Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw

OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które będzie oddziaływał akt normatywny
Projekt ustawy będzie oddziaływał na banki krajowe, oddziały banków
zagranicznych objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów
w ramach Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
Komitet Stabilności Finansowej oraz pośrednio klientów banków oraz oddziałów
banków zagranicznych objętych obowiązkowym systemem gwarantowania
depozytów w ramach Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, a także na Skarb
Państwa.
2. Konsultacje społeczne
W ramach konsultacji społecznych projekt ustawy został przekazany do związków
zawodowych i organizacji zrzeszających pracodawców oraz instytucje finansowe.
Projekt ustawy był również uzgadniany z Bankowym Funduszem Gwarancyjnym,
Komisją Nadzoru Finansowego oraz Narodowym Bankiem Polskim. Swoje uwagi
zgłosiły następujące instytucje: Komisja Nadzoru Finansowego, Bankowy Fundusz
Gwarancyjny, Związek Banków Polskich, Krajowy Związek Banków
Spółdzielczych oraz PKPP „Lewiatan”.
W dniu 12 września 2012 r. odbyła się międzyministerialna konferencja
uzgodnieniowa, w trakcie której podjęto rozstrzygnięcia co do większości uwag,
a następnie przygotowano nowy projekt zawierający podjęte ustalenia. Projekt
został przekazany do kolejnych konsultacji, w wyniku których PKPP „Lewiatan”,
Związek Banków Polskich oraz Krajowy Związek Banków Spółdzielczych
podtrzymały część uwag, które nie zostały uwzględnione w ostatecznej wersji
projektu.
PKPP „Lewiatan” podtrzymał argumenty o niecelowości i niezasadności
wprowadzenia nowego rodzaju obciążenia dla banków w postaci opłaty
ostrożnościowej. Negatywnie ocenił propozycję wprowadzenia zmiany do art. 16
ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
wprowadzającej zasadę, że opłata ponoszona przez banki, na fundusz stabilizacyjny,
nie stanowiłaby kosztów uzyskania przychodu, a także propozycję zapisu, zgodnie
z którym jednorazowa opłata ostrożnościowa nie stanowi kosztu uzyskania
17

przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych. Zgłosił także zastrzeżenie do art. 6 projektu
ustawy, który stanowi, iż w roku wejścia w życie ustawy wprowadza się
jednorazową opłatę ostrożnościową oraz powierza kompetencje do ustalania
powyższej opłaty do maksymalnej wysokości 0,2% Radzie BFG.
Związek Banków Polskich negatywnie ustosunkował się do kwestii pozostawienia
opłaty ostrożnościowej na poziomie 0,2%, co może spowodować znaczące
zwiększenie skali obciążeń banków na rzecz BFG w najbliższych latach. ZBP
opowiedział się także za włączeniem opłaty ostrożnościowej do kosztów uzyskania
przychodów banków dla celów obliczania podatku dochodowego. Koncepcja
zwiększenia przepływu środków między funduszami również nie zyskała poparcia
ZBP w sytuacji, gdy tylko jedna z opłat na BFG ma stanowić koszt uzyskania
przychodu dla celów podatkowych. Wskazano na ryzyko, że Rada BFG będzie
zwiększać kwotę opłaty ostrożnościowej pobieranej od banków kosztem opłaty
rocznej, a następnie dokonywać transferu środków między funduszami BFG.
Dodatkowo ZBP zauważył, że art. 6 projektu ustawy zakłada wniesienie przez banki
jednorazowej opłaty w roku wejścia w życie ustawy. W ocenie ZBP nakładanie
dodatkowej opłaty w trakcie roku zaburzy zasady budżetowania w bankach
i kalkulacji cen produktów bankowych.
Krajowy Związek Banków Spółdzielczych negatywnie zaopiniował projekt
w zakresie wprowadzania nowego obciążenia w postaci instytucji opłaty
ostrożnościowej. Jednocześnie KZBS zaproponował zmianę treści art. 4 ust. 2b
pkt 1 ustawy poprzez rozszerzenie planowanych form wykorzystania gwarancji
rekapitalizacyjnej na objęcie udziałów w bankach spółdzielczych oraz stworzenie
w ramach ustawy możliwości stosowania szczególnie preferencyjnych warunków
zaangażowania środków funduszu stabilizacyjnego, w przypadku gdy kwota
udzielanej pomocy nie jest znaczna.
Ustosunkowując się do zasadności nieuwzględnienia zgłoszonych przez
wspomniane podmioty uwag należy zaznaczyć, że wysokość opłaty ostrożnościowej
na rzecz funduszu stabilizacyjnego w projekcie ustawy ma charakter maksymalnego
dopuszczalnego limitu, wynoszącego 0,2% podstawy naliczania opłaty rocznej.
Jednakże podkreślenia wymaga fakt, iż jest to poziom nieprzekraczalny, a wysokość
stawki ustalana jest biorąc pod uwagę tzw. zjawisko antycykliczności, co oznacza,
18

