Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Warszawa, 8 stycznia 2013 r.
BAS-WAPEiM-3361/12

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna dotycząca zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Elżbieta Achinger)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r., poz. 32 i 819)
sporządza się następującą opinię:



I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedmiotem projektu ustawy jest nowelizacja ustawy z dnia 17 listopada
1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze
zmianami), dalej jako kpc. Projektodawcy zamierzają zmienić art. 165 § 2 kpc
oraz art. 11355 § 1 kpc w zakresie zasad doręczania pism procesowych.
Modyfikacja art. 165 § 2 kpc polega na rozszerzeniu stosowania zasady
zgodnie, z którą oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej jest
równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Obecnie skutek ten wywołuje oddanie
pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. W projekcie
ustawy proponuje się, aby ten sam skutek był osiągnięty, gdy pismo procesowe
zostanie oddane w placówce pocztowej operatora świadczącego usługę
powszechną w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Druga z zaproponowanych zmian polega na usunięciu obowiązku
wskazywania przez stronę pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej
Polskiej w sytuacji, w której ta strona ma miejsce zamieszkania lub zwykłego
pobytu albo siedziby w państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej
ogłoszenia.


II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Opiniowany projekt ustawy zawiera propozycje przepisów, które
zmierzają do takiej modyfikacji zasad doręczania pism procesowych w
sprawach cywilnych, które ułatwiają korzystanie z uprawnień procesowych
osobom przebywającym w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub
posiadającym obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej innego
niż Polska.
W prawie pierwotnym Unii Europejskiej istnieją normy prawne
zakazujące dyskryminacji. W szczególności artykuł 18 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE) statuuje, w zakresie zastosowania
Traktatów i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, zakaz wszelkiej
dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Tę samą zasadę wyraża
również art. 21 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
W odniesieniu do reguł doręczania w Unii Europejskiej dokumentów w
sprawach cywilnych i handlowych zastosowanie znajduje rozporządzenie nr
1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r.
dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i
pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie
dokumentów”) oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz.
Urz. UE L 324 z 10.12.2007 r., str. 79, ze zmianami), zwane dalej
rozporządzeniem 1393/2007.
W zakresie świadczenia usług pocztowych w Unii Europejskiej
podstawowym aktem prawnym regulującym w prawie UE tę materię jest
dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia
1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług
pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz. Urz. WE L 15
z 21.1.1998 r., str. 14, ze zmianami; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 6, tom 3, str. 71, ze zmianami), zwana dalej dyrektywą 97/67/WE.
Szczegółowe regulacje związane ze świadczeniem usług pocztowych w Polsce,
w tym zasady wyboru operatora publicznego oraz świadczenia powszechnych
usług pocztowych, określone są w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. – Prawo
pocztowe (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 115, ze zmianami), która wdraża do
polskiego prawa przepisy dyrektywy 97/67/WE.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej

Propozycje zmian zawarte w projekcie ustawy, które zmierzają do
usunięcia obecnie obowiązujących w polskim prawie przepisów, które w
zakresie doręczania dokumentów różnicują sytuację prawną podmiotów
uczestniczących w postępowaniu cywilnym ze względu na przynależność
państwową, nie naruszają zakazu dyskryminacji ustanowionego w art. 18 TfUE
oraz art. 21 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

2

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 1393/2007, zgodnie z
art. 288 TfUE ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane
we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Rozporządzenie to
weszło w życie w dniu 30 grudnia 2007 r. (zgodnie z reguła określoną w art. 26
tego rozporządzenia) i jest stosowane od dnia 13 listopada 2008 r., z wyjątkiem
przepisów rozporządzenia dotyczących obowiązków informacyjnych państw
członkowskich, które stosowane są od dnia 13 sierpnia 2008 r.

