Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw

środków na finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom
objętym systemem gwarantowania.
Art. 1 pkt 9 projektu przedstawia zasady funkcjonowania funduszu stabilizacyjnego. Na
szczególną uwagę zasługują zapisy dotyczące możliwości dokonywania przeniesień
pomiędzy funduszami własnymi Funduszu. Działania takie mogą być dokonywane
dwukierunkowo:
1) Rada Funduszu, na wniosek Zarządu Funduszu, po uzyskaniu opinii ministra
właściwego do spraw instytucji finansowych, mogłaby przenieść całość lub część
środków funduszu stabilizacyjnego na fundusz własny, tworzony w celu
zapewnienia środków na finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania
pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania,
2) Rada Funduszu, na wniosek Zarządu Funduszu, po uzyskaniu zgody ministra
właściwego do spraw instytucji finansowych, mogłaby dokonać czasowego
przeniesienia całości lub części środków funduszu własnego, tworzonego w celu
zapewnienia środków na finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania
pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania na fundusz stabilizacyjny.
Powyższe działania powinny służyć jak najbardziej efektywnemu wykorzystaniu
zasobów i narzędzi Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zależności od zaistniałej
na rynku sytuacji. W drugim z wyżej wymienionych przypadków do czasowego
przeniesienia środków byłaby niezbędna zgoda Ministra Finansów. Za wprowadzeniem
takiego rozwiązania przemawia fakt wykorzystania środków funduszu stabilizacyjnego
na działania z zakresu rekapitalizacji banków, inicjowanej przez Ministra Finansów,
oraz ustawowa konieczność zapewnienia przez Ministra Finansów środków
finansowych dla Bankowego Funduszu Gwarancyjnego – w przypadku gdyby zaszła
konieczność wypłat środków gwarantowania depozytów, a środki z funduszu
pomocowego byłyby czasowo przeniesione na fundusz stabilizacyjny. Środki te
mogłyby być przekazywane w formie pieniężnej (dotacja budżetowa) lub skarbowych
papierów wartościowych.
Proponowane zmiany w art. 36 są konsekwencją wprowadzenia opłaty ostrożniościowej
i związanej z tym konieczności ustanowienia sankcji za nieterminowe regulowanie
wpłat z tytułu tej opłaty (art. 1 pkt 10 projektu).
12

Z uwagi na wątpliwości związane z odmiennymi interpretacjami przepisu art. 38 ust. 4a
ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, co może czynić trudności Narodowemu
Bankowi Polskiemu w wykorzystaniu tej normy prawnej do pozyskiwania informacji
od Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, proponuje się doprecyzowanie tego przepisu,
co umożliwi usunięcie wątpliwości interpretacyjnej (art. 1 pkt 11).
Art. 2 projektu wprowadza zmianę do art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.
o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn.
zm.). Zmiana ta wprowadzałaby zasadę, że opłata ponoszona przez banki na fundusz
stabilizacyjny nie stanowiłaby kosztów uzyskania przychodów. Należy bowiem
zauważyć, że opłata ostrożnościowa wnoszona byłaby do specjalnego funduszu, a nie
do budżetu państwa (gdzie środki są nieoznaczone), zatem wyłącznym beneficjentem
środków z funduszu stabilizacyjnego będą banki. Stworzenie dodatkowego źródła
finansowania procesów underwrittingu sektora bankowego powinno wzmocnić
wiarygodność krajowego sektora bankowego, co w konsekwencji może przyczynić się
do obniżenia kosztów finansowania i pozyskania kapitału.
Art. 3 projektu nowelizuje ustawę z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem
finansowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1166, z późn. zm.) tak, aby umożliwić
przekazywanie informacji przez Komisję Nadzoru Finansowego do Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego, co wydaje się konieczne ze względu na zakładane
rozszerzenie składu Komitetu Stabilności Finansowej o Prezesa Zarządu Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego.
W art. 4 projektu proponuje się zmianę ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o Komitecie
Stabilności Finansowej (Dz. U. Nr 209, poz. 1317), mającą na celu uzupełnienie składu
Komitetu Stabilności Finansowej o Prezesa Zarządu Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o Komitecie Stabilności Finansowej
celem działania Komitetu jest zapewnienie efektywnej współpracy w zakresie
wspierania i utrzymania stabilności krajowego systemu finansowego poprzez wymianę
informacji, opinii i ocen sytuacji w systemie finansowym w kraju i za granicą oraz
poprzez koordynację działań w tym zakresie. W pełni efektywna realizacja tego celu
jest możliwa jedynie wówczas, gdy współpracą w ramach Komitetu objęte są wszystkie
podmioty uczestniczące w sieci bezpieczeństwa polskiego systemu finansowego.
Jedną z kluczowych instytucji, realizującą już obecnie zadania z obszaru stabilności
finansowej jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Art. 5 ustawy o Bankowym Funduszu
13

