Poselski projekt ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej

prokuratury i prokuraturze wojskowej, w sądownictwie powszechnym lub
wojskowym w służbie więziennej;
9) pełnienie służby w formacjach podziemnych lub organizacjach podległych PPR,
w tym działających w ramach tych organizacji oddziałach partyzanckich;
10) nadzorowanie, jako funkcjonariusz PZPR lub PPR, instytucji wymienionymi w pkt 7
lub 9 bądź nad wykonywaniem zadań wymienionych w pkt 8;
11) przekazywanie informacji władzom komunistycznym o organizacjach lub osobach
działających na rzecz niepodległości RP, jej integralności terytorialnej lub ochrony
ludności polskiej przed represjami lub eksterminacją;
12) ciemiężenie współwięźniów;
13) zabójstwo lub inna zbrodnia popełniona przez osobę zainteresowaną.
Wskazane przesłanki negatywne nie będą brane pod uwagę, z wyłączeniem pkt 11,
12 i 13, wobec osób, które udowodnią, że dopuściły się określonego czynu lub pełniły
służbę lub funkcję albo były zatrudnione w ww. organizacjach na polecenie legalnych
władz Rzeczypospolitej Polskiej bądź formacji lub organizacji stawiających sobie za cel
niepodległość i suwerenność Rzeczypospolitej Polskiej. Przyjęto, że pełnienie funkcji
donosiciela dla komunistycznych organów, ciemiężenie współwięźniów oraz popełnienie
zbrodni pospolitej zaprzeczają patriotycznej i honorowej postawie weterana,





a popełnienie któregokolwiek z tych czynów dyskwalifikuje zainteresowaną osobę
z honorowego kręgu weteranów walk o niepodległość.
Wychodząc naprzeciw potrzebie szczególnego uhonorowania weteranów,
w projekcie zawarty został przepis zawierający obowiązek oddawania honorów
weteranom przez żołnierzy Sił Zbrojnych RP i funkcjonariuszy innych umundurowanych
formacji.
W myśl projektu, status weterana będzie nadawał Szef Biura Bezpieczeństwa
Narodowego, w drodze decyzji administracyjnej. Podstawę do przyjęcia takiej regulacji
stanowi art. 1 pkt 2 k.p.a., zgodnie z którym – rozstrzyganie spraw indywidualnych
20


w drodze decyzji administracyjnych – należy m.in. do innych podmiotów, gdy są one
powołane z mocy prawa do załatwiania tych spraw.
Projekt przewiduje, że wniosek o nadanie statusu weterana będzie mogła złożyć
osoba zainteresowana (lub jej pełnomocnik) do Szefa Biura Bezpieczeństwa
Narodowego, za pośrednictwem Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych (UdsKiOR). Natomiast w stosunku do osób posiadających w dniu
wejścia w życie projektowanej regulacji uprawnienia kombatanckie nadane na podstawie
ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, postępowanie o nadanie statusu
weterana będzie wszczynane na wniosek Kierownika UdsKiOR. Ponadto przyjęto
możliwość wszczęcia postępowania o nadanie statusu weterana z urzędu.
Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego przed wydaniem decyzji będzie miał
możliwość zwrócenia się do IPN oraz wszystkich organów władzy publicznej
o przekazanie dodatkowych wyjaśnień dotyczących osoby objętej postępowaniem.
W sytuacji, gdyby osoba zainteresowana nie była usatysfakcjonowana rozstrzygnięciem
podjętym przez Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, będzie ona mogła zwrócić się
do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Przyjęte rozwiązanie, by finalne rozstrzygnięcie w sprawie nadania statusu
weterana podejmował organ podległy Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej znajduje
uzasadnienie w przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie bowiem z art.
126 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad
przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz
nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Z kolei ust. 3 wspomnianego artykułu
stanowi, że Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach
określonych w Konstytucji i ustawach. W ocenie projektodawcy problematyka dotycząca
weteranów walk o niepodległość wiąże się ściśle z zagadnieniami związanymi
z bezpieczeństwem państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium RP.
Niewątpliwie bowiem promowanie postaw patriotycznych, otaczanie szczególną opieką
21


