Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy z dnia 5 stycznia 2011 roku

W przedmiotowym projekcie zaproponowana została ponadto zmiana terminologii
w przepisach ustawy na formę bezosobową („osoba kandydująca”) z formy męskiej
„kandydat”. Stosowanie terminu „kandydat” w odniesieniu do kobiet jest
nieuzasadnione w sytuacji, gdy w języku polskim występuje żeńska odmiana tego
słowa- „kandydatka”. W związku z tym, przy okazji przedmiotowej nowelizacji,
proponuje się dokonanie ujednolicenia terminologii w całym akcie prawnym.
Zasady wprowadzone projektowaną nowelizacją znajdują również zastosowanie przy
wyborach do Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z treścią art. 345 § 1 listy
kandydatów rejestrowane przez okręgowe komisje wyborcze powinny spełniać
wymogi Kodeksu wyborczego, a zatem czynić zadość zasadzie parytetów
i naprzemienności miejsc na listach.
Projekt przewiduje standardowe 14-dniowe vacatio legis.
Projekt jest zgodny z prawem UE.
Projekt nie pociąga za sobą skutków finansowych.


OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje akt prawny
Projektowana ustawa oddziałuje na: osoby kandydujące w wyborach do Sejmu, rad gminy
i rad powiatu oraz na skład powyższych organów, którzy może ulec zmianie pod względem
procentowego udziału kobiet i mężczyzn. Ponadto, nowelizacja oddziałuje na partie
polityczne, konstruujące listy wyborcze oraz na wyborców, którzy swój głos w wyborach
oddawać będą na osoby kandydujące z list skonstruowanych zgodnie z nowelizacją.

2. Przewidywane skutki społeczne
Projektowana ustawa wpłynie korzystnie na poziom świadomości społecznej i prawnej
w zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn, w szczególności stanowić będzie ważny
sygnał dla społeczeństwa, że art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyraża
fundamentalne zasady równości i niedyskryminacji, zaś organy władzy państwowej
stopniowo dążą do jego skutecznej realizacji.
W społeczeństwie polskim nadal pokutują niekorzystne dla kobiet stereotypy, ograniczające
lub wykluczające je z życia publicznego. Pomimo coraz bardziej powszechnej debaty na
temat konieczności wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w każdej dziedzinie życia, udział
kobiet w piastowaniu najwyższych stanowisk (dotyczy to zarówno stanowisk we władzach
państwowych, jak i wszelkich innych instytucji) w dalszym ciągu jest istotnie niższy niż
udział mężczyzn. Dlatego tak ważna jest dalsza praca nad kształtowaniem postaw
społecznych w tym zakresie, zarówno na poziomie debaty publicznej, jak i poprzez
konstruowanie przez ustawodawcę właściwych przepisów.
Ponadto, przewidywanym skutkiem społecznym nowelizacji jest wzrost faktycznego udziału
kobiet w polityce państwa na szczeblu sejmowym oraz na poziomie jednostek samorządu
terytorialnego, co korzystnie wpłynie na poczucie sprawiedliwej reprezentacji kobiet
i mężczyzn w tych organach.

3. Przewidywane skutki gospodarcze
Projektowana ustawa nie odniesie bezpośrednich skutków gospodarczych, niemniej jednak
będzie stanowiła dobry wzorzec w odniesieniu do pełnienia wysokich funkcji i zajmowania
wysokich stanowisk przez kobiety. To z kolei znajdzie przełożenie na sytuację gospodarczą
w kraju, będąc sygnałem również dla pracodawców, spółek oraz innych organizacji,
że nowoczesna polityka zmierza do zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym, a także,
że zatrudnianie kobiet i powierzanie im wysokich stanowisk pozytywnie wpływa na
wizerunek instytucji realizujących zasadę parytetu. Stopniowo odniesie to skutek w postaci
zwiększenia zatrudnienia kobiet i ich aktywności w życiu gospodarczym kraju.

4. Konsultacje społeczne
Projekt nie był poddawany konsultacjom społecznym. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że
projekt ustawy o parytetach był przedmiotem inicjatywy obywatelskiej, co świadczy o tym,
że wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w życiu politycznym spotyka się
z zaangażowaniem i poparciem społecznym.

5. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana ustawa pozostaje bez bezpośredniego wpływu na sektor finansów publicznych,
w związku z tym nie wymaga określenia źródeł finansowania.

6. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projektowana ustawa jest zgodna z regulacjami prawa Unii Europejskiej. W szczególności
nowelizacja jest zgodna z dyrektywami unijnymi odnoszącymi się do wprowadzenia zasady
równego traktowania mężczyzn i kobiet w kwestii równego udziału w życiu politycznym
i publicznym oraz promowanych przez Unię Europejską parytetów.




