Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

finansowej najbogatszych grup społecznych. Taki kierunek działań prowadziłby
do dalszego rozwarstwiania dochodowego społeczeństwa, wzrostu obszarów
biedy i wykluczenia społecznego.
Zdaniem posłów Lewicy utrzymujący się nadal wysoki wzrost
gospodarczy pozwala na znaczniejsze uczestnictwo wiadczeniobiorców –
emerytów i rencistów – w podziale owoców rozwijającej się gospodarki.
Proponowane rozwiązania, mają przede wszystkim na celu zmniejszenie skali
ubóstwa w tej grupie społecznej.
Jest to szczególnie ważne wobec znacznego wzrostu cen żywno ci i prądu,
których udział w budżetach emerytów i rencistów jest znaczny. Dynamika cen
towarów i usług konsumpcyjnych liczona w skali ostatniego roku była wyższa od
notowanej odpowiednio przed rokiem. Najbardziej podniesiono ceny żywno ci i
napojów bezalkoholowych oraz towarów i usług związanych z transportem i
mieszkaniem.
Osoby pobierające najniższe
wiadczenia żyją w bardzo trudnych
warunkach materialnych. Dlatego należy podwyższyć te wiadczenia, co wpłynie
na poprawę sytuacji życiowej wiadczeniobiorców i pozwoli na lepsze życie.
Tylko w lutym br. ceny żywno ci i napojów bezalkoholowych wzrosły w
skali miesiąca o 0,2% (wobec wzrostu w styczniu o 1,1%). Najbardziej
podniesiono ceny owoców (o 3,0%). Wzrosły także ceny m.in. tłuszczów
ro linnych (0,9%), pieczywa i produktów zbożowych (o 0,8%), warzyw (o 0,3%)
oraz ryb i artykułów w grupie „mleko, sery i jaja” (po 0,2%). Ceny jaj podniesiono
o 0,9%, mleka – o 0,3%. Opłaty w zakresie mieszkania w lutym, po wzro cie o
1,8% w styczniu br., zwiększyły się o 1,7%.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że przeciętne realne
renty i emerytury brutto, zarówno w systemie pracowniczym, jak i rolników
indywidualnych zmniejszyły się w skali ostatniego roku.

Waloryzacja przeprowadzona po dwóch latach w marcu br., doprowadziła
do wzrostu wiadczeń emerytalno-rentowych o 6,5%. Przeciętne miesięczne
wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w styczniu 2008 r.
ukształtowało się na poziomie 2969,65 zł, tj. o 11,5% wyższym niż rok wcze niej.

Istota projektowanych rozwiązań
Projektowane rozwiązanie zmierza do wprowadzenia systemowej zasady,
iż kwota minimalnego wiadczenia będzie powiązana z wysoko cią przeciętnej
emerytury. Kwota ta powinna być ustalana corocznie, z dniem 1 marca, na
kolejne 12 miesięcy. Kwota najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej
niezdolno ci do pracy oraz renty rodzinnej powinna być równa 50% przeciętnej
emerytury wypłaconej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w IV kwartale
poprzedniego roku. Kwota najniższej renty z tytułu czę ciowej niezdolno ci do
pracy powinna wynosić, jak dotychczas, 75% najniższej renty z tytułu całkowitej
niezdolno ci do pracy.
Taki model jest zbieżny z postulowaną przez wnioskodawcą od lat
koncepcją dotyczącą systemu wynagrodzeń – polegającą na ukształtowaniu
kwoty najniższego wynagrodzenia na poziomie 50% przeciętnego
wynagrodzenia.
Prawo do uzyskania gwarancji minimalnej emerytury przysługuje, je li
osoba ubezpieczona ma zaliczone co najmniej 20 lat (kobieta) lub 25 lat
(mężczyzna) okresu składkowego i nieskładkowego. Podwyższenie kwoty
najniższej emerytury o ok. 100 zł w warunkach dnia dzisiejszego spowoduje, że
najniższą emeryturę otrzymywałyby nie tylko osoby o tak krótkim stażu
członkowskim, ale także osoby, które obecnie uzyskują wiadczenia niewiele
przewyższający te minimalne kwoty a które mają znacznie dłuższy staż
ubezpieczeniowy. Może to dotyczyć osób, które pracowały bardzo długo,
uzyskując jednak bardzo niskie wynagrodzenia (np. pracownicy wykonujący
proste prace fizyczne, pracownicy działów od lat niedoinwestowanych jak
o wiata, kultura i służba zdrowia). Wnioskodawcy, uznając tego typu
wyrównywanie, adresowane przede wszystkim do osób o krótkim stażu
ubezpieczeniowym, za odbiegające od zasady sprawiedliwo ci społecznej,
proponują koncepcję ustalanej indywidualnie kwoty minimalnego wiadczenia.
Istotą tego rozwiązania jest podwyższanie wspomnianego wskaźnika 50% o 1%
za każde pełne 12 miesięcy okresu składkowego i nieskładkowego ponad
okre lone ustawowe minimum stażu (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).
Przykładowo, oznacza to że minimalna emerytura dla kobiety posiadającej 35.
letni okres składkowy i nieskładkowy (czyli o 15 lat przewyższający ustawowe
minimum) musiałaby wynosić nie 50% lecz 65% przeciętnej emerytury.