że Rada Funduszu, podejmując uchwałę o wysokości opłaty osrożnościowej oraz
obowiązkowej opłaty rocznej, będzie zobowiązana do wzięcia pod uwagę
w szczególności sytuacji w sektorze finansowym oraz jego otoczeniu
makroekonomicznym. Zasada ta ma gwarantować nieobciążanie lub niewielkie
obciążanie podmiotów z tytułu wpłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny
w okresach dekoniunktury. Należy także podkreślić, że obecnie funkcjonująca
obowiązkowa opłata roczna na rzecz Bankowego Fundusz Gwarancyjnego ma także
charakter maksymalnego limitu w wysokości 0,3% podstawy naliczania opłaty
rocznej, natomiast w 2012 r. została ona ustalona przez Radę Funduszu na poziomie
0,099% podstawy naliczania opłaty rocznej.
Odnosząc się do uwagi dotyczącej obowiązku wniesienia przez banki jednorazowej
opłaty w roku wejścia w życie ustawy, należy podkreślić, iż Rada Funduszu przy
ustalaniu limitu w danym roku ustali go proporcjonalnie do pozostałego do końca
roku okresu. Natomiast, w odniesieniu do nieuznania opłaty ostrożnościowej
kosztem uzyskania przychodów należy podkreślić, że opłata ostrożnościowa
wnoszona będzie do specjalnego funduszu, a nie do budżetu państwa (gdzie środki
są nieoznaczone), zatem ostatecznie wyłącznym beneficjentem środków z funduszu
stabilizacyjnego będą banki.
3. Wpływ aktu normatywnego na dochody i wydatki sektora finansów publicznych
Projekt ustawy nie będzie miał bezpośredniego wpływu na dochody i wydatki
sektora finansów publicznych. Istnieje jedynie potencjalna możliwość wystąpienia
ewentualnych pośrednich wydatków wynikających z kosztów obsługi długu Skarbu
Państwa, w przypadku konieczności uzupełnienia obligacjami Skarbu Państwa
braku środków Bankowego Funduszu Gwarancyjnego powstałych na skutek
przeniesienia tych środków z funduszu pomocowego na fundusz stabilizacyjny.
W związku z powyższym, Skarb Państwa mógłby ewentualnie być zobligowany do
ponoszenia kosztów odsetek od ww. obligacji. Jednocześnie, zgodnie z art. 112a
ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U.
Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) do kosztów obsługi długu publicznego nie znajduje
zastosowania tzw. reguła wydatkowa.
W ocenie projektodawcy w wyniku wdrożenia zaproponowanych w projekcie
ustawy rozwiązań w okresie 10 lat budżetowych od dnia wejścia w życie ustawy nie
dojdzie jednak do zmniejszenia poziomu dochodów lub zwiększenia poziomu
19

wydatków jednostek sektora finansów publicznych, w tym budżetu państwa,
w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, a zatem nie
ma konieczności zamieszczania w projekcie reguły wydatkowej, określającej
maksymalny limit tych wydatków. Skutkiem wejścia w życie projektowanej ustawy
może być zwiększenie poziomu środków znajdujących się w dyspozycji Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego, który nie jest jednostką sektora finansów publicznych.
Podstawę opłaty ostrożnościowej stanowiłaby kwota odpowiadająca 12,5-krotności
całkowitego wymogu kapitałowego (mianownik współczynnika wypłacalności).
Poniższa symulacja przedstawia możliwe wpływy na fundusz stabilizacyjny
w oparciu o trzy stawki opłaty ogółem (0,05%, 0,1% i 0,2%). Symulacja została
oparta o dane Bankowego Funduszu Gwarancyjnego dotyczące całkowitego
wymogu kapitałowego na dzień 31 grudnia 2011 r., tj. 67 482 577 195 zł.
Stawka opłaty ostrożnościowej na Bankowy Fundusz
0,05
0,10
0,20
Gwarancyjny (w %)
Teoretyczne wpływy na fundusz stabilizacyjny (w zł) 421 766 108
843 532 215
1 687 064 430
Z danych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że sektor bankowy
w Polsce w 2011 r. poniósł koszty (bez operacji nadzwyczajnych) w wysokości
71 258 190 421 zł, zatem przyjęcie przez Radę Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego stawki w wysokości 0,1% stanowiłoby ok. 1,18%. W tym samym
okresie sektor bankowy zanotował zysk brutto w wysokości 19 557 233 565 zł,
zatem udział ww. opłaty wyniósłby 4,31% przy ww. stawce.
Zgodnie z proponowanym art. 20d pkt 1 ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym, ze środków funduszu stabilizacyjnego mogłyby być sfinansowane
niektóre działania pomocowe wynikające z ustawy o rekapitalizacji. W świetle
dotychczasowego stanu prawnego zadania te finansowane są ze środków Skarbu
Państwa. Stąd projektowana ustawa, wprowadzając nowe źródło finansowania
przedmiotowych zadań, pozwoli ograniczyć lub zrefinansować wydatki sektora
finansów publicznych, poniesione w związku z realizacją niektórych działań
pomocowych. Tym samym będzie ona miała pośredni wpływ na wielkość
wydatków jednostek sektora finansów publicznych – stworzy bowiem możliwość
potencjalnego obniżenia tych wydatków w zakresie niektórych działań pomocowych
realizowanych przez Skarb Państwa. To, czy przedmiotowe wydatki zmniejszą się
oraz o jaką wielkość nie jest możliwe do przewidzenia ani oszacowania. Nie da się
20

bowiem określić, czy zaistnieje konieczność udzielania wsparcia instytucjom
finansowym oraz czy i w jakim zakresie Bankowy Fundusz Gwarancyjny będzie
partycypować w kosztach działań pomocowych.
4. Wpływ aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projekt ustawy może pozytywnie oddziaływać na sektor przedsiębiorstw
i gospodarstw domowych. Utworzenie w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
funduszu stabilizacyjnego powinno pośrednio wpłynąć na zwiększenie gwarancji
wypłaty depozytów (m.in. poprzez możliwość przenoszenia środków pomiędzy
funduszami własnymi Funduszu) oraz zwiększenie stabilności sektora finansowego
poprzez możliwość działań Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ze środków
funduszu stabilizacyjnego w zakresie rekapitalizacji, zaś w rezultacie pozytywnie
wpłynąć na zwiększenie poziomu zaufania do sektora bankowego, zwłaszcza ze
strony osób fizycznych oraz sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Należy mieć na uwadze, że zebrane w funduszu stabilizacyjnym środki służyć będą
wspieraniu działań mających na celu utrzymanie stabilności finansowej sektora
bankowego. W tym kontekście warto mieć także na uwadze, że niektóre kraje
europejskie wprowadziły już podobne rozwiązania, zatem nie należy obawiać się
pogorszenia konkurencyjności polskiego sektora finansowego w skali europejskiej.
5. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy
Projekt ustawy nie będzie miał bezpośredniego wpływu na rynek pracy.
6. Wpływ aktu normatywnego na sytuację i rozwój regionalny
Projekt ustawy nie będzie miał bezpośredniego wpływu na sytuację i rozwój
regionalny.
7. Wskazanie źródeł finansowania
Projekt ustawy nie pociąga za sobą bezpośrednich obciążeń budżetu państwa oraz
budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Jednakże w przypadku określonym
w pkt 3 OSR, wydatki byłyby ponoszone z budżetu państwa jako koszt obsługi
długu Skarbu Państwa.



21