Rozporządzenie 1393/2007 ma zastosowanie w sprawach cywilnych i
handlowych, w sytuacji, gdy konieczne jest przekazanie dokumentu sądowego
lub pozasądowego z jednego państwa członkowskiego do drugiego w celu
doręczenia go (art. 1 ust. 1 rozporządzenia). Podstawowy system doręczeń
zakłada utworzenie przez państwa członkowskie tzw. jednostek przekazujących
i przyjmujących, które są właściwe odpowiednio do przekazywania
dokumentów sądowych lub pozasądowych, które mają zostać doręczone w
innym państwie członkowskim albo do przyjmowania dokumentów sądowych
lub pozasądowych pochodzących z innego państwa członkowskiego.
Jednostkami przekazującymi lub przyjmującymi w świetle rozporządzenia mogą
być wyznaczeni urzędnicy państwowi, organy lub inne osoby (art. 2
rozporządzenia). Należy więc przyjąć, że również podmioty niepubliczne mogą
wykonywać zadania jednostek przekazujących i przyjmujących. Na gruncie
analizowanego rozporządzenia możliwe jest również przekazywanie
dokumentów drogą konsularną lub dyplomatyczną, doręczanie dokumentów
przez przedstawicieli dyplomatycznych lub konsularnych, doręczanie drogą
pocztowa lub doręczanie bezpośrednie.
W rozporządzeniu 1393/2007 pojęcia dokumentów sądowych oraz
pozasądowych nie zostały zdefiniowane. Pomocne w ustaleniu znaczenia tych
zwrotów jest odwołanie się do dokumentów przygotowawczych związanych z
wprowadzeniem do prawa UE jednolitych zasad doręczania dokumentów. W
uzasadnieniu do pierwotnego projektu dyrektywy Rady w sprawie doręczania w
państwach członkowskich sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach
cywilnych i handlowych (w toku dalszych prac legislacyjnych projekt został
zmodyfikowany i ostatecznie został przyjęty jako rozporządzenie Rady (WE) nr
1348/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie doręczania w państwach
członkowskich sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach cywilnych i
handlowych, które zostało następnie uchylone przez rozporządzenie 1393/2007)
zawarto pewne wyjaśnienia w tym zakresie. Wskazano, że chociaż nie ma
definicji legalnych tych pojęć, to w ocenie Komisji za dokumenty sądowe
należy uważać wszystkie dokumenty związane z postępowaniem sądowym.
Natomiast dokumentami pozasądowymi według Komisji są dokumenty
sporządzone przez funkcjonariuszy publicznych, władze państw członkowskich,

1 Dokument Komisji z dnia 4.5.1999 r. o sygn.. COM(1999) 219 final.

3
których rodzaj i treść wymaga doręczania ich za pośrednictwem
sformalizowanej procedury.

W art. 14 rozporządzenia 1393/2007 ustalono, że każde państwo
członkowskie może doręczać dokumenty sądowe (zgodnie z art. 16
rozporządzenia procedura dotyczy również dokumentów pozasądowych)
osobom zamieszkałym w innym państwie członkowskim bezpośrednio pocztą –
listem poleconym za potwierdzeniem odbioru lub równoważną przesyłką. Tryb
ten nie dotyczy przypadków ujętych w proponowanym art. 165 § 2 kpc, bowiem
reguluje doręczanie dokumentów przez organy państwa osobom zamieszkałym
w innym państwie członkowskim, nie zaś wnoszenia dokumentów do sądu przez
strony postępowania lub inne zainteresowane osoby, czego dotyczy
projektowany przepis.

Artykuł 7 rozporządzenia 1393/2007 wskazuje, że jednostka przyjmująca
doręcza dokument samodzielnie lub zleca jego doręczenie albo zgodnie z
prawem państwa członkowskiego, do którego dokumenty są adresowane, albo w
inny sposób wskazany przez jednostkę przyjmującą. Datę doręczenia
dokumentu określa się zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego
taki dokument jest adresowany. Jeśli jednak zgodnie z prawem państwa
członkowskiego dokument należy doręczyć w pewnym określonym terminie,
datą, którą należy brać pod uwagę w odniesieniu do wnioskodawcy, jest data
ustalona w przepisach tego państwa członkowskiego (art. 9 ust. 1 i 2
rozporządzenia 1393/2007). Analiza przytoczonych powyżej przepisów
prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do trybów doręczeń określonych w
rozporządzeniu nie wskazano zasad, które określają moment doręczenia
dokumentu. Kwestia ta została pozostawiona do uregulowania w prawie
krajowym państw członkowskich.
Mając na uwadze dokonane ustalenia w zakresie rozporządzenia
1393/2007, należy uznać, że projekt ustawy nie jest sprzeczny z jego
postanowieniami.
W projekcie ustawy w odniesieniu do określenia podmiotów
świadczących usługi pocztowe odwołano się do pojęć: operator publiczny oraz
operator świadczący usługę powszechną, które zostały zdefiniowane w ustawie
– Prawo pocztowe. Projekt ustawy nie narusza przepisów dyrektywy 97/67/WE.

IV.
Konkluzja
Opiniowany poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Zbigniew Wrona

4

Warszawa, 8 stycznia 2013 r.
BAS-WAPEiM-3362/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Elżbieta Achinger) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu




Przedmiotem projektu ustawy jest nowelizacja ustawy z dnia 17 listopada
1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze
zmianami), dalej jako kpc. Projektodawcy zamierzają zmienić art. 165 § 2 kpc
oraz art. 11355 § 1 kpc w zakresie zasad doręczania pism procesowych.
Modyfikacja art. 165 § 2 kpc polega na rozszerzeniu stosowania zasady
zgodnie, z którą oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej jest
równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Obecnie skutek ten wywołuje oddanie
pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. W projekcie
ustawy proponuje się, aby ten sam skutek był osiągnięty, gdy pismo procesowe
zostanie oddane w placówce pocztowej operatora świadczącego usługę
powszechną w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Druga z zaproponowanych zmian polega na usunięciu obowiązku
wskazywania przez stronę pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej
Polskiej w sytuacji, w której ta strona ma miejsce zamieszkania lub zwykłego
pobytu albo siedziby w państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Opiniowany projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona