Rządowy projekt ustawy o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek

praw pracowników do uczestnictwa w przypadku kolejnych połączeń krajowych
w okresie trzech lat od daty rejestracji spółki.
Z uwagi na to, że w Rzeczypospolitej Polskiej nie ma powszechnego systemu
uczestnictwa pracowników, jak również z uwagi na okoliczność, że spółka po-
wstająca w wyniku transgranicznego łączenia się spółek, podlegać będzie wy-
łącznie dualistycznemu systemowi organów spółki (nie będzie rady administru-
jącej), to nie było potrzeby implementacji postanowień zawartych w art. 16
ust. 4 lit. b, c , ust. 5 i ust. 6 dyrektywy.
W rozdziale 1 projektu określono cel ustawy, którym jest uprawnienie pracowni-
ków do uczestnictwa w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia
się spółek z jednoczesnym wskazaniem istoty uczestnictwa polegającej na
prawie do wyboru lub wyznaczenia określonej liczby członków do rady nadzor-
czej albo prawa ich rekomendowania lub prawa sprzeciwienia się wyznaczeniu
niektórych lub wszystkich członków tego organu.
Ponadto w rozdziale tym zawarto słowniczek podstawowych pojęć prawnych
używanych w przepisach projektowanej ustawy (spółka powstała w wyniku
transgranicznego połączenia się spółek, państwo członkowskie, spółka uczest-
nicząca, spółka zależna, właściwy organ spółki, zakład, zainteresowana spółka
zależna lub zakład, pracownik, przedstawiciel pracowników, specjalny zespół
negocjacyjny, zespół przedstawicielski, dane identyfikacyjne).
Kluczową rolę w ustaleniu zasad uczestnictwa pracowników w spółce powstałej
w wyniku transgranicznego połączenia się spółek odgrywa specjalny zespół
negocjacyjny powoływany w sposób określony w rozdziale 2 projektu ustawy.
W rozdziale tym uregulowano zadania specjalnego zespołu negocjacyjnego
oraz sposób jego utworzenia. Podkreślenia wymaga, że taki zespół nie jest jed-
nak powoływany w sytuacji gdy właściwe ograny spółek uczestniczących po-
dejmą uchwałę w sprawie bezpośredniego podlegania zasadom standardowym
(art. 4 projektu ustawy).
Zadaniem specjalnego zespołu negocjacyjnego jest zawarcie ze spółkami
uczestniczącymi porozumienia określającego zasady uczestnictwa pracowni-
ków w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek.

3

Przepisy tego rozdziału implementują postanowienia art. 16 ust. 3 lit. a-d i ust. 4
lit. a dyrektywy.
Odpowiedzialność za zainicjowanie procesu prowadzącego do powołania ze-
społu oraz za organizację tego procesu spoczywa na spółkach uczestniczą-
cych, które ustalają liczbę miejsc przypadających pracownikom z różnych
państw. Jedno miejsce przypada na każdą grupę pracowników zatrudnionych
w danym państwie obejmującą 10% liczby pracowników zatrudnionych ogółem
w spółkach uczestniczących oraz w zainteresowanych spółkach zależnych i za-
kładach we wszystkich państwach (zgodnie z kluczem geograficznego podziału
tych miejsc). Ponadto jedno miejsce przypada na grupę pracowników w danym
państwie liczącą mniej niż 10% ogółu zatrudnionych oraz jedno miejsce na każ-
de rozpoczęte kolejne 10%.
W przypadku gdy spółka uczestnicząca utraci z dniem rejestracji spółki powsta-
łej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek osobowość prawną, jej
pracownicy mają prawo wyboru lub wyznaczenia jednego członka specjalnego
zespołu negocjacyjnego.
Powyższe kwestie uregulowane zostały w art. 9 projektu ustawy.
W przepisach art. 10-13 projektu ustawy określony został sposób powoływania
członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, reprezentujących pracowników
zatrudnionych w Polsce.
Przepisy art. 10 projektu ustawy przewidują, że jeżeli pracownicy spółki uczest-
niczącej, zainteresowanej spółki zależnej, lub zakładu, są zatrudnieni w Polsce
u jednego pracodawcy, to wyznaczenia członków do specjalnego zespołu ne-
gocjacyjnego dokonują reprezentatywne zakładowe organizacje związkowe,
a gdy takich organizacji nie ma, to wyboru dokonuje załoga. Jeżeli u jednego
pracodawcy działa więcej reprezentatywnych organizacji związkowych, to wy-
znaczają one wspólnie członków zespołu. W przypadku gdy reprezentatywne
organizacje związkowe nie wyznaczą członków zespołu, ani nawet nie zgłoszą
kandydatów na członków, to prawo wyboru członków zespołu przechodzi na
zebranie załogi. Natomiast w przypadku, gdy pracownicy spółek i zakładów są
zatrudnieni u więcej niż jednego pracodawcy, spółki uczestniczące zarejestro-
wane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonują podziału przypadają-

4

cych pracownikom miejsc w specjalnym zespole negocjacyjnym między po-
szczególnych pracodawców, u których wybór członków specjalnego zespołu
negocjacyjnego dokonuje się zgodnie z ww. omówionymi zasadami (art. 13
projektu ustawy).
W obu przypadkach przewidziano możliwość wyznaczenia lub wyboru do spe-
cjalnego zespołu negocjacyjnego przedstawicieli organizacji związkowych,
uznanych za reprezentatywne na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r.
o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), niebę-
dących pracownikami spółki uczestniczącej, zainteresowanej spółki zależnej lub
zakładu, rekomendowanych przez te organizacje. Istotne jest jednak, że więk-
szość w zespole muszą stanowić pracownicy.
Ustalone również zostały zasady organizacji i przeprowadzania wyborów
(art. 11-12 projektu ustawy).
Koszty związane z utworzeniem i działalnością specjalnego zespołu negocja-
cyjnego ponoszą spółki uczestniczące na zasadach określonych w zawartym
przez nie porozumieniu (art. 18 projektu ustawy). Określony został przy tym
także sposób ponoszenia tych kosztów w razie niezawarcia takiego porozu-
mienia (art. 19 projektu ustawy).
W art. 20 i 21 projektu ustawy uregulowano sposób podejmowania decyzji
przez specjalny zespół negocjacyjny.
Artykuł 22 projektu ustawy określa termin trwania negocjacji w celu zawarcia
porozumienia. Negocjacje te mogą trwać do 6 miesięcy, chyba że strony zde-
cydują o ich przedłużeniu do jednego roku.
W art. 25 i 26 projektu ustawy określono sposób zawarcia przez właściwe orga-
ny spółek uczestniczących oraz specjalny zespół negocjacyjny porozumienia
oraz jego treść. Porozumienie zawierane jest w formie pisemnej pod rygorem
nieważności, podpisują je osoby upoważnione do składania oświadczeń woli
w imieniu spółek uczestniczących oraz przewodniczący zespołu i co najmniej
jeden jego członek. Porozumienie określa w szczególności zakres jego stoso-
wania, zasady uczestnictwa oraz dzień wejścia w życie porozumienia.

