Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym

nowych wyborów organu wykonawczego gminy. Aby usunąć stan niepewności w systemie
prawnym, wnioskodawcy proponują wskazanie przesłanek, w których następuje wygaśnięcie
mandatu wójta. Wystąpienie przedstawionych okoliczności wiązać się będą z koniecznością
przeprowadzenia nowych wyborów, co realizować będzie konstytucyjną zasadę
samodzielności samorządu terytorialnego zawartą w art. 16 ustawy zasadniczej.
Poprzez wprowadzenie uregulowania, iż niemożność złożenia ślubowania z powyższych
przyczyn w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia wyników wyborów wójta jest równoznaczne z
odmową złożenia ślubowania, projektodawcy odnoszą się do zamkniętego katalogu przyczyn
wygaśnięcia mandatu wójta, przewidzianego w art. 492 § 1 Kodeksu wyborczego, a
dokładnie do punktu 1 tego paragrafu, stanowiącego, iż wygaśnięcie mandatu wójta następuje
wskutek odmowy złożenia ślubowania. Przedstawiony projekt wprowadza fikcję prawną,
polegającą na zrównaniu sytuacji, w której z przyczyn wymienionych w art. 28g ust. 1 u.s.g.,
wójt nie złożywszy ślubowania w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów,
nie objął mandatu z sytuacją odmowy złożenia ślubowania, skutkującą wygaśnięciem
mandatu wójta. Dodatkowo, w przypadku gdy okoliczności wskazane w art. 28g ust. 1 u.s.g.
trwają dłużej niż pół roku, wówczas stan ten traktowany jest jako wygaśnięcie mandatu wójta
implikujący konieczność przeprowadzenia nowych wyborów.

4. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne

Proponowana nowelizacja przyniesie pozytywne skutki społeczne, ze względu na
wyeliminowanie z systemu prawa sytuacji, w której osoba wyznaczona przez Prezesa Rady
Ministrów – urzędnik państwowy, nie pochodzący z demokratycznych wyborów i tym samym
nie mający społecznego mandatu do sprawowania swej funkcji - wykonywałaby przez czas
nieokreślony funkcję wójta. Sytuacja ta byłaby sprzeczna z art. 16 i 62 Konstytucji i
wywoływałaby uzasadniony sprzeciw społeczny wśród mieszkańców gminy, w której
występowałaby. Skutkiem społecznym proponowanej nowelizacji będzie usunięcie stanu
niezgodności z Konstytucją, przywrócenie zasad demokratycznego wyboru władz
samorządowych oraz zwiększeni zaufania obywateli do państwa.

Niniejszy projekt nie wywołuje żadnych zmian w sferze gospodarczej oraz nie
wpłynie na funkcjonowanie przedsiębiorstw.

Skutkiem finansowym projektu będzie zwiększenie wydatków z budżetu państwa,
poprzez finansowanie nowych wyborów organów wykonawczych gmin (wójtów,
burmistrzów, prezydentów miast). Szczegółowe wyliczenia obciążeń budżetu państwa,
zawarto w punkcie 5.

Skutkiem prawnym wprowadzanych rozwiązań, będzie wprowadzenie nowego
uregulowania, polegającego na określeniu z jednej strony maksymalnego okresu czasu, przez
który osoba powołana przez Prezesa Rady Ministrów będzie sprawowała w gminie funkcje
wójta, a z drugiej strony na stworzeniu podstaw prawnych do wygaśnięcia mandatu wójta
elekta, który (nie złożywszy ślubowania) nie objął mandatu z przyczyn powoływanych
powyżej.

5. Źródła finansowania jeżeli projekt niesie obciążenia dla budżetu państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego

Wprowadzenie w życie projektu ustawy skutkować będzie obciążeniem budżetu
państwa, wynikającym z konieczności przeprowadzenia nowych wyborów wójta (burmistrza,
prezydenta miasta), w gminach gdzie zaistnieje sytuacja omawiana w uzasadnieniu
niniejszego projektu. Z uwagi na jednostkowy charakter takiej sytuacji wnioskodawcy
przewidują, iż takich gmin będzie niewiele w skali całego kraju. Zgodnie z wyliczeniami
projektodawców koszty funkcjonowania ustawy to około 80 tys. złotych w gminie liczącej
około 40 tysięcy mieszkańców - tyle bowiem mieszkańców ma gmina, w której aktualnie
występuje opisany w niniejszym projekcie problem. Środki te pochodzić będą z części 11,
działu 751, rozdziału 75101 – „Krajowe Biuro Wyborcze” ustawy budżetowej na rok 2013.

6. Założenia podstawowych aktów wykonawczych

W związku z projektowaną zmianą Prezes Rady Ministrów będzie zobowiązany do
zarządzenia wyborów w gminach, w których w których nastąpi wygaśnięcie mandatu wójta.
Wprowadzana regulacja zobowiązywać będzie również wojewodę właściwego miejscowo do
złożenia za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej wniosku o
wyznaczenie osoby, która przejmie wykonywanie zadań i kompetencji wójta. Wydając
zarządzenie oraz wniosek o wyznaczenie komisarza, Prezesa Rady Ministrów oraz wojewoda
właściwy miejscowo powinni mieć na uwadze realizację konstytucyjnej zasady
demokratycznego wyboru władz samorządowych.

7. Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej

Problematyka regulowana przez projekt ustawy jest zgodna z przepisami Unii
Europejskiej, a w szczególności z Europejską Kartą Samorządu Lokalnego.