Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o transporcie kolejowym

Zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U.
z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.) działalność gospodarcza polegająca na
wykonywaniu przewozów kolejowych osób lub rzeczy podlega licencjonowaniu. Biorąc
pod uwagę, że zgodnie z art. 169 ust. 2 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze,
syndyk lub zarządca prowadzący przedsiębiorstwo upadłego nie może prowadzić
działalności wymagającej koncesji albo zezwolenia, chyba że co innego wynika
z ustawy lub decyzji o przyznaniu koncesji albo zezwolenia, w art. 3 projektu ustawy
wprowadzone zostały zmiany przepisów ustawy o transporcie kolejowym.
Wydając postanowienie o ogłoszeniu upadłości, sąd wyznacza syndyka albo nadzorcę
sądowego albo zarządcę. Biorąc pod uwagę przywołany wyżej art. 169 ust. 2 Prawa
upadłościowego i naprawczego, z tym dniem nie może być prowadzona działalność
podlegająca licencjonowaniu, którą zgodnie z art. 43 ustawy o transporcie kolejowym
jest wykonywanie przewozów kolejowych osób.
W art. 43 ustawy o transporcie kolejowym dodano przepis pozwalający zarządcy
prowadzącemu przedsiębiorstwo upadłego lub syndykowi prowadzić działalność
polegającą na wykonywaniu usług publicznych, a tym samym prowadzenie przez niego
działalności objętej licencjonowaniem. Wiąże się to z niepozbawianiem społeczeństwa
dostępu do powszechnych usług pasażerskiego transportu kolejowego w przypadku
ogłoszenia upadłości. Ponieważ art. 169 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego
nie uwzględnia nadzorcy sądowego (w przypadku ustanowienia przez sąd nadzorcy,
zarząd nad majątkiem pozostaje przy upadłym przedsiębiorcy), dlatego
w proponowanym art. 43 ust. 4b nie uwzględnia się nadzorcy sądowego, jedynie
zarządcę.
Powyższe propozycje są jednocześnie skorelowane z rozwiązaniami przyjętymi
w przepisach ustawy o transporcie kolejowym w zakresie licencjonowania transportu
kolejowego. Zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym – art. 52 ust. 2 pkt 2 – Prezes
UTK cofa licencję, jeżeli przedsiębiorca, wobec którego wszczęto postępowanie
upadłościowe lub inne postępowanie o podobnym charakterze, nie ma faktycznych
możliwości zadawalającej restrukturyzacji finansowej i wówczas może wydać licencję
tymczasową na przeprowadzenie zmian w przedsiębiorstwie. Proponowane zmiany dają
podstawę do prowadzenia działalności licencjonowanej przez zarządcę lub syndyka,

3
gdy licencja jest, nie została cofnięta lub jest licencja tymczasowa, a art. 169 ust. 2
Prawa upadłościowego i naprawczego uniemożliwiłaby prowadzenie działalności.
Jednocześnie w przepisach ustawy o transporcie kolejowym zaproponowano
(projektowany art. 13 ust. 1a pkt 4a) poszerzenie kompetencji Prezesa UTK
o
sprawowanie kontroli w zakresie zachowania ciągłości spełnienia warunków
będących podstawą wydania świadectwa bezpieczeństwa lub certyfikatu
bezpieczeństwa w przypadku ogłoszenia upadłości przewoźnika kolejowego w sytuacji,
o której mowa w projektowanym art. 43 ust. 4b ustawy. Konsekwencją niespełnienia
wymagań będących podstawą do wydania świadectwa lub certyfikatu bezpieczeństwa
jest brak możliwości prowadzenia dalszej działalności przewozowej.
W projektowanych przepisach uwzględnione zostało czasowe – przez okres 6 miesięcy
– prowadzenie działalności przewozowej objętej obowiązkiem służby publicznej przez
podmiot, w stosunku do którego ogłoszono upadłość. Przyjęty w projekcie ustawy okres
jest analogiczny do ważności licencji tymczasowej i wynika z przepisów ustawy
o transporcie kolejowym oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE
z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru
kolejowego (art. 24 ust. 3 dyrektywy). Wskazany okres pozwala organowi, który zawarł
umowę o świadczenie usług publicznych z przewoźnikiem kolejowym, na podjęcie
działań zmierzających do zawarcia umowy z innym podmiotem na ich kontynuację.
Jednocześnie uzupełnione zostały przepisy art. 52 ustawy o transporcie kolejowym
przez zobligowanie przewoźnika do niezwłocznego informowania zarówno Prezesa
UTK, jak i organizatora publicznego transportu zbiorowego, z którym zawarł umowę na
świadczenie usług publicznych, o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. To również
daje czas tym organom do analizy sytuacji przewoźnika i właściwego przygotowania się
i reakcji w przypadku ogłoszenia upadłości.
Trudna sytuacja na rynku kolejowych przewozów osób, brak możliwości realizacji
przewozów usług publicznych w przypadku ewentualnej upadłości spółki wykonującej
obecnie takie przewozy powoduje konieczność przesunięcia w czasie wejścia w życie
przepisów ustawy w stosunku do spółek realizujących te przewozy. Wejście w życie
ustawy mogłoby spowodować zakłócenia w funkcjonowaniu kolejowych przewozów
osób, co wywołałoby negatywne skutki, w tym skutki społeczne. Spółki, których
dotyczy projekt ustawy, w I półroczu 2012 r. miały 50,3% udziału w rynku przewozów