5

W rozdziale 3 projektowanej ustawy określone zostały standardowe zasady
uczestnictwa pracowników implementujące przepisy art. 16 ust. 3 lit. e i lit. h
dyrektywy. Zasady te, zgodnie z art. 27 projektu ustawy, mają zastosowanie,
gdy strony negocjacji same tak zadecydują, albo gdy nie są one w stanie osią-
gnąć porozumienia w przewidzianym ustawą terminie, oraz w przypadku gdy
decyzję o ich bezpośrednim stosowaniu podejmą właściwe ograny spółek
uczestniczących w transgranicznym łączeniu się spółek. Zasady te stosuje się
w przypadku, gdy przed dniem rejestracji spółki powstałej w wyniku transgra-
nicznego łączenia się spółek jedna lub więcej form uczestnictwa były stosowa-
ne w jednej lub więcej spółkach uczestniczących obejmujących co najmniej 33
1/3% ogólnej liczby pracowników we wszystkich spółkach uczestniczących
oraz, gdy specjalny zespół negocjacyjny podejmie decyzję o ich stosowaniu
w sytuacji gdy poziom uczestnictwa jest niższy niż 33 1/3%. Przepis ten nie ma
jednakże zastosowania w sytuacji gdy decyzję o stosowaniu zasad standardo-
wych podejmą właściwe organy spółek uczestniczących.
Przysługujące pracownikom prawo do uczestnictwa może być wyłączone
– zgodnie z zasadami standardowymi – tylko w jednym przypadku, mianowicie
wtedy, gdy przed rejestracją spółki powstałej w wyniku transgranicznego połą-
czenia się spółek w żadnej z uczestniczących spółek nie stosowano rozwiązań
dotyczących uczestnictwa (art. 29 projektu ustawy). Poza tym przewidziano za-
sadę, że prawo wyboru lub wyznaczenia członków do rady nadzorczej spółki
powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek, przysługuje według
najwyższego wskaźnika stosowanego w spółkach uczestniczących przed dniem
rejestracji spółki powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek
(art. 38 projektu ustawy).
W sytuacji gdy w spółkach uczestniczących występuje więcej niż jedna forma
uczestnictwa, wyboru formy, jaka będzie stosowana w spółce powstałej w wyni-
ku transgranicznego połączenia spółek, dokonuje specjalny zespół negocjacyj-
ny. Gdy zespół ten nie podejmie takiej decyzji, o wyborze formy uczestnictwa
pracowników decyduje zespół przedstawicielski. W przypadku stosowania za-
sad standardowych na podstawie decyzji właściwych organów spółek uczestni-
czących, wyboru formy uczestnictwa dokonuje zespół przedstawicielski (art. 30
projektu ustawy).

6

Zespół przedstawicielski składa się z pracowników spółki powstałej w wyniku
transgranicznego połączenia się spółek oraz jej spółek zależnych i zakładów,
wyznaczonych lub wybranych przez przedstawicieli pracowników, a w razie ich
braku przez zebrania załóg (art. 31 projektu ustawy).
W Rzeczypospolitej Polskiej członkowie tego zespołu wybierani są według za-
sad przewidzianych dla wyboru członków specjalnego zespołu negocjacyjnego
(art. 33 projektu ustawy).
Koszty działania zespołu ponosi spółka powstała w wyniku transgranicznego
połączenia się spółek (art. 37 projektu ustawy).
Do zadań zespołu przedstawicielskiego należy: dokonanie podziału miejsc w ra-
dzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się
spółek pomiędzy pracowników z różnych państw członkowskich według okre-
ślonego klucza (art. 39 projektu ustawy), podjęcie decyzji o sposobie rekomen-
dowania przez pracowników osób do rady nadzorczej takiej spółki (art. 40 pro-
jektu ustawy), podjęcie decyzji o formie uczestnictwa w sytuacji gdy specjalny
zespół negocjacyjny nie rozstrzygnie tej kwestii oraz w sytuacji gdy o stosowa-
niu zasad standardowych zdecydowały właściwe organy spółek uczestniczą-
cych (art. 30 ust. 3-4 projektu ustawy).
W Rzeczypospolitej Polskiej osoby reprezentujące pracowników w radzie nad-
zorczej spółki powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek wy-
bierane są w wyborach bezpośrednich i tajnych przez zebrania ogólne załóg
zakładów (art. 41 projektu ustawy). Przyjmuje się zasadę, zgodnie z którą oso-
bom reprezentującym pracowników przysługują te same prawa i obowiązki co
pozostałym członkom rady nadzorczej (art. 42 projektu ustawy).
W rozdziale 4, implementującym art. 16 ust. 3 lit. f dyrektywy, określony został
zasięg podmiotowy zakazu ujawniania określonych informacji, prawo odmowy
w określonych przypadkach udzielania takich informacji przez właściwy organ
spółki uczestniczącej lub organ zarządzający spółki powstałej w wyniku trans-
granicznego połączenia się spółek oraz środki zaskarżenia poufności informacji
lub odmowy ich udostępnienia (art. 44-46 projektu ustawy).
W rozdziale 5, implementującym art. 16 ust. 3 lit. f dyrektywy, zawarte zostały
przepisy regulujące ochronę stosunku pracy pracowników będących członkami

7