Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Gibraltarem o wymianie informacji w sprawach podatkowych oraz Protokołu do tej Umowy, podpisanych w Londynie dnia 31 stycznia 2013 r.

z uwagi na funkcjonowanie sprzecznych lub różnych definicji w obu aktach prawnych.
Mimo prymatu umowy nad prawem wewnętrznym, definicja zawarta w umowie,
odnosząca się do nieistniejących już w praktyce rozwiązań, nie spełniłaby zamierzonej
funkcji. Zatem międzynarodowe umowy podatkowe definiują wyłącznie pojęcia
o charakterze fundamentalnym, niezbędne dla ich funkcjonowania i zachowania intencji
umawiających się stron.
Wymiana informacji
Art. 5 zawiera ogólną zasadę, że właściwy organ strony proszonej o pomoc na żądanie
strony wnioskującej udziela informacji dla celów określonych w art. 1. Informacje będą
wymieniane bez względu na to, czy strona proszona o pomoc potrzebuje ich dla
własnych celów podatkowych, jak również niezależnie od tego, czy czyn podlegający
dochodzeniu stanowi przestępstwo na podstawie prawa strony proszonej o pomoc, która
jest zobowiązana do podjęcia wszelkich starań w celu dostarczenia informacji stronie
wnioskującej.
Art. 5 ust. 2 zobowiązuje stronę proszoną o pomoc do podjęcia wszelkich działań
mających na celu dostarczenie wnioskowanych informacji. Przeznaczeniem
powyższego przepisu jest zapewnienie, by strona proszona o pomoc nie odmawiała
pomocy administracyjnej partnerowi umownemu z uwagi na brak wewnętrznego
interesu w posiadaniu danej kategorii informacji. Ma to przede wszystkim znaczenie
w odniesieniu do tzw. rajów podatkowych, gdzie przy braku podatków dochodowych
informacje dotyczące dochodów rezydentów i nierezydentów nie są gromadzone przez
właściwe organy państwa.
Artykuł zawiera także m.in. uregulowania zobowiązujące umawiające się strony do
przekazania żądanych informacji, w formie zeznań świadków i uwierzytelnionych kopii
oryginalnych dokumentów oraz informacji pochodzących z banków, innych instytucji
finansowych oraz od wszelkich osób. Obowiązek uchylenia tajemnicy bankowej ma
duże znaczenie.
Wymiana informacji bankowych i finansowych przez polskie właściwe organy
prowadzona jest na podstawie działu VIIA ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
– Ordynacja podatkowa, natomiast uzyskiwanie i wymiana pozostałych informacji
następuje na podstawie odpowiednich przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących
kontroli podatkowej.
4

Zgodnie z art. 5 ust. 5 lit. d Umowy wymagane jest podanie celu podatkowego, dla
którego informacja jest wnioskowana, a art. 5 ust. 5 lit. g–h zobowiązują Stronę
wnioskującą do oświadczenia, że wniosek jest zgodny z jej ustawodawstwem lub
praktyką administracyjną, a także, gdyby informacja była dostępna w ramach
jurysdykcji wnioskującej, to właściwy organ strony wnioskującej byłby w stanie
uzyskać informację na podstawie jej ustawodawstwa lub w toku normalnej procedury
administracyjnej oraz że strona wnioskująca wykorzystała wszelkie środki dostępne na
jej terytorium dla uzyskania informacji.
Warunki odrzucenia wniosku o dostarczenie informacji
Art. 7 Umowy zawiera zwyczajowe powody odmówienia udzielenia informacji, jakie
można znaleźć w innych międzynarodowych aktach dotyczących wymiany informacji.
Jednak zawiera także kilka ważnych innowacji i bardziej precyzyjnych sformułowań.
Jak wspomniano wyżej, Umowa nie zezwala na oddalenie prośby tylko dlatego, że
strona proszona o pomoc nie potrzebuje danej informacji dla własnej praktyki
administracyjnej.
Koszty
Ustalenie ogólnej normy w kwestii dzielenia kosztów wynikających z wymiany
informacji w sprawach podatkowych jest niezwykle trudne i dlatego, w tym względzie
Modelowa Umowa postanawia, że strony powinny osiągnąć oddzielne porozumienie
o takich kosztach. Zgodnie z Umową, jeżeli właściwe organy stron nie uzgodnią
inaczej, zwykłe koszty poniesione w związku z udzieleniem pomocy będą ponoszone
przez stronę proszoną o pomoc, natomiast koszty nadzwyczajne związane z udzieleniem
pomocy (włączając koszty zaangażowania zewnętrznych doradców w związku ze
sporem sądowym lub innym) ponosi strona wnioskująca. Właściwe organy będą
uzgadniały okresowo kwestie dotyczące tego artykułu, a w szczególności właściwy
organ strony proszonej o pomoc będzie uzgadniał z właściwym organem strony
wnioskującej, jeżeli przewiduje, że koszty przekazania informacji w szczególnych
przypadkach będą znaczące.
5

Procedura wzajemnego porozumiewania się
Proponuje się, aby w momencie powstania problemów lub wątpliwości pomiędzy
umawiającymi się stronami, dotyczących stosowania lub interpretacji niniejszej
Umowy, właściwe organy dołożyły wszelkich starań aby rozwiązać problem w drodze
wzajemnego porozumienia. Oprócz powyższego porozumienia, właściwe organy stron
mogą uzgodnić procedury, które będą użyte w przypadkach zastosowania przepisów
Umowy dotyczących wymiany informacji na wniosek, automatycznej wymiany
informacji, dochodzenia podatkowego za granicą oraz kosztów związanych
z udzieleniem pomocy. Strony dołożą wszelkich starań, aby umówić się co do innych
form rozwiązywania sporów.
Protokół
Intencją wprowadzenia w Protokole postanowienia wyjaśniąjacego tryb zastosowania
art. 11 Umowy („Wejście w życie”) było uniknięcie potencjalnych wątpliwości
interpretacyjnych dotyczących rozumienia terminu criminal tax matters. Na gruncie
polskich przepisów o postępowaniu karnym mogłoby być ono w skrajnych przypadkach
rozumiane w sposób zawężąjący, jako ograniczone do sytuacji, w których stwierdzono,
w drodze postępowania sądowego, zaistnienie przestępstwa skarbowego zarówno po
stronie przedmiotowej (wskazania czynu zabronionego), jak i podmiotowej (ustalenia
osoby sprawcy). Nie budzi jednak wątpliwości, iż celem wymiany informacji
podatkowych nie jest uzyskanie ich w stosunku do stwierdzonych już „przestępstw
podatkowych” – w znaczeniu, jak wskazano w poprzednim zdaniu – lecz pozyskanie
informacji na etapie postępowania prowadzonego w fazie ad personam w sprawie
o przestępstwo skarbowe.

IV. Skutki wejścia w życie Umowy
Skutki finansowe
Wejście w życie Umowy nie będzie miało ujemnego skutku dla dochodów sektora
finansów publicznych. Umowa będzie skutecznym narzędziem weryfikacji
deklarowanych podstaw opodatkowania przez podatników osiągających dochody
w relacjach z Gibraltarem, zatem jej wejście w życie, również z uwagi na jej
prewencyjny charakter, będzie miało pozytywny wpływ na wysokość dochodów
budżetowych Skarbu Państwa.
6

Skutki społeczne i gospodarcze
Z uwagi na cel Umowy, nie przewiduje się jej skutków na płaszczyźnie społecznej
i gospodarczej.
Skutki prawne wejścia w życie Umowy
Umowa stanie się częścią funkcjonujących już w Polsce mechanizmów wymiany
informacji podatkowych. Po jej wejściu w życie rozszerzeniu ulegnie zakres
terytorialny jurysdykcji, z którymi Polska prowadzi efektywną wymianę informacji
podatkowych.
Postanowienia Umowy nie są sprzeczne z obowiązującym w Polsce ustawodawstwem,
ani z prawem Unii Europejskiej.
Skutki polityczne
Zawarcie umowy o wymianie informacji podatkowych z Gibraltarem może być
ważnym krokiem w kierunku rozwoju dwustronnej współpracy podatkowej. Efektywne
funkcjonowanie takiej umowy w następnych latach podatkowych może stanowić
podstawę do podjęcia rozmów zmierzających do zawarcia pełnej umowy o unikaniu
podwójnego opodatkowania z Gibraltarem.

V. Tryb związania się przez Rzeczpospolitą Polską Umową
Umowa ma rangę umowy międzypaństwowej.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach
międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.) związanie Umową nastąpi
w drodze ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ponieważ Umowa ta
spełniać będzie przesłanki określone w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.).
Procedura ratyfikacji za zgodą wyrażoną w ustawie została przewidziana z uwagi na
elementy umowy, które dotyczą spraw uregulowanych w ustawie lub w których
Konstytucja wymaga ustawy. Są to:
– art. 1 Umowy, który m.in. stwierdza, iż „Prawa i środki ochrony zagwarantowane
osobom przez ustawodawstwo lub praktykę administracyjną Strony proszonej o pomoc
będą nadal stosowane, o ile nie ograniczają one nadmiernie lub nie opóźniają
efektywnej wymiany informacji”. Powyższe oznacza, iż w przypadku gdy prawa
7

przyznane prawem wewnętrznym osobom są przez nie wykorzystywane do
nieuzasadnionego ograniczania lub opóźniania efektywnej wymiany informacji,
w takim przypadku zapisy umowne mają pierwszeństwo w stosunku do tego rodzaju
uprawnień;
– art. 5 ust. 4 Umowy, który obliguje strony Umowy do przekazywania informacji
bankowych objętych ochroną ustawową,
– art. 6 ust. 2 Umowy, który może stanowić samoistną podstawę prawną dla udzielenia
zgody na obecność przedstawicieli drugiej strony w trakcie polskiej kontroli
podatkowej,
– art. 8 Umowy, który dotyczy kwestii poufności przekazywanych informacji.
Ponadto należy stwierdzić, iż proponowany tryb związania się Umową, tj. ratyfikacji za
uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, jest analogiczny do trybu przyjętego
w przypadku Konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach
podatkowych, sporządzonej w Strasburgu dnia 25 stycznia 1988 r., która reguluje
kwestie wymiany informacji podatkowych.
Podmioty prawa krajowego, których dotyczy Umowa
Minister Finansów będzie sprawował nadzór nad realizacją Umowy.
Przepisy Umowy będą miały zastosowanie do organów polskiej administracji
podatkowej stosujących postanowienia Umowy w celu wymiany informacji
podatkowych, służących weryfikacji prawidłowości deklarowanej podstawy
opodatkowania przez polskich podatników.
Sposób, w jaki Umowa dotyczy spraw uregulowanych w prawie wewnętrznym
Umowa służy prawidłowej realizacji poniższych ustaw:
– ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.
z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) – podmiot i przedmiot opodatkowania, źródła
przychodów, zwolnienia przedmiotowe, podstawa obliczenia i wysokość podatku,
pobór podatku lub zaliczek na podatek przez płatników, szczególne zasady ustalania
dochodu,
– ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U.
z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.) – podmiot i przedmiot opodatkowania,
przychody, koszty uzyskania przychodów, zwolnienia przedmiotowe, podstawa
opodatkowania i wysokość podatku, pobór podatku.
8