osób, które z narażaniem życia, zdrowia lub wolności dowiedli szczególnych zasług dla
niepodległości Polski oraz wyrażenie szacunku tym osobom przez instytucje publiczne
ma bezpośredni, pozytywny wpływ na postawy obywatelskie całego społeczeństwa
w kontekście szeroko rozumianego bezpieczeństwa państwa.
Zgodnie z projektem, dokumentem potwierdzającym prawo do korzystania
z uprawnień wynikających ze statusu weterana będzie legitymacja weterana wystawiana
przez Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, który ponadto będzie nadawał
weteranom odznakę weterana. Szczegółowe kwestie dotyczące wzoru wniosku o nadanie
statusu weterana, legitymacji i odznaki weterana będą uregulowane w stosownym
rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Proponuje się utworzenie w ramach Korpusu Weteranów organu o charakterze
opiniodawczo-doradczym, którym zgodnie z projektem ma być Rada Weteranów Walk
o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Liczebność tego organu określona została od
7 do 15 członków. Szczegółową organizację i tryb pracy Rady określi zarządzenie Szefa
Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Obsługę Rady zapewni Biuro Bezpieczeństwa
Narodowego.
Przewiduje się, że udzielanie pomocy weteranom w realizacji przysługujących im
uprawnień z zakresu opieki zdrowotnej, organizacja obchodów rocznic, świadczenie
pomocy w przygotowywaniu udokumentowanych wniosków o przyznanie w drodze
wyjątku emerytur i rent, analiza sytuacji życiowej weteranów oraz podejmowanie w tym
zakresie stosownych inicjatyw należeć będzie do zadań administracji rządowej
realizowanych przez powiaty, a do zadań wojewody realizowanych w tym zakresie
należały będą: ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej
realizowanych przez powiaty, realizacja działań zmierzających do integracji środowisk
weteranów walk o niepodległość i koordynacji ich działań oraz udzielanie pomocy
weteranom walk o niepodległość w realizacji przysługujących im uprawnień. W celu
właściwej realizacji ustawy przewiduje się aby wojewodowie w porozumieniu z Szefem
BBN, po zasięgnięciu opinii Rada Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej
22


Polskiej, powołali odrębnie dla każdego województwa Pełnomocnika do Spraw
Weteranów Walk o Niepodległość.
Zważywszy na zakres podmiotowy i przedmiotowy projektowanej ustawy zawiera
ona przepis ustanawiający dzień 1 września Dniem Weterana Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej. Konsekwencją takiej regulacji jest odpowiednia zmiana
art. 61 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, polegająca na ustanowieniu
dnia 1 września Dniem Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
W myśl projektu podstawowym uprawnieniem przysługującym weteranom będzie
dodatek weterana w wysokości 200 zł miesięcznie, która to kwota będzie waloryzowana
przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent. Dodatek weterana ma być
wypłacany przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze środków będących w dyspozycji
tego organu i finansowany z budżetu państwa. Proponuje się aby dodatek weterana był
wypłacany niezależnie od innych świadczeń przysługujących weteranom na mocy
odrębnych przepisów, tj. dodatek kombatancki, dodatek za tajne nauczanie, itp.
Rozwiązanie takie stanowi wyraz dążenia do godnego uhonorowania weteranów walk
o niepodległość i ma na celu szczególne wyróżnienie weteranów. W przypadku przyjęcia
przeciwnego rozwiązania, analogicznego do aktualnie obowiązujących rozwiązań
prawnych w odniesieniu do dodatku kombatanckiego i podobnych świadczeń,
świadczenie to przysługiwałoby zamiast tych dodatków, co zaprzeczałoby leżącemu
u podstaw projektowanej regulacji dążeniu do godnego wyróżnienia weteranów walk
o niepodległość.
Proponuje się, aby w przypadku śmierci weterana przysługiwał zasiłek
pogrzebowy w wysokości 400% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu
śmierci weterana, jeżeli koszty pogrzebu ponoszą osoby najbliższe zmarłemu weteranowi
(małżonek, dzieci, wnuki i rodzeństwo). W przypadku, jeżeli koszty pogrzebu będą
ponosiły inne osoby lub instytucje, będzie przysługiwał zasiłek pogrzebowy w wysokości
kosztów rzeczywiście poniesionych, jednakże nie przekraczających kwoty 400%
23


przeciętnego wynagrodzenia. Intencją projektodawcy w tym zakresie jest umożliwienie
godnego pochówku weteranów, na który nie wystarcza kwota zasiłku pogrzebowego,
wynikająca z przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 j.t.).
Wyrazem szczególnego szacunku dla patriotycznej postawy weteranów jest
propozycja obligatoryjnej wojskowej asysty honorowej podczas pochówku weterana na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Nowelizacja przewiduje również, że weterani będą mogli korzystać poza
kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz
z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach, a także będą mieli prawo do
bezpłatnego zaopatrzenia w leki recepturowe oraz wyroby medyczne będące
przedmiotami ortopedycznymi i środki pomocnicze, na zasadach określonych dla
inwalidów wojennych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164,
poz. 1027 z późn. zm.). Uprawnienie to ma jednocześnie stanowić formę wyrażenia
podziękowania za podejmowane przez weteranów działania niepodległościowe oraz
zadośćuczynienia za krzywdy i straty zdrowia, jakich doznali oni podczas albo w wyniku
udziału w tych działaniach.
Projekt przewiduje również zmiany w szeregu ustaw, które wynikają
z konieczności uwzględnienia w obowiązującym ustawodawstwie postanowień
projektowanej ustawy. W szczególności proponuje się zmianę ustawy:
1) o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego, mającą na celu zmianę brzmienia art. 61 ustawy poprzez
ustanowienie dnia 1 września Dniem Weterana Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej;
2) o podatku dochodowym od osób fizycznych, zmierzającą do zwolnienia z podatku od
osób fizycznych dodatku weterana przewidzianego w projekcie ustawy;
24