Poselski projekt ustawy o edukacji seksualnej

Druk nr 1298

Warszawa, 18 lutego 2013 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja





Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o edukacji seksualnej.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Wandę Nowicką.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Robert Biedroń; (-) Jacek Czerniak; (-) Tomasz Garbowski;
(-) Anna Grodzka; (-) Tadeusz Iwiński; (-) Dariusz Joński; (-) Ryszard
Kalisz; (-) Tomasz Kamiński; (-) Krystyna Łybacka; (-) Zbigniew
Matuszczak; (-) Leszek Miller; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Wanda Nowicka;
(-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława Prządka;
(-) Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska; (-) Tadeusz Tomaszewski; (-) Jerzy
Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław Wziątek; (-) Zbyszek
Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.




PROJEKT


USTAWA
z dnia……………………………………….. 2013 r.

o edukacji seksualnej

Art. 1.
1. W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78., ze zm.)1
uchyla się art. 4.
2. W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r., Nr
256, poz. 2572, ze zm.)2 po art. 13a dodaje się art. 13b w brzmieniu:
„1. Wprowadza się do ramowych planów nauczania w szkołach przedmiot „wiedza o
seksualności człowieka” w obowiązkowym wymiarze jednej godziny lekcyjnej
tygodniowo dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, z
wyłączeniem szkół dla dorosłych. Przedmiot wchodzi w skład podstawy programowej
kształcenia ogólnego.
2. Treści programowe i metodyka nauczania przedmiotu, o którym mowa w ust. 1,
dostosowane są do wieku, etapu rozwoju psychoseksualnego i zdolności poznawczych
oraz potrzeb uczniów.
3. Treści programowe przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, obejmują wiedzę na temat
seksualności człowieka, rozwoju psychoseksualnego, tożsamości seksualnej,
dojrzewania, zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, społecznych i kulturowych
aspektów aktywności seksualnej, rozwojowej i partnerskiej normy seksualnej, praw
seksualnych oraz odpowiedzialnego, świadomego rodzicielstwa (macierzyństwa i
                                                           
1 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U.: z 1995 r. Nr 66, poz. 334, z 1996 r. Nr 139, poz. 646,
z 1999 r. Nr 5, poz. 32 oraz z 2001 r. Nr 152, poz. 1792. 
2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U.: z 2004 r. Nr 109, poz. 1161; z 2003 r. Nr 137, poz.
1304; z 2004 r. Nr 69, poz. 624, Nr 273, poz. 2703, Nr 281, poz. 2781; z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 131, poz.
1091, Nr 122, poz. 1020; z 2003 r. Nr 137, poz. 1304; z 2005 r. Nr 167, poz. 1400, Nr 94, poz. 788, Nr 249, poz.
2104; z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532, Nr 227, poz. 1658; z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz.
542, Nr 120, poz. 818, Nr 115, poz. 791, Nr 80, poz. 542, Nr 181, poz. 1292, Nr 180, poz. 1280; z 2008 r. Nr 70,
poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370, Nr 145, poz. 917; z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56,
poz. 458; z 2008 r. Nr 145, poz. 917, Nr 235, poz. 1618; z 2009 r. Nr 56, poz. 458, Nr 219, poz. 1705; z 2010 r.
Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 148, poz. 991, Nr 127, poz. 857; z 2009 r. Nr 157, poz. 1241; z 2011 r. Nr
106, poz. 622, Nr 112, poz. 654; z 2009 r. Nr 56, poz. 458; z 2011 r. Nr 205, poz. 1206, Nr 149, poz. 887, Nr
139, poz. 814; z 2012 r., poz. 941 i 979; z 2011 r. Nr 205, poz. 1206. 
ojcostwa), w tym postępowania z noworodkami i niemowlętami oraz wychowywania
dzieci i ich potrzeb, ochrony przed przemocą seksualną, a także metod i środków
zapobiegania ciąży, sposobów zabezpieczania się przed chorobami przenoszonymi
drogą płciową, w tym HIV/AIDS, kształtowania wolnych od przemocy, partnerskich
relacji w związkach oraz równości płci w społeczeństwie i w prawie. Do współpracy ze
szkołą w realizacji programu obowiązane są lokalne placówki służby zdrowia i Policja.
4. Nauczanie przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, mogą prowadzić osoby posiadające
kwalifikacje do nauczania w dany typie szkoły i ukończyły studia podyplomowe lub
kursy kwalifikacyjne zgodne z treściami programowymi zajęć wskazanymi w ust. 3.
5. Kurator oświaty do 31 marca każdego roku składa wojewodzie sprawozdanie z
nadzoru pedagogicznego nad prawidłowym nauczaniem przedmiotu, określonego w ust.
1, na obszarze swojej właściwości.
6. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zdrowia ustali w drodze rozporządzenia zakres treści, o których
mowa w ust. 3, zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
uwzględniając treść ust. 2 i najnowszą wiedzę naukową, w szczególności medyczną,
oraz wprowadzi do systemu dokształcania nauczycieli tematykę określoną w ust. 3,
mając na uwadze konieczność zapewnienia odpowiedniej liczby wykwalifikowanych
nauczycieli do prowadzenia przedmiotu o którym mowa w ust. 1.
7. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania organizuje doroczną
Ogólnopolską Olimpiadę Wiedzy o Seksualności Człowieka skierowaną do uczniów
objętych obowiązkiem nauki przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, oraz zapewnia
nagrody dla jej laureatów i finalistów.”


Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 31 sierpnia 2013 roku.

