Poselski projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie

jakie należy przekazać odpowiednio kandydatowi na dawcę komórek
rozrodczych albo dawcy zarodków. Zgodnie z załącznikiem do dyrektywy
2004/23/WE dawcy należy również przekazać informacje w sprawie ochrony
danych dawcy, tajemnicy lekarskiej oraz mających zastosowanie środków
bezpieczeństwa prowadzących do ochrony dawcy. Nieuwzględnienie w projekcie
obowiązku przekazania tych informacji prowadzi do niepełnej implementacji
przepisów dyrektywy 2004/23/WE.
3.8. Artykuł 13 pkt 18 projektu (dotyczący zmiany art. 34 ust. 1 ustawy)
powinien rozszerzać – przewidziany w art. 8 ust. 4 dyrektywy 2004/23/WE –
obowiązek gromadzenia i przechowywania dokumentacji przez co najmniej 30
lat na ośrodki medycznie wspomaganej prokreacji. Zdefiniowany w art. 13 pkt 3
lit. k projektu ustawy, ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji wchodzi
w zakres definicji pojęcia banku tkanek z art. 3 lit. o dyrektywy 2004/23/WE,
natomiast nie każdy ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji jest bankiem
tkanek w rozumieniu projektu ustawy.
3.9. Artykuł 13 pkt 26 projektu (dotyczący zmiany art. 40a ustawy)
zawiera zamknięty katalog ośrodków prowadzących szkolenia osób, których
czynności bezpośrednio wpływają na jakość komórek, w tym komórek
rozrodczych, tkanek, narządów i zarodków, a także bezpieczeństwo dawców
i biorców. Projekt uniemożliwia prowadzenie tego rodzaju szkoleń przez
posiadające odpowiednie kwalifikacje podmioty pochodzące z innych państw
członkowskich UE. Proponowana regulacja ogranicza więc traktatową swobodę
świadczenia usług przez podmioty unijne świadczące usługi transgraniczne i tym
samym narusza art. 56 TfUE.
3.10. Artykuł 13 pkt 29 i 30 projektu wprowadza zmiany w zakresie
przepisów karnych (zmiana art. 43–45 ustawy oraz nowe art. 46c–46h). Zgodnie
z art. 27 dyrektywy 2004/23/WE państwa członkowskie ustanawiają reguły
w sprawie sankcji stosowanych w razie naruszeń przepisów krajowych,
przyjętych zgodnie z dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne czynności
w celu zapewnienia stosowania sankcji. Zgodnie z tym przepisem dyrektywy
państwa członkowskie zostały zobowiązane do powiadamiania Komisji o tych
przepisach do dnia 7 kwietnia 2006 r. Jednocześnie przepis ten ustanawia
obowiązek niezwłocznego powiadamiania Komisji o wszelkich następczych
zmianach na nie wpływających. W przypadku przyjęcia proponowanej ustawy
zmieniającej przepisy karne, Polska będzie więc zobowiązana do powiadomienia
Komisji w trybie art. 27 dyrektywy 2004/23/WE o wprowadzonych do ustawy
nowych przepisach karnych.
3.11. Dodatkowo należy wskazać, że projekt jest niezgodny z przepisami
art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/17/WE oraz art. 11 ust. 1 akapit trzeci
dyrektywy 2006/86/WE. Przepisy te nakładają na państwa członkowskie
obowiązek zapewnienia, by przepisy dokonujące transpozycji tych dyrektyw
zawierały do nich odniesienie lub by odniesienie to towarzyszyło ich urzędowej

8
publikacji. Jak wynika z uzasadnienia projektu (str. 44 uzasadnienia), ma on na
celu implementację m.in. dyrektyw 2006/17/WE i 2006/86/WE. Powinien zatem
zawierać stosowne odesłanie do dyrektyw.
3.12. Pozostałe przepisy projektu nie naruszają prawa UE bądź nie są
objęte wiążącymi przepisami tego prawa.

4. Konkluzje
4.1. Projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie zawiera przepisy
budzące wątpliwości co do ich zgodności z prawem Unii Europejskiej.
Zastrzeżenia dotyczą następujących przepisów:
• art. 13 pkt 3 lit. a projektu – w zakresie zgodności z art. 3 lit. o
dyrektywy 2004/23/WE (punkt 3.4 opinii),
• art. 13 pkt 3 lit. f projektu – w zakresie zgodności z art. 1 lit. b
dyrektywy 2006/17/WE i art. 2 lit. b dyrektywy 2006/86/WE (punkt 3.5
opinii),
• art. 13 pkt 3 lit. h projektu – w zakresie zgodności z art. 1 lit. a
dyrektywy 2006/17/WE i art. 2 lit. a dyrektywy 2006/86/WE (punkt 3.6
opinii),
• art. 13 pkt 7 projektu – w zakresie zgodności z załącznikiem do
dyrektywy 2004/23/WE (punkt 3.7 opinii),
• art. 13 pkt 18 projektu – w zakresie zgodności z art. 8 ust. 4 w związku
z art. 3 lit. o dyrektywy 2004/23/WE (punkt 3.8 opinii).
4.2. Projekt w związku z postanowieniem art. 13 pkt 26 ogranicza
swobodę świadczenia usług i tym samym narusza art. 56 TfUE (punkt 3.9
opinii).
4.3. Brak odniesienia do transponowanych dyrektyw stanowi naruszenie
przepisów art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/17/WE oraz art. 11 ust. 1
akapit trzeci dyrektywy 2006/86/WE.
4.4. W pozostałym zakresie projekt nie narusza prawa UE bądź jest
nieobjęty wiążącymi przepisami tego prawa.


Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona

9




Warszawa, 5 listopada 2012 r.
BAS-WAPEiM-2823/12



Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu –
czy poselski projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Marek Balt) jest projektem ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej


Proponowana ustawa przewiduje uregulowanie spraw związanych
z prawem do informacji, edukacji, poradnictwa i środków umożliwiających
podejmowanie decyzji w zakresie świadomego rodzicielstwa, czyli swobodnego
decydowania o posiadaniu dzieci, ich liczbie oraz planowaniu ich narodzin
w wybranych przez rodziców odstępach czasu. Projekt ustawy formułuje dwa
prawa każdej osoby: do samostanowienia w dziedzinie rozrodczości
w warunkach umożliwiających świadome decydowanie o rodzicielstwie oraz do
informacji, edukacji, poradnictwa i środków umożliwiających korzystanie
z prawa do świadomego rodzicielstwa. Przepisy projektu mają zapewnić
realizację tych praw i nakładają w tym celu szereg obowiązków na organy
administracji rządowej i samorządowej. W szczególności obowiązki te są
związane z opieką nad kobietą będącą w ciąży, wprowadzeniem do programów
nauczania szkolnego przedmiotu „wiedza o seksualności człowieka”,
zapewnieniem dostępności metod i środków zapobiegania ciąży oraz
dostępności procedury medycznie wspomaganej prokreacji, a także
zagwarantowaniem prawa do przerwania ciąży w określonych sytuacjach.


Projekt zawiera przepisy zmieniające ustawę z dnia 1 lipca 2005 r.
o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów
(Dz. U. Nr 169, poz. 1411, ze zmianami). Zmiana ta dotyczy uregulowania
problematyki medycznie wspomaganej prokreacji w zakresie dawstwa,


pobierania, przetwarzania, testowania, przechowywania i dystrybucji komórek
rozrodczych oraz zarodków przeznaczonych do zastosowania w procedurze
medycznie wspomaganej prokreacji.
Projekt przewiduje zmianę ustaw: z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach
lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, ze zmianami),
z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 533, ze zmianami)
oraz z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.
1362, ze zmianami). Projekt zakłada również uchylenie art. 2 w ustawie z dnia
6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz. 69, ze
zmianami) oraz utratę mocy przez ustawę z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu
rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania
ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78, ze zmianami).
W zakresie swojej regulacji projekt zawiera przepisy zmierzające do
wykonania:
• dyrektywy 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31
marca 2004 r. w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego
oddawania, pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania,
przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE
L 102 z 7.4.2004 r., str. 48 oraz L 188 z 18.7.2009 r., str. 14; Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 8, str. 291),
• dyrektywy Komisji 2006/17/WE z dnia 8 lutego 2006 r. wprowadzającej
w życie dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
w odniesieniu do niektórych wymagań technicznych dotyczących
dawstwa, pobierania i badania tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE
L 38 z 9.2.2006 r., str. 40),
• dyrektywy Komisji 2006/86/WE z dnia 24 października 2006 r.
wykonującej dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
w zakresie wymagań dotyczących możliwości śledzenia, powiadamiania
o poważnych i niepożądanych reakcjach i zdarzeniach oraz niektórych
wymagań technicznych dotyczących kodowania, przetwarzania,
konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek
ludzkich (Dz. Urz. UE L 294 z 25.10.2006 r., str. 32).
Projekt ustawy – w zakresie art. 1 pkt 25 – ogranicza traktatową
swobodę świadczenia usług i tym samym narusza art. 56 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Projekt zawiera ponadto przepisy budzące
wątpliwości co do zgodności z prawem Unii Europejskiej. W odniesieniu do
przepisów zmierzających do wykonania dyrektyw 2006/17/WE i 2006/86/WE
należy zauważyć, że projekt ustawy nie zawiera odniesienia do
transponowanych dyrektyw, co stanowi naruszenie art. 7 ust. 1 akapit drugi
dyrektywy 2006/17/WE oraz art. 11 ust. 1 akapit trzeci dyrektywy 2006/86/WE.
3