Poselski projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie

8) opiniowanie wniosków, o których mowa w art. 26 ust. 2 i art. 36 ust. 4;
9) opiniowanie wniosków o przeprowadzenie przeszczepienia komórek, tkanek i narządów
pobranych od zwierząt;
10) opiniowanie:
a) spełnienia wymogów przepisów ustawy przez ubiegające się o pozwolenie: banki tkanek i
komórek, podmioty, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1, 4 i 5, ośrodki medycznie
wspomaganej prokreacji, oraz medyczne laboratoria diagnostyczne lub podmioty takie
pozwolenia dotychczas posiadające,
b) przestrzegania ustalonych procedur postępowania w zakresie pobierania, przechowywania i
przeszczepiania komórek, tkanek i narządów oraz stosowania komórek rozrodczych i
zarodków w procedurach medycznie wspomaganej prokreacji oraz spełniania warunków
wymaganych w ustalonym systemie zapewnienia jakości – na podstawie zgłoszonych przez
podmioty dokonujące pobierania, przechowywania i stosowania komórek, w tym komórek
rozrodczych, tkanek, narządów i zarodków istotnych niepożądanych reakcji i istotnych
niepożądanych zdarzeń,
c) jakości świadczeń zdrowotnych udzielanych w zakresie pobierania, przechowywania,
dystrybucji i stosowania u ludzi komórek, w tym komórek rozrodczych, tkanek, narządów i
zarodków;
12) opracowywanie dla ministra właściwego do spraw zdrowia rocznych raportów
dotyczących wyników przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, na podstawie materiałów
udostępnianych przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji
„Poltransplant”, Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oraz inne instytucje
związane z procedurą pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów;
13) opracowywanie dla ministra właściwego do spraw zdrowia rocznych raportów
dotyczących wyników stosowania procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na
podstawie materiałów udostępnianych przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do
Spraw Medycznie wspomaganej Prokreacji „PolART”, Krajowe Centrum Bankowania Tkanek
i Komórek oraz inne instytucje związane z pobieraniem i stosowaniem procedur medycznie
wspomaganej prokreacji.”;
c) ust. 8 otrzymuje brzmienie:
„8. Minister właściwy do spraw zdrowia nadaje, w drodze rozporządzenia, statut Krajowej
Radzie do Spraw Transplantacji i Medycznie Wspomaganej Prokreacji, określający
szczegółowo zakres, organizację, tryb jej działania, w tym Komisji Etycznej, sposób
wynagradzania członków Rady oraz sposób i tryb udzielania opinii, uwzględniając
konieczność sprawnego wypełniania zadań przez Radę.”;
28) art. 42 otrzymuje brzmienie:
„Art. 42.1. Minister właściwy do spraw zdrowia sprawuje nadzór nad stosowaniem przepisów
ustawy.
2. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw zdrowia w
szczególności:
29

1) uzyskuje lub żąda sprawozdań i informacji w formie sprawozdań z działalności Rady,
Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek, Centrum Organizacyjno-
Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant” oraz Centrum Organizacyjno-
Koordynacyjnego do Spraw Medycznie Wspomaganej Prokreacji „PolART”;
2) przedstawia Komisji Europejskiej corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, sprawozdanie
roczne dotyczące powiadamiania o istotnych zdarzeniach niepożądanych i istotnych
niepożądanych reakcjach w zakresie pobierania, testowania, przetwarzania, sterylizacji,
przechowywania, dystrybucji i stosowania u ludzi komórek, w tym komórek rozrodczych,
tkanek, narządów i zarodków;
3) kontroluje prowadzenie rejestrów i list, o których mowa w ustawie;
4) udziela i odmawia pozwolenia bankom tkanek i komórek, podmiotom, o których mowa w
art. 36 ust. 1, 4 i 5, ośrodkom medycznie wspomaganej prokreacji, ośrodkom dawców szpiku i
laboratoriom oraz cofa te pozwolenia, po zasięgnięciu opinii Rady;
5) przeprowadza kontrole, o których mowa w ustawie, albo zleca ich przeprowadzenie;
6) udziela, na wniosek Komisji Europejskiej lub właściwego organu innego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, informacji pisemnej na temat wyników kontroli, o której
mowa w art. 35, w zakresie zgodności z przepisami dyrektywy 2004/23/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. oraz z przepisami dyrektywy Komisji
2006/17/WE z dnia 8 lutego 2006 r. oraz dyrektywy Komisji 2006/86/WE z dnia 24
października 2006 r.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia:
1) przedstawia Komisji Europejskiej, raz na 3 lata, sprawozdania:
a) z czynności podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie propagowania
dawstwa komórek, tkanek i narządów oraz informowania o metodach wspomaganej
medycznie prokreacji,
b) dotyczące sposobu realizacji przepisów dyrektyw, o których mowa w ust. 2 pkt 6, na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem przepisów dotyczących wspomaganej
medycznie prokreacji;
2) przeprowadza kontrolę, o której mowa w art. 35, na umotywowany pisemny wniosek
właściwego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w przypadku
wystąpienia istotnej niepożądanej reakcji lub innego istotnego zdarzenia niepożądanego w
trakcie pobrania, stosowania lub po zastosowaniu komórek, w tym komórek rozrodczych,
tkanek, narządów i zarodków u ludzi w celu przeszczepienia albo medycznie wspomaganej
prokreacji;
3) udziela, na wniosek Komisji Europejskiej lub właściwego organu innego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, informacji pisemnej na temat wyników kontroli, o której
mowa w art. 35, przeprowadzonej na wniosek, o którym mowa w pkt 2.”;
29) art. 43–45 otrzymują brzmienie:
30

