Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych

przedstawicieli w organach spółki zgodnie art. 16 Dyrektywy.
Regulacja ta powinna zostać implementowana do praw krajowych.

E. Implementacja
norm
kolizyjnych Dyrektywy – wzmianka
1. Przedmiotem pracy zespołu problemowego nie była implementacja
norm prawa kolizyjnego, zawartych w Dyrektywie. Normy te zostały
przedstawione powyżej jako składające się na podstawowe zasady,
determinujące kierunek implementacji Dyrektywy. Chodzi o:
1) zasadę stosowania do transgranicznego łączenia prawa
właściwego dla każdej z łączących się spółek,
2) zasadę stosowania prawa właściwego dla spółki powstającej
w wyniku
połączenia transgranicznego do ukończenia
połączenia.
2. Implementacja wspomnianych norm kolizyjnych powinna mieć
miejsce w ustawie – Prawo prywatne międzynarodowe, a więc
w
podstawowym akcie prawa polskiego, zawierającym normy
kolizyjne. Ustawa – Prawo prywatne międzynarodowe odnosi się do
zagadnienia prawa właściwego dla osób prawnych, w tym spółek
kapitałowych, do których jest adresowana Dyrektywa. Jest więc
aktem przedmiotowo właściwym do regulacji wspomnianych kwestii.
3. Obowiązująca obecnie ustawa z dnia 12 listopada 1965 r. – Prawo
prywatne międzynarodowe nie zawiera szczególnego unormowania
prawa właściwego dla fuzji z elementem zagranicznym (obcym).
Zagadnienie to jest natomiast przedmiotem regulacji projektu
ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, przygotowanego przez
Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego. Zespół problemowy
poddał pod rozwagę Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego
modyfikację wspomnianego projektu w celu uzyskania pełnej jego
zgodności z przepisami Dyrektywy. Wobec ograniczenia prac
zespołu do zagadnień prawa materialnego, kwestia ta nie będzie
rozwijana w niniejszym uzasadnieniu.


11
III.
Sposób implementacji Dyrektywy – odrębna ustawa czy Kodeks spółek
handlowych
1. Rozstrzygnięcia wymaga, czy implementacja Dyrektywy do polskiego
systemu prawa powinna nastąpić w drodze uchwalenia odrębnej
ustawy w sprawie transgranicznego łączenia spółek kapitałowych,
czy też przepisy regulujące transgraniczne łączenie spółek
kapitałowych powinny być włączone do przepisów Kodeksu spółek
handlowych.
2. Za pierwszym z wymienionych rozwiązań (odrębna ustawa) prima
facie zdaje się przemawiać fakt, że w formie odrębnej ustawy została
włączona do prawa polskiego regulacja dotycząca spółki europejskiej
(SE) oraz europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych
(EZIG). Podobieństwo z ustawą o spółce europejskiej i europejskim
zgrupowaniu interesów gospodarczych jest jednak pozorne. Należy
bowiem zwrócić uwagę, że regulacja dotycząca spółki europejskiej
oraz europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych została
wprowadzona do porządków prawnych państw członkowskich, w tym
Polski, w formie Rozporządzenia [Rozporządzenie Nr 2157/2001/WE
z 8.10.2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (Dz.Urz. WE OJ
L 294 10.11.2001 r.) oraz Rozporządzenie Nr 2137/85/EWG
z 25.07.1985 r. w sprawie europejskiego zgrupowania interesów
gospodarczych (Dz.Urz. WE OJ L 199 z 31.07.1985 r.)].
Rozporządzenie staje się elementem porządku prawnego państw
członkowskich bez konieczności uchwalania odrębnych ustaw, a więc
dokonywania transpozycji do krajowego porządku prawnego.
Uchwalona w Polsce ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów
gospodarczych i spółce europejskiej ma w istocie rzeczy charakter
aktu wykonawczego w stosunku do cytowanych Rozporządzeń
w sprawie europejskiej spółki akcyjnej oraz europejskiego grupo-
wania interesów gospodarczych w zakresie, w jakim cytowane
Rozporządzenia zawierają delegację dla ustawodawców krajowych.
Relację między Rozporządzeniami w sprawie europejskiej spółki
akcyjnej oraz europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych

12
a ustawą o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych
i spółce europejskiej, można zatem, w pewnym uproszczeniu,
określić jako relację hierarchiczną. Zbliża się ona do relacji, która
zachodzi między ustawą krajową a aktem wykonawczym wydanym
na jej podstawie w oparciu o wyraźną delegację określającą
dopuszczalny ustawą zakres spraw regulowanych aktem
wykonawczym [pogląd ten potwierdza wprost treść art. 1 pkt 1 i 2
ustawy o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce
europejskiej, które stanowią, że ustawa reguluje określone kwestie
związane z europejskim zgrupowaniem interesów gospodarczych
i spółką europejską w zakresie nieuregulowanym w dotyczących tych
podmiotów Rozporządzeniach WE].Nie wnikając obecnie czy sama
forma prawna Rozporządzenia wyklucza wprowadzenie regulacji
dotyczącej spółki europejskiej i europejskiego zgrupowania interesów
gospodarczych do Kodeksu spółek handlowych, nie ulega wątpli-
wości, że istniały doniosłe argumenty przemawiające za uregulo-
waniem tej problematyki w odrębnej ustawie [Wpływ na decyzję
o uchwaleniu odrębnej ustawy miał zapewne także fakt obowiązku
uregulowania zasad uczestnictwa pracowników w spółce euro-
pejskiej].
3. Podstawowy argument przemawiający za uregulowaniem problema-
tyki SE i EZIG w odrębnej ustawie poza Kodeksem spółek handlo-
wych, odwołujący się do wprowadzenia tych instytucji do polskiego
porządku prawnego bezpośrednio na podstawie Rozporządzeń WE,
nie ma jednak zastosowania w odniesieniu do Dyrektywy w sprawie
transgranicznego łączenia spółek. Za uregulowaniem problematyki
transgranicznego łączenia spółek w Kodeksie spółek handlowych
przemawiają następujące argumenty:
1) Dyrektywa w sprawie transgranicznego łączenia spółek nie różni
się, w sensie obowiązku transpozycji do prawa państw
członkowskich, niczym od innych dyrektyw, których celem jest
integracja prawa spółek państw członkowskich. Skoro zatem inne
dyrektywy składające się na tzw. europejskie prawo spółek zostały

13
implementowane wprost do przepisów Kodeksu spółek handlo-
wych, to odstąpienie od tej zasady w przypadku implementacji
dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia spółek
wymagałoby przedstawienia racjonalnego uzasadnienia. Autorzy
niniejszego projektu takiego uzasadnienia nie dostrzegają,
2) uregulowanie transgranicznego łączenia spółek poza Kodeksem
spółek handlowych prowadziłoby do dekodyfikacji (dezintegracji)
prawa spółek handlowych, a więc byłoby zaprzeczeniem założeń,
które stały się podstawą uchwalenia Kodeksu spółek handlowych,
3) uregulowanie transgranicznego łączenia spółek poza Kodeksem
spółek handlowych prowadząc do dekodyfikacji (dezintegracji)
prawa spółek handlowych stałoby w sprzeczności z ogólną ideą
Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego dotyczącą rekodyfikacji
prawa prywatnego. W pełni ma tu zastosowanie pogląd wyrażony
przez Przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej prof.
Z. Radwańskiego w odniesieniu do implementacji w polskim
prawie dyrektyw dotyczących prawa cywilnego, który stwierdza,
że „[…] w wielu systemach prawnych, do których należy również
polskie prawo cywilne […] – część dyrektyw implementowana
została do Kodeksu cywilnego, a część w postaci odrębnych
ustaw. Trzeba wszakże podkreślić, że wybór tej drogi legislacyjnej
przez polskiego ustawodawcę […] został wymuszony
koniecznością szybkiego dostosowania prawa cywilnego do
prawa wspólnotowego, ponieważ zależało od tego przyjęcie Polski
do UE. Brakło zatem czasu do zintegrowania postanowień
dyrektywy z Kodeksem cywilnym. Znacznie łatwiej bowiem było
wydać odrębne ustawy powtarzające przepisy dyrektyw.
Natomiast rozważając ten problem perspektywicznie, należałoby
opowiedzieć się za pełną integracją cywilnoprawnych dyrektyw
[…] z Kodeksem cywilnym, jeżeli odnoszą się one do instytucji
tam uregulowanych. Mnożenie bowiem zarówno ustaw
okołoKodeksowych, jak i kodyfikacji […] nie sprzyja zachowaniu
spójności polskiego prawa cywilnego i funkcjonalności jego

14
stosowania, prowadząc do dekodyfikacji całego systemu.
W konsekwencji Kodeks cywilny stałby się jakimś niekoniecznie
potrzebnym „ozdobnikiem” pozbawionym funkcji regulacyjnej
i raczej przysparzającym kłopotów w procesie stosowania prawa”,
4) przepisy Dyrektywy stanowią wprost, że do transgranicznego
łączenia spółek kapitałowych stosuje się przepisy krajowych
systemów prawa spółek o łączeniu, o ile Dyrektywa nie stanowi
inaczej. Uzasadnia to od strony metodologicznej zlokalizowanie
przepisów o transgranicznym łączeniu spółek kapitałowych
w ramach przepisów Kodeksu spółek handlowych o łączeniu
spółek kapitałowych,
5) uregulowanie transgranicznego łączenia spółek poza Kodeksem
spółek handlowych stanowiłoby istotne utrudnienia dla praktyki
obrotu w korzystaniu z przepisów o transgranicznym łączeniu,
ponieważ wymagałoby to posługiwania się dwoma aktami
prawnymi tj. odrębną ustawą i Kodeksem spółek handlowych,
6) uregulowanie transgranicznego łączenia spółek poza Kodeksem
spółek handlowych stanowi ryzyko wątpliwości interpretacyjnych,
które zazwyczaj powstaje, gdy to samo zagadnienie jest
uregulowane w różnych aktach prawnych,
7) w razie uregulowania transgranicznego łączenia spółek poza
Kodeksem spółek handlowych w sposób wyczerpujący w odrębnej
ustawie powstałaby konieczność powtarzania regulacji w zakresie,
który jest wspólny dla łączeń krajowych oraz łączeń
transgranicznych,
8) w razie uregulowania transgranicznego łączenia spółek poza
Kodeksem spółek handlowych nieuniknione byłoby odwoływanie
się do Kodeksu spółek handlowych co najmniej w zakresie
standardu ochrony wierzycieli spółki, jej obligatariuszy, osób
uprawnionych z papierów wartościowych, udziałowców lub
akcjonariuszy, udziałowców mniejszościowych, co zmniejsza
przejrzystość i „przyjazność” regulacji dla uczestników obrotu oraz
organów stosujących przepisy o transgranicznym łączeniu.

15