2 
 
UZASADNIENIE

1. Potrzeba i cel wydania ustawy
Projekt ustawy o edukacji seksualnej sprowadza się do wprowadzenia nowoczesnego,
aideologicznego, fachowego przedmiotu szkolnego z zakresu wiedzy seksualnej i
rodzicielskiej, a tym samym stanowi odpowiedź na potrzeby zgłaszane przez społeczeństwo,
w szczególności rodziców, młodzież oraz organizacje pozarządowe. Ma także na celu
wypełnienie obowiązków wynikających z wiążących Polskę umów międzynarodowych.
Seksualność została uznana za integralną część osobowości każdego człowieka podczas 14.
wiatowego Kongresu Seksuologów w Hongkongu w 1999 r. w przyjętej Powszechnej
Deklaracji Praw Seksualnych3.
Dziś nikt już nie ma wątpliwości, że do prawidłowego rozwoju człowieka niezbędna jest
realizacja takich potrzeb jak miłość, czułość, pragnienie kontaktu, intymność. Zrozumienie
własnej seksualności w młodym wieku i odpowiedzialne podejście do niej, pomaga w
budowaniu zdrowych relacji międzyludzkich w przyszłości, jak również kształtuje szacunek
dla siebie i innych. Natomiast brak odpowiedniej edukacji w tej dziedzinie, zwłaszcza wśród
ludzi młodych, może prowadzić do niepożądanych skutków, takich jak utrwalanie uprzedzeń i
stereotypowego postrzegania roli mężczyzny i kobiety, wymuszona lub/i przedwczesna
inicjacja seksualna, niechciane ciąże wśród nastolatek, czy zarażenia wirusem HIV.
Według badań przeprowadzonych w 2011 r. przez TNS OBOP4 aż 88% Polaków uważa, że
zajęcia z wychowania seksualnego w szkole są potrzebne, (3% - „raczej nie”, i 3% -
„zdecydowanie nie”). Oznacza to, że liczba osób opowiadających się za edukacją seksualną
wzrosła w stosunku do roku 2010 r. o 16 punktów procentowych.
Ponadto według badań przeprowadzonych w 2007 r. przez CBOS (BS/123/2007)5 84%
Polaków uważa, że w szkołach powinny odbywać się zajęcia, na których młodzi ludzie
mogliby poznać różne metody zapobiegania ciąży.
                                                           
3 http://www.funpzs.org.pl/deklaracja-praw-seksualnych.html 
4 Badanie Zbigniewa Izdebskiego i Polpharmy: „Seksualność Polaków 2011”, TNS OBOP, reprezentatywna
próba losowa dorosłych mieszkańców Polski (N=2467) 
5 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (206), 29 czerwca – 2 lipca 2007 roku, reprezentatywna próba
losowa dorosłych mieszkańców Polski (N=1064) 
3 
 
Co więcej, zdaniem 59% Polaków, obowiązek przekazania dzieciom wiedzy o życiu
seksualnym człowieka spoczywa w równym stopniu na rodzicach, jak i na szkole.
Według społeczeństwa, uczniowie powinni rozpoczynać edukację na temat antykoncepcji
średnio w wieku 13 lat i 8 miesięcy. W opinii SIECUS, amerykańskiej organizacji zajmującej
się edukacją w zakresie seksualności (Sexuality Information and Education Council of the
United States), powinno wprowadzić się ją już w przedszkolu i kontynuować do osiągnięcia
pełnoletności przez małoletniego. Np. w Wielkiej Brytanii już pięcioletnie dzieci uczą się o
związkach międzyludzkich i dojrzewaniu, a w wieku 11 lat nauczyciele mają obowiązek
dostarczyć im wiedzy na temat antykoncepcji, stosunków seksualnych oraz ludzkiego ciała i
zmian w nim zachodzących. Edukacja seksualna ma promować równość, podkreślać
odpowiedzialność za swoje czyny i decyzje oraz uczyć tolerancji dla różnorodności.
W Republice Czeskiej edukację seksualną wprowadza się już w pierwszej klasie szkoły
podstawowej. Dzieci uczą się o chorobach przenoszonych drogą płciową, poruszają
zagadnienia życia w rodzinie, etyki oraz HIV/AIDS.  
Konsensus społeczny co do potrzeby wprowadzenia nowoczesnej edukacji seksualnej wydaje
się mieć także odbicie w polskim Parlamencie, o czym świadczą dotychczasowe debaty, w
których panowała zgoda, co do potrzeby wprowadzenia ww. przedmiotu6.
Zwrócić należy uwagę, że nowoczesna edukacja seksualna, prowadzona we współpracy
z lokalnymi placówkami służby zdrowia i Policją, wpłynie korzystnie na ochronę młodych
ludzi przed przemocą seksualną, niechcianymi ciążami, chorobami przenoszonymi drogą
płciową.
Dostęp do informacji, edukacji i usług należy do podstawowych praw człowieka. Wiedza, w
szczególności w zakresie edukacji seksualnej, chroni przed różnego rodzaju zagrożeniami,
zarówno zdrowotnymi (choroby przenoszone drogą płciową), jak i przed potencjalnymi
urazami psychicznymi związanymi z seksualnością człowieka (wykorzystywanie seksualne,
przemoc). Rzetelna edukacja seksualna zapewnia uczniom dostęp do informacji i wiedzy, a
także umożliwia rozwijanie swoich kompetencji interpersonalnych, pozwala dokonywać
rozważnych wyborów i właściwie wykorzystywać nabytą wiedzę, aby chronić się przed
                                                           
6 Zob. np. wypowiedź posła Macieja Orzechowskiego w imieniu klubu poselskiego Platformy Obywatelskiej,
Sprawozdanie Stenograficzne z 22 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26 września 2012 r., s.
58-59; wypowiedź posła Jarosława Katulskiego (klub poselski Platformy Obywatelskiej), tamże, s. 74;
wypowiedź posła Marka Balta w imieniu klubu poselskiego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, tamże, s. 63.  
4