną  określone 
w kontrakcie terytorialnym.  
Kontrakt  terytorialny  powinien  obejmować  działania  realizowane  na  poziomie 
krajowym (przez poszczególne resorty wskazane w kontrakcie terytorialnym) oraz 
na  poziomie  regionalnym  (działania,  które  realizują  różne  jednostki  samorządu 
terytorialnego  –  województwo,  powiat,  gmina).  Na  poziomie  krajowym  Radę 
Ministrów  reprezentuje  minister  właściwy  do  spraw  rozwoju  regionalnego  i  to  on 
zawiera w imieniu Rady Ministrów kontrakt terytorialny –  po uzgodnieniu 
z właściwymi  ministrami  i  po  zatwierdzeniu wynegocjowanego kontraktu przez 
Radę  Ministrów,  w  drodze  uchwały.  Stronę  samorządową  reprezentuje  zarząd 
województwa,  który  ma  obowiązek  zorganizować  konferencję  z  udziałem  gmin 
i powiatów  znajdujących  się  na  terenie  województwa  objętego  kontraktem  w  celu 
umożliwienia  poszczególnym jednostkom wyrażenia  opinii  o  proponowanych 
zakresie i treści kontraktu.  
Do zmiany kontraktu terytorialnego będą miały odpowiednie zastosowanie przepisy 
regulujące  tryb  opracowania  i  przyjmowania  kontraktu  terytorialnego, 
z wyłączeniem zmian dotyczących: 
1)  okresu realizacji przedsięwzięć priorytetowych; 
2)  zakresu i trybu sprawozdawczości z realizacji kontraktu; 
3)  sposobu  wykonywania  przez  ministra  właściwego  do  spraw  rozwoju 
regionalnego kontroli i monitoringu realizacji kontraktu; 
17 
4)  sposobu  i  warunków  weryfikacji  realizacji  przedsięwzięć  priorytetowych 
zawartych w kontrakcie;  
5)  sposobu  i  warunków  dofinansowania  programów  służących  realizacji  umowy 
partnerstwa  w  zakresie  polityki  spójności  opracowywanych  przez  zarząd 
województwa. 
Wprowadzenie  zmian  w  powyższym  zakresie,  ze  względu  zarówno  na ich 
techniczny charakter, jak i częstotliwość, nie będzie wymagało podejmowania przez 
Radę Ministrów uchwały w sprawie zmiany kontraktu terytorialnego.  
Proponowana  formuła  opracowania, uzgodnienia, negocjacji oraz realizacji 
kontraktu terytorialnego wymaga szerokiej partycypacji wszystkich członków Rady 
Ministrów, ze  szczególnym  uwzględnieniem  ministrów  odpowiedzialnych  za 
prowadzenie odpowiednich polityk sektorowych.  Z  tego  względu  projektowane 
przepisy rozdziału 2b uzppr przewidują obowiązek współpracy ministra właściwego 
do spraw rozwoju regionalnego z właściwymi ministrami już na etapie opracowania 
wstępnego  stanowiska  dotyczącego  zakresu  i  treści  kontraktu  terytorialnego,  co 
oznacza  również  aktywny  udział  tych  ministrów  w  zakresie  zmian  tego  stanowiska 
w toku negocjacji treści kontraktu z samorządem województwa, a ponadto ich zgodę 
na przyjęcie kontraktu oraz udział w jego realizacji, z uwzględnieniem obowiązków 
sprawozdawczych. Podmioty zaangażowane w realizację kontraktu terytorialnego to 
podmioty odpowiedzialne za realizację konkretnych przedsięwzięć priorytetowych – 
może  to  być  Generalna  Dyrekcja  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  w  odniesieniu  do 
przedsięwzięć polegających na budowie lub modernizacji dróg krajowych bądź PKP 
PLK w odniesieniu do przedsięwzięć kolejowych.  
Przed  zakończeniem  negocjacji  kontraktu  terytorialnego  oraz  przed  jego 
zatwierdzeniem przez Radę Ministrów i zarząd województwa trudno jest natomiast 
wskazać  konkretnych  ministrów  właściwych,  o  których  mowa  w  art.  14r  ust.  1. 
Zważywszy  na  otwarty  i  długoterminowy  charakter  kontraktu  terytorialnego, 
potencjalnie mogą to być wszyscy członkowie Rady Ministrów.  
W  związku  z  wprowadzeniem  do  uzppr  nowego  instrumentu  –  kontraktu 
terytorialnego,  w  art.  5  pkt  5  oraz  w  art.  20  zostaną  uchylone  przepisy  z  zakresu 
dotychczas obowiązującego kontraktu wojewódzkiego (art. 1 pkt 4 lit. c i pkt 21 – 
art. 5 pkt 5 i art. 20 ust. 4–8 uzppr). Jednocześnie ze względu na fakt, że kontrakty 
18 
wojewódzkie zostały zawarte na lata 2007–2013, ich realizacja będzie odbywała się 
na podstawie dotychczasowych przepisów (art. 15 i art. 16 projektu ustawy). 
 
5.  UWZGLĘDNIANIE 
WYMIARU  TERYTORIALNEGO  W  POLITYCE 
ROZWOJU (art. 1 pkt 4 lit. d projektu ustawy – art. 5 pkt 6a–6c uzppr) 
W  celu  stworzenia  ram  prawnych  dla  realizacji  zintegrowanego  podejścia 
terytorialnego w polityce rozwoju w nowym okresie programowania oraz 
zapewnienia  w  tym  zakresie  spójności  z  przepisami  dotyczącymi  systemu 
planowania przestrzennego w Polsce, tj. z przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. 
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, projektowane przepisy zawierają 
odesłanie  do  definicji  obszaru  funkcjonalnego,  która  zostanie  równolegle 
wprowadzona do ustawy o planowaniu i  zagospodarowaniu przestrzennym,  oraz 
wprowadzają  do  uzppr  definicje:  obszaru  strategicznej  interwencji  państwa  oraz 
obszaru problemowego. 
Tym  samym  projektowane  przepisy  porządkują  pojęcia  występujące  w  różnych 
dokumentach strategicznych i planistycznych  odnoszące  się  do  geograficznie 
rozumianych obszarów różnego typu. Wprowadzenie definicji obszaru strategicznej 
interwencji  państwa  (art.  5  pkt  6b),  obszaru  problemowego  rozumianego  jako 
dotkniętego  największą  koncentracją  negatywnych  zjawisk  rozwojowych (art. 5 
pkt 6c)  oraz  odwołanie  do  obszaru  funkcjonalnego (art. 5 pkt 6a)  ma na celu 
zapewnienie  jednolitego  stosowania  tych  pojęć,  wyeliminowanie  niespójności 
interpretacyjnych oraz w jasny sposób ustalenie relacji między  poszczególnymi 
obszarami.  
Propozycja  zdefiniowania w projektowanej nowelizacji obszaru strategicznej 
interwencji  państwa  oraz  obszaru  problemowego  ma  na  celu  wprowadzenie  do 
systemu prawa pojęć funkcjonujących dotychczas w ramach polityki rozwoju, które 
będą  służyć  realizacji  zasady zorientowania na rezultaty przez skierowanie na te 
obszary  adekwatnych interwencji i w efekcie jak najlepsze wykorzystanie ich 
potencjału  rozwojowego  albo  zniwelowanie  problemów  istniejących  w  danym 
obszarze.  
 
 
19 
6.  EWALUACJA (art. 1 pkt 6, 8, pkt 17 lit. b–d projektu ustawy – art. 6b, art. 9a ust. 2, 
art. 15 ust. 6, 7 i 8 uzppr) 
W związku z doprecyzowaniem katalogu kompetencji ministra właściwego do spraw 
rozwoju  regionalnego  o  zadania  związane  z  koordynacją  i  realizacją  procesu 
ewaluacji polityki rozwoju w projektowanym  art.  6b  uzppr  wprowadzone  zostaną 
przepisy stanowiące podstawę prawną funkcjonowania krajowej jednostki ewaluacji, 
umiejscowionej w  urzędzie  obsługującym  ministra  właściwego  do  spraw  rozwoju 
regionalnego. Jednostka ta będzie wykonywała przypisane temu ministrowi zadania 
z zakresu koordynacji i realizacji procesu ewaluacji polityki rozwoju. Zakres 
działania  krajowej jednostki ewaluacji  będzie  obejmował  prowadzenie  ewaluacji 
strategii  rozwoju  opracowywanych  przez  ministra  właściwego  do  spraw  rozwoju 
regionalnego oraz instrumentów istotnych dla realizacji polityki rozwoju i na tej 
podstawie  formułowanie  wniosków  i  rekomendacji  w  zakresie  programowania 
i realizacji  polityki  rozwoju,  a  także  koordynowanie  procesu  ewaluacji  strategii 
rozwoju oraz innych dokumentów, w tym opracowywanie standardów i zaleceń dla 
ich ewaluacji. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego będzie zamieszczał 
ww. standardy i zalecenia na swojej stronie internetowej. 
Ponadto: 
1)  określono  obowiązek  dokonywania  uprzedniej  ewaluacji  przed  przyjęciem 
średniookresowej  strategii  rozwoju  kraju  (śsrk)  oraz  innych  strategii  rozwoju, 
o których mowa w art. 9 pkt 3 uzppr, który w obowiązującym stanie prawnym 
nie wynika wprost z przepisów uzppr; 
2)  ograniczono obowiązek przeprowadzania ewaluacji dla programów rozwoju do 
programów  o  wartości  powyżej  300  milionów  złotych,  również  w  przypadku 
zmiany tych programów. Przygotowanie raportu ewaluacyjnego zawierającego 
uprzednią ewaluację programu w przypadku zmiany programu operacyjnego nie 
jest wymagane. W odniesieniu do programów operacyjnych wprowadzane 
zmiany  są  zdecydowanie  częstsze  niż  w  przypadku  programów  rozwoju, 
a jednocześnie  dotyczą  kwestii  niewpływających  na  przyjęte  cele  i  priorytety 
tych programów –  mają  często  charakter  techniczny  czy  też  przesunięcia 
środków w ramach osi priorytetowych; 
20 
3)  zlikwidowano obowiązek przekazywania raportu ewaluacyjnego do wiadomości 
Rady Ministrów lub sejmiku województwa wraz z projektem programu; 
4)  wprowadzono  możliwość  odstąpienia  w porozumieniu z  ministrem  właściwym 
do spraw rozwoju regionalnego  od przygotowania raportu ewaluacyjnego 
w przypadku  opracowania  lub  zmiany  programu  rozwoju,  o  wartości  powyżej 
300 milionów złotych, przy uwzględnieniu w szczególności wysokiego stopnia 
realizacji celu publicznego  oraz  skali  oddziaływania  na  gospodarkę 
i społeczeństwo.  Przypadki  odstępstwa  od  realizacji  raportu  ewaluacyjnego 
wynikają  w  szczególności  z  przesłanek  wymagających  sprawności 
i efektywności  działania  administracji  (np.  konieczność  dokończenia 
realizowanej  inwestycji,  realizacja  inwestycji  wpływającej  w  istotny  sposób  na 
społeczeństwo  czy  gospodarkę,  reagowanie  na  pojawiające  się  sytuacje 
nadzwyczajne),  a  także  biorąc  pod  uwagę  w  szczególności  wysoki  stopień 
realizacji  celu  publicznego  oraz  skalę  oddziaływania  na  gospodarkę 
i społeczeństwo. 
 
7.  ZMIANY W SYSTEMIE DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH (art. 1 pkt 7–15 
i 30 projektu ustawy – art. 9, art. 9a ust. 1, art. 10, art. 12a, art. 13, art. 14, art. 14b 
i art. 35a ust. 2 pkt 10 uzppr) 
Projektowane zmiany w zakresie systemu dokumentów strategicznych mają na celu 
realizację  zasady  zintegrowanego  podejścia  terytorialnego,  przez  uwzględnianie 
wymiaru  terytorialnego  w  polityce  rozwoju,  co  ma  usprawnić  system  zarządzania 
rozwojem w Polsce w nowym okresie programowania.  Zmiany  te  polegają  na 
modyfikacji zakresu dokumentów strategicznych, przez  uwzględnienie  w  systemie 
dokumentów koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju jako dokumentu 
kompleksowo regulującego aspekt przestrzenny i w tym zakresie komplementarnego 
wobec długookresowej strategii rozwoju kraju.  
W związku z powyższym w projekcie ustawy: 
1)  uwypuklona została możliwość uwzględniania w strategiach rozwoju, o których 
mowa w art. 9 pkt  3 uzppr, zagadnień związanych z rozwojem przestrzennym,  
w tym rozwojem obszarów funkcjonalnych (art. 1 pkt 7 lit. b projektu –  art. 9 
pkt 3 uzppr); 
21