Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece

- 8 -

albo dopłaty. Zarazem dłużnik nie będzie mógł zrzec się spłaty lub dopłaty; postanowienie
umowy albo ugody sądowej w tym zakresie byłoby nieważne.
4. Konsultacje
Komisja Ustawodawcza przed podjęciem inicjatywy poprosiła o opinię Ministra
Sprawiedliwości, który wskazał na celowość jej podjęcia. W znacznej mierze projekt jest
zbieżny z propozycjami Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przedstawionymi przy tej
okazji. Pisma w sprawie projektu przesłali także: Minister Skarbu Państwa, Prokuratoria
Generalna Skarbu Państwa, Komisja Nadzoru Finansowego, Prezes Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, Narodowy Bank Polski, Sąd Najwyższy, Krajowa Rada
Sądownictwa, Bank Gospodarstwa Krajowego i Związek Banków Polskich. Wszyscy poparli
ideę projektu, przy czym niektórzy zgłosili uwagi. Uwzględniono uwagi Sądu Najwyższego,
Krajowej Rady Sądownictwa i Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mające na celu
ujednolicenie przepisów dotyczących spłaty i dopłaty (ust. 12 i 13; m.in. zamieniono
obciążającą dopłatę hipotekę na ustawowe prawo zastawu) oraz rozciągnięcie skutku
nieważności także na ugody sądowe (ust. 14). Związek Banków Polskich zwrócił uwagę na to,
że mimo proponowanej nowelizacji, w sytuacji gdy nieruchomość otrzymana po podziale
przez dłużnika hipotecznego, będzie niewspółmierna do jego dotychczasowego udziału,
a dłużnik dłużnika hipotecznego nie będzie skłonny do spłaty roszczenia, wierzyciel może
mieć nadal kłopoty z jego wyegzekwowaniem i będzie musiał uzyskać tytuł egzekucyjny.
Należy jednak zwrócić uwagę, że ustawodawca nie ma możliwości, ani obowiązku tworzenia
norm w ten sposób by zawsze chronić interes wierzyciela hipotecznego. Sama ingerencja
ustawodawcy w stosunki własnościowe poprzez utworzenie instytucji hipoteki
„przechodzącej” z udziału na nieruchomość powstałą w wyniku podziału, a następnie (już
w postaci zastawu) na dopłatę albo spłatę, jest już dość istotnym wzmocnieniem wierzyciela.
Najlepszym sposobem ochrony interesów wierzyciela jest zawsze troska samego wierzyciela
o właściwe postanowienia umowy będącej źródłem wierzytelności.
Projekt otrzymali także: Minister Finansów, Krajowa Rada Radców Prawnych, Naczelna
Rada Adwokacka, Stowarzyszenie Sędziów THEMIS, Stowarzyszenie Sędziów Polskich
IUSTITIA, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – nie przedstawili jednak
odpowiedzi.




- 9 -

5. Skutki projektowanej ustawy
Proponowana regulacja spowoduje, że wierzytelność na części ułamkowej
nieruchomości będzie miała bardziej skuteczne i „wiarygodne” zabezpieczenie. Projekt nie
będzie wpływać na budżet państwa i budżety jednostek sektora finansów publicznych.
6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.



Warszawa, 20 marca 2013 r.
BAS-WAPEiM-609/13


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej senackiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece (przedstawiciel
wnioskodawcy: senator Bohdan Józef Paszkowski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32,
ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę art. 76 i 101 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.
o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, ze
zmianami). Proponowana regulacja jest związana z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r. (sygn. akt P 15/12; Dz. U. poz. 827;
OTK Z.U. Nr 7A, poz. 77), stwierdzającym niezgodność art. 76 ust. 1 zdanie
drugie ustawy z Konstytucją RP. Projekt zakłada wprowadzenie zasady, że
hipoteka na części ułamkowej nieruchomości będzie obciążała nieruchomość
otrzymaną w wyniku zniesienia współwłasności przez współwłaściciela, którego
udział był obciążony tą hipoteką. Jeżeli współwłaścicielowi tej nieruchomości
przysługiwałaby spłata udziału, to zgodnie z proponowaną ustawą, na
wierzytelności z tego tytułu jego wierzycielowi hipotecznemu będzie
przysługiwało ustawowe prawo zastawu. Regułę tę stosowałoby się
odpowiednio, jeżeli w wyniku podziału nieruchomości właścicielowi udziału
obciążonego hipoteką będzie przypadała nieruchomość z dopłatą.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Ze względu na przedmiot projektu należy wskazać art. 345 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przepis ten stanowi, że Traktaty nie
przesądzają w niczym zasad prawa własności w państwach członkowskich
3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach
opiniowanego projektu.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych
i hipotece nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.


Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona

2

Warszawa, 20 marca 2013 r.
BAS-WAPEiM-610/13

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu
– czy senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych
i hipotece (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Bohdan Józef
Paszkowski) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Projekt przewiduje zmianę art. 76 i 101 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.
o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, ze
zmianami). Proponowana regulacja jest związana z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r. (sygn. akt P 15/12; Dz. U. poz. 827;
OTK Z.U. Nr 7A, poz. 77), stwierdzającym niezgodność art. 76 ust. 1 zdanie
drugie ustawy z Konstytucją RP. Projekt zakłada wprowadzenie zasady, że
hipoteka na części ułamkowej nieruchomości będzie obciążała nieruchomość
otrzymaną w wyniku zniesienia współwłasności przez współwłaściciela, którego
udział był obciążony tą hipoteką. Jeżeli współwłaścicielowi tej nieruchomości
przysługiwałaby spłata udziału, to zgodnie z proponowaną ustawą, na
wierzytelności z tego tytułu jego wierzycielowi hipotecznemu będzie
przysługiwało ustawowe prawo zastawu. Regułę tę stosowałoby się
odpowiednio, jeżeli w wyniku podziału nieruchomości właścicielowi udziału
obciążonego hipoteką będzie przypadała nieruchomość z dopłatą.
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece nie
jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.


Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona