Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw

Art. 611fze. § 1. Koszty związane z wykonaniem orzeczenia,
o którym mowa w art. 611fu § 1, ponosi
Skarb Państwa. W uzasadnionych przypad-
kach sąd może wystąpić do właściwego
sądu lub innego organu państwa wydania
orzeczenia o zwrot części poniesionych
wydatków. Do wystąpienia załącza się
szczegółowy wykaz poniesionych wydatków
wraz z propozycją ich podziału.
§ 2. Jeżeli Skarb Państwa ponosi odpowie-
dzialność za szkodę wyrządzoną w związku
z wykonaniem orzeczenia przepadku,
wydanego przez organ sądowy państwa
wydania orzeczenia, Skarb Państwa wystę-
puje do właściwego organu tego państwa
o
zwrot kwoty pieniężnej stanowiącej
równowartość wypłaconego odszko-
dowania.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli szkoda
jest wyłącznym następstwem działania lub
zaniechania organu polskiego.”;
2) dotychczasowy
rozdział 66c oznacza się jako rozdział 66e.

Art.
2. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
wykonawczy (Dz. U. z Nr 90, poz. 557, z późn. zm.4)) po art. 195a dodaje się
art. 195b w brzmieniu:
„Art.
195b.
Przepisy niniejszego oddziału stosuje się
odpowiednio do wykonania orzeczeń, o których
mowa w rozdziale 66d Kodeksu postępowania
karnego.”.

Art. 3. W ustawie z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy
(Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 oraz z 2007 r. Nr 112, poz. 766) w art. 122

15

w § 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) przez wyrażenie „prokurator” w art. 18 § 2, art. 19 § 1 zdanie
pierwsze i § 2, art. 20 § 1, art. 23, 46, art. 71 § 2, art. 87 § 3,
art. 93 § 3, art. 100 § 2, art. 135, 158, art. 160 § 4, art. 192 § 2,
art. 215, art. 218 § 1 zdanie pierwsze, art. 231 § 1, art. 281,
art. 282 § 1 pkt 1, art. 288 § 1, art. 290 § 1, art. 298 § 1,
art. 299 § 3, art. 308 § 1, art. 317 § 2, art. 323 § 1 i 3, art. 324
§ 1 i 2, art. 325e § 2 zdanie drugie, art. 327 § 1 i 3, art. 330
§ 1, art. 331 § 1, art. 333 § 2, art. 336 § 1 i 3, art. 339 § 1 pkt 1,
§ 3 pkt 4 i § 5, art. 340 § 2, art. 341 § 1 i 2, art. 343 § 5,
art. 345 § 1 i 2, art. 354, art. 359 pkt 1, art. 380, art. 387 § 2,
art. 441 § 4, art. 448, art. 450 § 1, art. 461 § 1, art. 505,
art. 526 § 2, art. 527 § 1, art. 530 § 4 i 5, art. 545 § 2, art. 550
§ 2, art. 570, art. 571 § 2, art. 611fs oraz w art. 618 § 1 pkt 2
Kodeksu postępowania karnego rozumie się także „finansowy
organ postępowania przygotowawczego”;”.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia decyzji ramowej Rady
2006/783/WSiSW z dnia 6 października 2006 r. w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania
do nakazów konfiskaty (Dz. Urz. UE L 328 z 24.11.2006, str. 59-78).
2) Niniejszą ustawą zmienia się także ustawy: ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
wykonawczy i ustawę z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106,
poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188,
z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641,
z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143,
poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66,
poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192, Nr 226,
poz. 1647 i 1648 oraz z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589,
Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766 i Nr 123, poz. 849.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83,
poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 98, poz. 1071,
z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179,
poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405, Nr 273, poz. 2703 i Nr 243,
poz. 2426, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 163, poz. 1363, z 2006 r. Nr 104,
poz. 708, Nr 226, poz. 1648 oraz z 2007 r. Nr 123, poz. 849.

16


U Z A S A D N I E N I E

Celem projektu ustawy jest dostosowanie prawa polskiego do postanowień
decyzji ramowej Rady 2006/783/WSiSW z dnia 6 października 2006 r.
w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do nakazów konfiskaty,
która nakłada na Rzeczpospolitą Polską, jako państwo członkowskie Unii
Europejskiej, obowiązek wprowadzenia do krajowego porządku prawnego
przepisów umożliwiających wykonywanie nakazów konfiskaty bezpośrednio na
podstawie orzeczeń właściwych sądów innych państw UE. Pojęcie „konfiskaty”
będzie oznaczać dla celów decyzji ramowej wszelkie postaci przepadku
wymienione w przepisach części ogólnej Kodeksu karnego oraz w przepisach
Kodeksu karnego skarbowego.
Generalnym celem współpracy policyjnej i sądowej w Unii Europejskiej jest
zapewnienie wszystkim obywatelom wysokiego poziomu bezpieczeństwa.
W tym zakresie podstawową rolę odgrywa zasada wzajemnego uznawania
orzeczeń sądowych, zawarta w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej
w Tampere z dnia 15 i 16 października 1999 r., potwierdzona następnie
w programie haskim z dnia 4 i 5 listopada 2004 r. na rzecz wzmacniania
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Konsekwencją
jest proces zmiany podstaw współpracy w sprawach karnych między państwami
członkowskimi, z tradycyjnych mechanizmów prawnomiędzynarodowych na
akty prawne opierające się na wzajemnym uznawaniu orzeczeń w sprawach
karnych. W ten sposób współpraca ta zostaje znacznie uproszczona, co łączy
się z istotnym przyśpieszeniem procedowania w sprawach karnych ze
stosunków międzynarodowych. Powołana decyzja ramowa stanowi kolejny akt
prawny UE z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych,
urzeczywistniający zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń.
Tradycyjna procedura, wskazana w Kodeksie postępowania karnego (Dz. U.
z 1997 r. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) w rozdziale 66 „Przejęcie i przekazanie
orzeczeń do wykonania”, przewiduje, że w razie otrzymania wniosku państwa
obcego o wykonanie niektórych typów orzeczeń prawomocnych, Minister
Sprawiedliwości zwraca się do właściwego sądu o wydanie postanowienia
w przedmiocie
dopuszczalności przejęcia orzeczenia do wykonania


w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 609 § 1 i 2). Po przejęciu orzeczenia
do wykonania, sąd określa kwalifikację prawną według prawa polskiego oraz
karę i
środek podlegający wykonaniu, a także dokonuje ewentualnego
zaliczenia kar lub środków już wykonanych za granicą oraz przeliczenia na
polską walutę wysokości orzeczonej tam grzywny (art. 611c § 1, 2 i 3).
Następuje tym samym przekształcenie orzeczenia organu obcego państwa w
orzeczenie sądu polskiego, przez co faktycznie wykonaniu podlega orzeczenie
krajowe.
Tymczasem instrumenty Unii Europejskiej opierające się na zasadzie
wzajemnego uznawania orzeczeń, zakładają, że sąd krajowy ma obowiązek
spowodować wykonanie orzeczenia organu państwa obcego „bez żadnych
dodatkowych formalności”. Procedura ta, z założenia, ma być jak najbliższa
krajowej procedurze wykonawczej, w której zastosowanie znajdą niemal
wyłącznie dotychczas istniejące regulacje prawne państwa wykonania
orzeczenia. Zasadę tę podkreślono w art. 12 decyzji ramowej.
Zasadnicze różnice proceduralne między dotychczasowymi rozwiązaniami,
a przepisami decyzji ramowej w sprawie stosowania zasady wzajemnego
uznawania do nakazów konfiskaty spowodowały konieczność systematycznego
wyodrębnienia nowych przepisów. W związku z tym postanowiono
o
zamieszczeniu regulacji implementujących decyzję ramową w nowych
Rozdziałach 66c i 66d, w art. 611fn – 611fze Kodeksu postępowania karnego.
Analogiczne rozwiązanie zaproponowano wcześniej w projekcie nowych
rozdziałów 66a i 66b Kodeksu postępowania karnego, implementujących
decyzję ramową Rady 2005/214/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie
stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym.
Omawiana decyzja ramowa pozostaje w ścisłym związku z decyzją ramową
2003/577/WSiSW w sprawie wykonywania w Unii Europejskiej postanowień
o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych. Decyzja ta została
implementowana do polskiego porządku prawnego. W konsekwencji polskie
sądy są zobowiązane do zabezpieczania wykonania orzeczenia na mieniu
oskarżonego na zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń, podczas gdy
wykonanie prawomocnych i ostatecznych orzeczeń w przedmiocie przepadku
mienia poddane jest tradycyjnej procedurze prawnomiędzynarodowej, co nie

2


ma żadnego racjonalnego uzasadnienia. Projekt ustawy ma na celu usunięcie
tej sprzeczności systemowej.
Projektowany Rozdział 66c odnosi się do występowania przez polski sąd
do właściwych sądów lub innych właściwych organów innych państw
członkowskich UE o bezpośrednie wykonanie prawomocnych orzeczeń
dotyczących przepadku.
O takie wykonanie zwracać się może sąd właściwy do wykonania orzeczonego
przepadku do właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
w którym sprawca posiada mienie lub osiąga dochody, a w razie niemożności
jego ustalenia, państwa, w którym ma stałe lub czasowe miejsce pobytu
(art. 611fn § 1). Zgodnie z art. 3 decyzji ramowej państwa członkowskie
zobowiązane będą wskazać Sekretariatowi Generalnemu Rady organy, które
będą uprawnione do występowania i wykonywania orzeczenia. Oznacza to, że
w przypadku innych państw członkowskich mogą to być organy inne niż sądy.
W odniesieniu do Polski projekt zakłada, że właściwym organem jest w każdym
wypadku sąd.
Występując o wykonanie orzeczenia, sąd wydaje postanowienie, które nie
podlega zaskarżeniu (art. 611fs).
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 611fn § 2, sąd polski występuje
każdorazowo o wykonanie orzeczenia tylko do jednego państwa
członkowskiego. Od tej zasady przewidziano jednak szereg wyjątków, mających
swe umocowanie w art. 5 ust. 1 decyzji ramowej. Można wystąpić do więcej niż
jednego państwa członkowskiego, jeżeli przepadek ma dotyczyć określonych
składników mienia, a istnieje prawdopodobieństwo, że znajdują się one
w różnych państwach lub w jednym z wielu państw wykonania orzeczenia lub
gdy postępowanie wykonawcze będzie prowadzone w więcej niż jednym
państwie. Jeżeli wystąpienie dotyczy kwoty pieniężnej, możliwe jest skierowanie
go do więcej niż jednego państwa członkowskiego również w innych
uzasadnionych przypadkach, na przykład wtedy gdy mienie podlegające zajęciu
w celu orzeczenia przepadku nie zostało zabezpieczone na podstawie
postanowienia, o którym mowa w art. 589g § 1 K.p.k. lub gdy jego wartość nie
jest wystarczająca dla wyegzekwowania całej kwoty pieniężnej, co do której
orzeczono przepadek, albo gdy przemawia za tym dobro postępowania.

3