Przewidywane skutki projektowanych rozwiązań oraz sposoby finansowania
Społeczne skutki projektowanej ustawy są jednoznacznie pozytywne.
Podtrzymuje ona zaufanie obywateli do Państwa, przeciwdziała groźbie bardzo
poważnych konfliktów społecznych, umożliwia grupie pracowników
wykonujących prace najbardziej wyniszczające organizm wcze niejsze przej cie
na emeryturę. rodki skierowane do najuboższych grup społecznych zostaną też
na bieżąco przeznaczone na konsumpcję, co spowoduje znacznie silniejszy efekt
pobudzający dla gospodarki niż gdyby wprowadzać podatek liniowy lub
likwidować „podatek Belki”.
Skutki finansowe projektowanego rozwiązania są trudne do oceny. Mamy
tu bowiem do czynienia z jednej strony z oczywistym wzrostem wydatków
publicznych, spowodowanych konieczno cią zwiększenia dotacji budżetowej do
FUS i KRUS, z drugiej za efektem pobudzającym dla gospodarki a fakt, że rodki
te zostaną przeznaczone na konsumpcję oznacza, że ich znacząca czę ć wróci do
budżetu nie tylko poprzez podatek dochodowy d osób fizycznych, ale przede
wszystkim poprzez VAT. Szacunki utrudnia także brak danych o stażu
ubezpieczenowyum osób pobierających najniższe
wiadczenia z FUS w
powiązaniu z kwotami tych wiadczeń. Nie mniej, zachowując zasadę daleko
idącej ostrożno ci z punktu widzenia budżetu państwa i wiadomie zaokrąglając
„w górę” poszczególne składniki cząstkowe prognozowanego kosztu, można
przewidywać że:
• nastąpi wzrost wydatków KRUS o. 1,6 - 1,8 mld. zł,
• nastąpi wzrost wydatków z FUS o ok. 1,2 – 1,4 mld. zł.
Przyjmując efektywną stopę podatku dochodowego od osób fizycznych 5%
(ponieważ od podatku trzeba będzie odliczyć składkę do Narodowego Funduszu
Zdrowia) oraz 18% VAT (uwzględnia się fakt, że od podstawowej stawki VAT w
wysoko ci 22% istnieją wyjątki – towary i usługi obciążone niższą stopą VAT są
nabywane przez emerytów i rencistów) a równocze nie nie uwzględniając
dodatkowych, pozytywnych efektów proponowanego rozwiązania dla
gospodarki a tym samym budżetu (np. dodatkowe podatki PIT spowodowane
wzrostem wynagrodzeń niezbędnych aby sprostać rosnącemu popytowi ze
strony emerytów i rencistów, wzrost przychodów z podatku CIT) można
szacować że koszt dla budżetu proponowanego rozwiązania to ok. 2,2-2,5 mld. zł.
Wnioskodawcy
są przekonani, że realizacja projektowanej ustawy nie
stanowi żadnych problemów dla budżetu państwa. Wynika to przede wszystkim
z publicznych wypowiedzi Prezesa Rady Ministrów oraz innych przedstawicieli
rządu, którzy publicznie zapowiadają kolejne obniżki podatków (PIT, CIT,
„podatek Belki”). Kwoty tych zapowiadanych obniżek są znacznie wyższe niż
koszt realizacji projektowanej ustawy.

Akty wykonawcze związane z projektowaną ustawą

Uchwalenie projektowanej nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie spowoduje konieczno ci wydawania
nowych, jak również zmiany istniejących aktów prawnych.

Zgodno ć projektowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Przedłożony projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym w
rozumieniu art. 34 ust 3 Regulaminu Sejmu RP.
Warszawa, 18 kwietnia 2008 r.


BAS – WAEM – 917/08



Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Anita Błochowiak)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r., Nr 23, poz. 398
ze zmianami) sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy zakłada zmianę ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r.
Nr 39, poz. 353, ze zmianami) w zakresie dotyczącym kwot najniższej renty
oraz kwoty najniższej emerytury. Projekt zakłada również wprowadzenie
nowego sposobu obliczania wysokości najniższych świadczeń w zależności od
wysokości przeciętnej emerytury przysługującej z Funduszu w czwartym
kwartale roku poprzedniego. Ponadto wnioskodawcy proponują dodanie
nowych ustępów w art. 87 ustawy zmienianej dotyczących sposobu obliczania
indywidualnych kwot minimalnego świadczenia.
Projektowana ustawa miałaby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje zagadnień objętych projektem ustawy.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa Unii
Europejskiej
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskie