Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o straży gminnej oraz ustawy - Prawo o ruchu drogowym

Druk nr 1507


Warszawa, 19 kwietnia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o straży gminnej oraz
ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Macieja Banaszaka.

(-) Maciej Banaszak; (-) Piotr Paweł Bauć; (-) Robert Biedroń; (-) Jerzy
Borkowski;
(-) Artur Bramora; (-) Jan
Cedzyński;
(-) Piotr
Chmielowski; (-) Artur Dębski; (-) Marek Domaracki; (-) Dariusz Cezar
Dziadzio;
(-) Wincenty Elsner; (-) Łukasz
Gibała;
(-) Artur
Górczyński; (-) Anna Grodzka; (-) Michał Kabaciński; (-) Witold
Klepacz; (-) Krzysztof Kłosowski; (-) Sławomir Kopyciński; (-) Jacek
Kwiatkowski;
(-) Andrzej Lewandowski; (-) Tomasz
Makowski; (-) Małgorzata Marcinkiewicz; (-) Maciej Mroczek; (-) Jacek
Najder; (-) Michał Tomasz Pacholski; (-) Wojciech Penkalski; (-) Zofia
Popiołek;
(-) Andrzej Rozenek; (-) Paweł
Sajak;
(-) Marek
Stolarski; (-) Halina Szymiec-Raczyńska.
projekt

U S T A W A
z dnia …………………….
o zmianie ustawy o straży gminnej oraz ustawy prawo o ruchu drogowym



Art. 1. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych
(Dz.U. 1997 nr 123 poz. 779 z późn. zm) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 9a w ust. 1 pkt otrzymuje brzmienie:
„2) wyposażenia, w tym środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 14
ust. 2 pkt 2-7, broni palnej bojowej, środków technicznych służących do
obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, pojazdów,”

2) w art. 11 ust. 1 uchyla się pkt 2;

3) w art. 12 ust. 1 uchyla się pkt 6.

Art. 2. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym
(Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 6 w ust. 1 uchyla się pkt 3c;

2) w art. 50a ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego stan wskazuje
na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez Policję na koszt
właściciela lub posiadacza.”;

3) uchyla się art. 129b;

4) w art. 129e ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Kontrola ruchu drogowego wykonywana przez strażników leśnych,
funkcjonariuszy Straży Parku oraz pracowników zarządów dróg odbywa się na
podstawie upoważnienia do wykonywania kontroli ruchu drogowego wydanego przez
właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Policji.”

5) art. 129f otrzymuje brzmienie:

„Art. 129f. Strażnicy leśni oraz funkcjonariusze Straży Parku w związku z
wykonywaniem czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego są obowiązani do czasu
przybycia Policji uniemożliwić kierowanie pojazdem osobie, co do której istnieje
uzasadnione podejrzenie, że znajduje się ona w stanie nietrzeźwości lub w stanie po
użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu.”;

6) w art. 129h w ust. 5 uchyla się pkt 4;

7) w art. 130a:

a. w ust. 4 uchyla się pkt 2;
b. ust. 9 otrzymuje brzmienie:
„9. Pojazd unieruchamia Policja.”.
Art. 3. Rozporządzenia wydane przed wejściem w życie ustawy na podstawie ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 779 z późn. zm) oraz ustawy
z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602 z późn.
zm.) zachowują ważność w zakresie, w jakim nie są sprzeczne z ustawą.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE

Podstawowym celem niniejszego projektu jest wykonanie dwóch podstawowych założeń,
które w ocenie projektodawców są dzisiaj przyczyną odejścia instytucji straży miejskiej od
ustawowych zadań wskazanych w ustawach oraz wywodzących się z genezy tej instytucji.
Projektodawcy postulują ustawowe uregulowanie względem straży miejskiej następujących
kwestii:

(a) wyłączenie instytucji straży miejskiej z procesu kontroli fotoradarowej; oraz

(b) odebranie straży miejskiej możliwości karania kierowców z tytułu wykroczeń za
nieprawidłowe parkowanie.

Powyższe sprawi, iż straż miejska przestanie być zbrojnym ramieniem władz gmin w zakresie
wyłącznego wykorzystywania jej do realizowania założeń lokalnych polityk budżetowych a
stanie się wreszcie instytucją współpracy ze społeczeństwem w zakresie rozwiązywania
problemów społeczności lokalnych.
Niniejszy projekt stanowi pierwszy od kilku lat projekt proponujący kompleksowe
rozwiązanie problemu obecności straży miejskiej w lokalnych społecznościach oraz coraz
bardziej negatywnego podejścia tych społeczności do tejże instytucji. Wprowadzenie
postulowanych rozwiązań może sprawić, iż straż miejska zacznie wreszcie realizować ważne
dla obywateli zadania i przestanie jednocześnie być instrumentalnie wykorzystywana przez
włodarzy określonych jednostek samorządu terytorialnego.
Dlatego przychylenie się Wysokiej Izby do propozycji przedstawionych w tym dokumencie
jest konieczne, o co niniejszym projektodawcy wnoszą.

Poniżej pełne uzasadnienie faktyczne i prawne.



1. Straż miejska w Polsce.

1.1. Geneza powołania straży miejskiej w Polsce i jej wypaczenie.

Początki straży miejskiej w Polsce sięgają 1991 r. Od początku założeniem jej powołania było
wprowadzenie samorządowej umundurowanej formacji ochronnej, która za główne zadanie
miała mieć kontrolę porządku publicznego na terenie gminy.
W 1997 r., w związku z licznymi rozbieżnościami w zakresie stworzonej służby,
ustawodawca postanowił uregulować zasady jej tworzenia, funkcjonowania, działania i
realizowania służby na rzecz obywateli na poziomie ogólnokrajowym – dlatego uchwalono
ówcześnie ustawę z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U.1997.123.779) (dalej
„ustawa o straży miejskiej”).
Od początku powołania tej służby jej założeniem miała być dobrowolność. Użyte w art. 1 ust
1 ustawy o straży miejskiej sformułowanie „może być utworzona” oznacza, że gmina nie ma
obowiązku jej utworzenie. Funkcjonowanie straży miejskiej miało być docelowo tylko jedną
z wielu dopuszczalnych form realizacji zadania własnego gminy w swoim założeniu
polegającego na ochronie porządku publicznego w gminie. Wtedy duża część polskich miast
utworzyła na swoim terenie straż miejską (gminną).
Dziś, blisko ponad 15 lat od momentu uchwalenia ustawy o straży miejskiej, duża część
polskich miast zdecydowała się na jej likwidację - proces ten dotyczy nie tylko małych
miejscowości a zaczyna obejmować duże metropolie jak np. Gdańsk.
Trudno dziwić się temu zjawisku – straż miejska w Polsce już dawno odeszła od swoich
pierwotnych funkcji. Niewiele wspólnego z rzeczywistością mają zapisane w art. 1 ust. 2
ustawy o staży miejskiej słowa, iż „Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej,
wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli.”. Przepis ten miał
gwarantować, iż straż miejska będzie podległa swojej lokalnej społeczności i nigdy nie będzie
wobec niej sprawować roli władczej czy dominującej. Ponadto miał on również gwarantować,
iż wszelkie czynności strażników miejskich wobec obywateli będą wykonywane z
poszanowaniem ich godności i praw.
O tym, że straż miejska już dawno odeszła od tych ideałów wiemy jako obywatele niestety
doskonale. Fakt coraz szerszego procesu likwidacji tej instytucji w samorządach pokazuje jak
daleko straż miejska uległa procesowi zamiany w bezduszną instytucję służącą wyłącznie

Ta filozofia oznacza mniej więcej pracę służb na
poziomie gminnym zorientowaną na społeczności lokalne.
W aspekcie realizacji tej filozofii, która należy odnieść również do straży miejskiej w Polsce,
wyróżnia się 4 podstawowe jej wymiary:
• filozoficzny - składający się elementów w postaci partycypacji obywateli, szerszego
ujęcia funkcji służb, nastawienia na lokalne normy i wartości czy też indywidualne
potrzeby ludzi;
• strategiczny – zawierający się w pro aktywnym podejściu położenia większego
nacisku na drobne naruszenia prawa oraz nieporządek a także służby funkcjonariusza
ciągle na tym samym małym obszarze, gdzie posiada on więź z obywatelami;
• taktyczny – składający się z pozytywnych interakcji ze społecznością lokalną i służący
budowaniu zaufania, partnerstwa i rozwiązywania problemów zamiast reagowania na
obawy;
• organizacyjny – na który składaj się rewizja sposobu nadzorowania i zarządzania
funkcjonariuszami oraz podkreślanie kreatywności i wkładu pracowników w
realizację celów całej organizacji.
W tej filozofii strażnik miejski powinien być podstawową jednostką kontaktu z lokalną
społecznością, powinien rozumieć jej zapatrywania i potrzeby a obywatel powinien móc
zadzwonić bezpośrednio do danej jednostki a nie do niezidentyfikowanej instytucji. Strażnik

2 patrz: „Police Governance. European Union Best Practices”
3 J.Czapska, M.Szafrańska „Wbrew stereotypom – normatywny i społeczny wizerunek straży miejskich w
Polsce”