Gwarancyjnym wskazuje m.in. takie zadania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, jak
gwarantowanie zgromadzonych w bankach środków pieniężnych oraz udzielanie
pomocy finansowej podmiotom objętym systemem gwarantowania, w których powstało
niebezpieczeństwo niewypłacalności. Bankowy Fundusz Gwarancyjny realizuje cele,
które na poziomie Unii Europejskiej zostały określone w dyrektywie 94/19/WE z dnia
30 maja 1994 r., a które wynikają z następującego passusu: „(…) należy promować
harmonijny rozwój działalności instytucji kredytowych na obszarze całej Wspólnoty,
(…) wzmacniając równocześnie stabilność systemu bankowego oraz ochronę
oszczędzających” zgodnie z obowiązującym brzmieniem dyrektywy, lub „(…)
dyrektywa stanowi zasadniczy instrument urzeczywistnienia rynku wewnętrznego
w sektorze instytucji kredytowych, z punktu widzenia zarówno swobody
przedsiębiorczości, jak i swobody świadczenia usług finansowych, przy jednoczesnym
zwiększeniu stabilności systemu bankowego oraz ochrony deponentów” zgodnie
z projektowanym brzmieniem nowelizacji dyrektywy.
Funkcja gwarantowania depozytów ma za zadanie stabilizację systemu bankowego
poprzez zapobieganie tzw. „panice bankowej”. Dla instytucji bankowych
niebezpieczeństwo to ma charakter ryzyka systemowego, które jest obniżane dzięki
istnieniu gwarancji depozytów. Funkcja pomocy finansowej udzielanej przez Bankowy
Fundusz Gwarancyjny ma na celu ograniczenie w banku sytuacji niebezpieczeństwa
niewypłacalności i redukcję ryzyka upadłości banku. Funkcja ta pozwala na utrzymanie
zaufania do systemu bankowego będącego jednym z podstawowych czynników
stabilizujących system. Po kryzysie światowych rynków finansowych funkcja
pomocowa zyskała w sposób istotny na znaczeniu, czego wyrazem jest m.in. rozwój
koncepcji działań w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (tzw.
resolution). Wiele wskazuje na to, że działania te staną się standardem sieci
bezpieczeństwa europejskich systemów bankowych. Działania typu resolution są
naturalnym rozwinięciem obecnych funkcji pomocowych Funduszu, dlatego też należy
oczekiwać, że w przyszłości to właśnie Fundusz będzie realizował tego rodzaju funkcje
implementowane na gruncie polskim na podstawie ogólnych rozwiązań europejskich.
Utworzenie funduszu stabilizacyjnego w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym może
w przyszłości, po wypracowaniu odpowiednich rozwiązań prawnych dotyczących
resolution, zostać wykorzystane do realizacji zadań z zakresu restrukturyzacji
i uporządkowanej likwidacji banków. Należy więc uznać, że Bankowy Fundusz
14

Gwarancyjny jako ważny podmiot sieci bezpieczeństwa finansowego powinien
wchodzić w skład Komitetu Stabilności Finansowej. Konkluzję tę dodatkowo
potwierdza zasadniczy cel przedmiotowej nowelizacji, którym jest zapewnienie
Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu dodatkowych środków finansowych na
realizację działań stabilizujących sektor bankowy oraz określenie nowych działań
pomocowych i form ich realizacji przez Fundusz.
W art. 6 projektu przewiduje się wprowadzenie w roku wejścia w życie ustawy
pierwszej opłaty uiszczanej przez podmioty obowiązane do wnoszenia opłaty rocznej –
w wysokości określonej w art. 14a ustawy zmienianej w art. 1 projektu. Określenie
wysokości stawki tej opłaty należałoby do Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego;
Rada mogłaby określić stawkę nie wyższą niż 0,2%.
Zgodnie z art. 7 projektu ustawy proponowane przepisy wejdą w życie po upływie
30 dni od dnia jej ogłoszenia.
Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym
w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i aktów prawnych zawierających przepisy techniczne.
Biorąc pod uwagę notyfikację Komisji Europejskiej ustawy o rekapitalizacji oraz
pozytywną decyzję KE w zakresie zgodności ze wspólnym rynkiem pomocy publicznej,
o której mowa w ustawie o rekapitalizacji, projekt ustawy zostanie przedstawiony do
wiadomości KE. W opinii projektodawcy projekt nie zmienia w swej istocie programu
pomocowego, zatem jego notyfikacja nie jest konieczna. W trakcie uzgodnień
zewnętrznych Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zgłosił jedynie konieczność
poinformowania KE o przedmiotowym projekcie. W odniesieniu do celowości
utrzymania projektowanego funduszu stabilizacyjnego po wygaśnięciu decyzji Komisji
Europejskiej o zgodności ze wspólnym rynkiem pomocy publicznej polegającej na
udzielaniu gwarancji rekapitalizacyjnej, należy podkreślić, że zgodnie z projektem
ustawy udzielenie gwarancji możliwe byłoby w oparciu o przepisy ustawy
o rekapitalizacji
w okresie obowiązywania przedmiotowej decyzji Komisji
Europejskiej. Nie jest to sprzeczne z zasadą gromadzenia środków w funduszu
stabilizacyjnym w sposób permanentny, niezależnie od obowiązywania wyżej
wymienionej decyzji Komisji Europejskiej, gdyż dopiero zaistnienie sytuacji
kryzysowej w sektorze finansowym może być przesłanką do użycia środków funduszu.
W takiej sytuacji ich wykorzystanie nastąpi na podstawie ustawy o rekapitalizacji.
15

W przypadku nieobowiązywania przedmiotowej decyzji Komisji Europejskiej,
w momencie zaistnienia sytuacji kryzysowej wymagającej interwencji, będzie istniała
możliwość dokonania notyfikacji ustawy o rekapitalizacji lub pomocy udzielanej ze
środków funduszu stabilizacyjnego skierowanej do konkretnego banku. Projektowane
w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym zmiany służą więc stworzeniu
dodatkowego źródła finansowania ze środków pozabudżetowych pomocy udzielanej
w przypadku wystąpienia zagrożenia stabilności finansowej zgodnie z zasadami
określonymi w ustawie o rekapitalizacji.
Projekt ustawy na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) został
umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji oraz
Ministerstwa Finansów. Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad ustawą
w tym trybie.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
















16