Warszawa, 23 października 2012 r.
BAS-WAPEiM-2711/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Artur Dębski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32)
sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Proponowana ustawa przewiduje zmianę artykułów 211, 425 i 457
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze
zmianami). Zmiana dotyczy wprowadzenia w wyborach do Sejmu oraz
w wyborach do rad gmin i wyborach do rad powiatu zasady, zgodnie z którą
połowę liczby wszystkich osób kandydujących stanowią kobiety, a połowę
mężczyźni. W przypadku nieparzystej liczby osób kandydujących liczba kobiet i
mężczyzn nie będzie mogła się różnić więcej niż o jedną osobę. Ponadto projekt
stanowi, że „na liście kandydatów miejsca oznaczone numerami „1” i „2”
zostają obsadzone przez osoby różnej płci. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do
każdej kolejnej dwójki osób umieszczonych na liście”. Ze względu na treść art.
258 oraz art. 338 ustawy – Kodeks wyborczy przepisy projektu wprowadzające
parytet płci miałyby zastosowanie także w odniesieniu do list kandydatów na
senatorów oraz kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego. Ponadto

1 W przypadku wyborów do rad gmin chodzi wyłącznie o listę kandydatów w wyborach do
rady w mieście na prawach powiatu, o której mowa w art. 425 § 2 pkt 2 ustawy. Projekt nie
miałby więc zastosowania – tak samo jak zmieniany art. 425 § 3 ustawy – do listy
kandydatów w wyborach do rady w gminie niebędącej miastem, ponieważ lista ta może
zawierać tylko jedno nazwisko.
2 Artykuły 258 i 338 ustawy nakazują odpowiednie stosowanie przepisów działu III kodeksu
wyborczego (wybory do Sejmu) w sprawach nieuregulowanych w działach IV i VI kodeksu
wyborczego (regulujących wybory do Senatu oraz wybory do Parlamentu Europejskiego).
Oznacza to, że w wyborach do Senatu i wyborach do PE odpowiednio stosuje się zmieniany
w projekcie art. 211 ustawy (zawarty w dziale III kodeksu wyborczego).
ze względu na art. 459 § 1 ustawy przepisy projektu miałyby zastosowanie także
w wyborach do sejmików województw.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
2.1. Odnosząc się do przedmiotu proponowanej regulacji projekt należy
ocenić w świetle następujących przepisów prawa Unii Europejskiej:
- art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), włączający równość do
wartości, na których opiera się Unia, i stwierdzający, że wartości te są wspólne
państwom członkowskim w społeczeństwie opartym m.in. na niedyskryminacji
oraz równości kobiet i mężczyzn;
- art. 3 ust. 3 TUE i art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(TfUE), wskazujące wspieranie równości kobiet i mężczyzn jako cel Unii;
- art. 19 ust. 1 TfUE upoważniający Radę – bez uszczerbku dla
postanowień Traktatów i w granicach kompetencji powierzanych Unii przez
Traktaty – do podjęcia środków niezbędnych w celu zwalczania wszelkiej
dyskryminacji m.in. ze względu na płeć;
- art. 19 ust. 2 TfUE upoważniający Parlament Europejski i Radę do
przyjęcia – dla wsparcia działania podjętego przez państwa członkowskie w celu
przyczyniania się do osiągnięcia celów zwalczania dyskryminacji – podstawowych
zasad dotyczących unijnych środków zachęcających, z wyłączeniem harmonizacji
przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich;
- art. 20 ust. 2 lit. b i art. 22 ust. 1 TfUE, przyznające obywatelowi Unii
mającemu miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie jest
obywatelem, prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych
w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich
samych zasadach jak obywatele tego państwa;
- art. 20 ust. 2 lit. b i art. 22 ust. 2 TfUE, przyznające obywatelowi Unii
mającemu miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie jest
obywatelem, prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania,
na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa;
- art. 157 TfUE wprowadzający zasadę równego traktowania mężczyzn
i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy;
- art. 8 Aktu dotyczącego wyboru członków Parlamentu Europejskiego
w powszechnych wyborach bezpośrednich (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864, ze
zmianami) stanowiący, że procedura wyborcza w każdym państwie
członkowskim podlega przepisom krajowym;

3 Artykuł 459 § 1 ustawy stanowi, że do wyborów do sejmików województw w zakresie
nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 10 ustawy dotyczące wyborów
do rad w miastach na prawach powiatu.

2