Art. 43. Kto rozpowszechnia ogłoszenia o odpłatnym zbyciu, nabyciu lub o pośredniczeniu w
odpłatnym zbyciu lub nabyciu komórki, w tym komórki rozrodczej, tkanki, narządu lub
zarodka,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub karze pozbawienia wolności do roku.
Art. 44. 1. Kto, w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej, nabywa lub zbywa cudzą
komórkę, w tym komórkę rozrodczą, tkankę lub narząd, pośredniczy w ich nabyciu lub
zbyciu, bądź bierze udział w przeszczepianiu lub udostępnianiu pozyskanych wbrew
przepisom ustawy komórek, w tym komórek rozrodczych, tkanek lub narządów,
pochodzących od żywego dawcy lub ze zwłok ludzkich,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat.
2. Tej samej karze podlega kto, w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej, nabywa
lub zbywa zarodek lub pośredniczy w jego nabyciu lub zbyciu bądź bierze udział w
wykorzystaniu pozyskanego wbrew przepisom ustawy zarodka.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust.1 lub 2 stałe
źródło dochodu,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
Art. 45. Kto prowadzi działalność przewidzianą przepisami ustawy dla banku tkanek i
komórek lub ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji, bez wymaganego pozwolenia lub
wbrew warunkom określonym z pozwoleniu,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”;
30) po art. 46b dodaje się art. 46c-46h w brzmieniu:
„Art.46c. 1. Kto stosuje procedurę medycznie wspomaganej prokreacji związaną z
pozaustrojowym tworzeniem i wykorzystywaniem zarodków, wbrew przepisom ustawy,
podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega kto przeprowadza testowanie zarodków w celu dokonania wyboru
płci przyszłego dziecka, chyba że wybór taki pozwala uniknąć ciężkiej choroby dziedzicznej
związanej z płcią dziecka.
Art. 46d. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, pośredniczy w
zawieraniu umów o macierzyństwo surogacyjne,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Art. 46e. Kto umyślnie niszczy zarodki zdolne do prawidłowego rozwoju,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Art. 46f. 1. Kto tworzy zarodek z ludzkich komórek rozrodczych dla celów badawczych lub
naukowych,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Tej samej karze podlega kto dokonuje ingerencji w genom ludzki powodując jego
dziedziczne zmiany.
Art. 46g. Kto stosuje procedurę rozrodu wspomaganego medycznie w celu doprowadzenia do
urodzenia genetycznej kopii człowieka,
31

podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
Art. 46h. Kto tworzy zarodek z ludzkiej i zwierzęcej komórki rozrodczej albo z połączenia co
najmniej dwóch zarodków ludzkich lub zarodka ludzkiego i zarodka zwierzęcego,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”.

Art. 14.
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362,
z późn. zm.) art. 39 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości
kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, w tym środków zapobiegania ciąży, opału,
odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w
mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu”.

Art. 15.
W ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r.,
Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 26 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Udział w eksperymencie leczniczym kobiet ciężarnych wymaga szczególnie
wnikliwej oceny związanego z tym ryzyka dla kobiety ciężarnej i płodu.”;
2) art. 26 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„Osoby ubezwłasnowolnione, żołnierze służby zasadniczej oraz osoby pozbawione
wolności nie mogą uczestniczyć w eksperymentach badawczych.”;
3) w art. 32 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Na wniosek osoby małoletniej lekarz udziela świadczenia z zakresu zapobiegania
ciąży, bez zgody przedstawiciela ustawowego i sądu opiekuńczego.”;
4) w art. 39 dodaje się ust. 2 i 3 w brzmieniu:
„2. Uprawnienie określone w ust. 1 nie dotyczy prawa do odmowy świadczeń
zdrowotnych oraz odmowy udzielenia informacji w zakresie zapobiegania ciąży oraz
badań prenatalnych.
3. Lekarz może skorzystać z prawa określonego w ust. 1 pod warunkiem, że zgłosił
to na piśmie w każdym podmiocie leczniczym lub do każdego świadczeniodawcy,
z którym współpracuje, oraz do organu, który prowadzi rejestr indywidualnych
praktyk lekarskich.”



32

Art. 16.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z późn.
zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 152 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy płód osiągnął zdolność do
samodzielnego życia poza organizmem kobiety, podlega karze pozbawienia wolności
od 6 miesięcy do lat 8.”;
2) w art. 153 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy płód osiągnął zdolność do
samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia
wolności od roku do lat 10.”;
3) w art. 156 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
a) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, z
wyjątkiem
b) sterylizacji przeprowadzanej za zgodą pacjenta,
2. innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej,
choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo
znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego
zeszpecenia lub zniekształcenia ciała,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”
4) uchyla się art. 157a.

Art. 17.
W ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz.
69, z późn. zm.) uchyla się art. 2.

Art. 18.
Traci moc ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z późn. zm.).

Art. 19.
Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 3 ust. 14, art. 27 ust. 6 i 7,
art. 29 ust. 3, art. 36 ust. 7, art. 37e, art. 40a ust. 8 oraz art. 41 ust.8 ustawy, o której mowa w
33