4
kolejowych według liczby pasażerów oraz 77,8% według pracy przewozowej
wykonanej przez wszystkich kolejowych przewoźników pasażerskich. Konieczne jest
uzyskanie czasu dla przedsiębiorstw kolejowych na przygotowanie się i wdrożenie
rozwiązań przeciwdziałających negatywnym skutkom ewentualnego ogłoszenia ich
upadłości.
Dlatego zaproponowano 12-miesięczne vacatio legis wejścia w życie ustawy
w stosunku do spółek wykonujących przewozy osób. W tym zakresie projekt ustawy
zakłada wydłużenie terminu wdrożenia rozwiązań wynikających ze Wspólnotowych
wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw kolejowych
w stosunku do ww. spółek.
Projekt ustawy nie wymaga przedstawienia instytucjom i organom Unii Europejskiej
lub Europejskiego Banku Centralnego zgodnie z § 12a uchwały nr 49 Rady Ministrów z
dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221,
z późn. zm.).
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienie prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został
udostępniony na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej. W trybie powyższej ustawy żaden podmiot nie
zgłosił zainteresowania pracami nad wyżej wymienionym projektem ustawy.
Stosownie do postanowień § 11a uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca
2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.) projekt
ustawy został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum
Legislacji.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

5
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa
Projektowana ustawa wpłynie na spółki utworzone na podstawie art. 14 ustawy z dnia
8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa
państwowego „Polskie Koleje Państwowe”, tj. PKP Intercity SA, Przewozy Regionalne
sp. z o.o. oraz PKP Cargo SA. Wejście w życie projektowanych przepisów skutkować
będzie możliwością, w przypadku zaistnienia przesłanek, upadłości ww. spółek.
2. Konsultacje społeczne
Projektowana ustawa w ramach konsultacji społecznych została przesłana do
następujących podmiotów:
1) PKP SA,
2) PKP Cargo SA,
3) PKP Intercity SA,
4) Przewozy Regionalne sp. z o.o.,
5) Urząd Transportu Kolejowego,
6) Samorządy województw,
7) Reprezentowane organizacje związkowe działające w spółkach Grupy PKP,
8) Związek Pracodawców Kolejowych,
9) Izba Gospodarcza Transportu Lądowego,
10) Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych,
11) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej,
12) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
13) Związek Rzemiosła Polskiego,
14) Business Centre Club,
15) Stowarzyszenie Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego,
Spośród ww. podmiotów uwagi zgłosiły:
1) działające w spółkach kolejowych, których dotyczą projektowane rozwiązania,
organizacje związkowe, tj. Federacja Związków Zawodowych Pracowników PKP,
Sekcja Krajowa Kolejarzy NSZZ „Solidarność” oraz Związek Zawodowy Maszynistów
Kolejowych w Polsce, wyraziły negatywne stanowisko do propozycji wyłączenia spod
zakazu ogłaszania upadłości spółek kolejowych,

6
2) samorządy województw: lubelskiego i łódzkiego wyraziły negatywne stanowisko
do proponowanych rozwiązań, natomiast samorządy województw: dolnośląskiego,
mazowieckiego, podlaskiego, pomorskiego oraz warmińsko-mazurskiego wskazały
między innymi, że projekt powinien:
− zawierać rozwiązania dotyczące zaspokojenia roszczeń m.in. spółki Przewozy
Regionalne sp. o.o. z tytułu świadczenia usług publicznych,
− przewidywać dłuższy niż 6-miesięczny okres prowadzenia przewozów
wykonywanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych przez zarządcę
lub syndyka w przypadku ogłoszenia upadłości przewoźnika,
− przewidywać późniejszy termin wejścia w życie przepisów ustawy w stosunku do
spółek wykonujących przewozy osób w ramach usług publicznych,
− zostać przedłożony po rozstrzygnięciu spraw sądowych toczonych z powództwa
Przewozów Regionalnych sp. z o.o. przeciw Skarbowi Państwa oraz po zlikwidowaniu
sprzeczności pomiędzy rozporządzeniem umożliwiającym zarządcy infrastruktury
pobieranie zawyżonych opłat za dostęp do infrastruktury a ustawą o transporcie
kolejowym i dyrektywą 2001/14,
3) Spółka Przewozy Regionalne sp. z o.o. podniosła m.in., że:
− projekt w nieprawidłowy sposób „implementuje” Wytyczne dotyczące pomocy
państwa dla przedsiębiorstw kolejowych i powinien zostać przedłożony po
rozstrzygnięciu spraw sądowych toczonych z powództwa Przewozów Regionalnych
sp. z o.o. przeciw Skarbowi Państwa oraz po zlikwidowaniu sprzeczności pomiędzy
rozporządzeniem umożliwiającym zarządcy infrastruktury pobieranie zawyżonych opłat
za dostęp do infrastruktury a ustawą o transporcie kolejowym i dyrektywą 2001/14,
− celem wprowadzanych zmian jest umożliwienie upadłości Spółki,
− brak jest konieczności wprowadzania proponowanych rozwiązań z punktu widzenia
prawa wspólnotowego, ponieważ wytyczne nie są aktem prawa i mają charakter
niewiążący, a Spółka nie pozyskuje finansowania w formie kredytów bankowych.
Należałoby zwrócić się do Komisji Europejskiej o potwierdzenie, że w przypadku
podmiotów objętych projektowanymi przepisami pomoc publiczna nie występuje lub
o zatwierdzenie pomocy na zasadzie wyłączenia określonego w art. 107 Traktatu.
Odnosząc się do uwag i stanowisk przekazanych do projektu przedmiotowej regulacji,
należy stwierdzić, że wymóg dostosowania obowiązujących systemów pomocy do
wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw

7