Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

5



inwestycyjnej, z których usług dom zamierza korzystać przy prowadzeniu
tej działalno ci, a także konieczno ci przekazania przez Komisję na
żądanie zagranicznego organu nadzoru danych obejmujących wskazanie
agentów firmy inwestycyjnej, z których usług dom maklerski zamierza
korzystać na terytorium tego państwa oraz wprowadzenie analogicznej
możliwo ci dla Komisji w odniesieniu do zagranicznej firmy inwestycyjnej
zamierzającej prowadzić działalno ć maklerską na terytorium RP,
– zmiany w art. 117 ustawy – wprowadzenie wynikającej z art. 32 ust. 2
MiFID konieczno ci wprowadzenia w przepisach krajowych wyraźnej
normy wskazującej, iż korzystanie z usług agentów firmy inwestycyjnej
na terytorium państwa członkowskiego UE innego niż macierzyste
uznawane jest za otwarcie oddziału na terytorium tego państwa,
– zmiany w art. 121 ustawy – wprowadzenie doprecyzowania niezbędnego
do wyeliminowania powstających w praktyce wątpliwo ci odno nie zasad
działania na polskim rynku regulowanym zagranicznych firm inwesty-
cyjnych (z państw członkowskich UE) nieprowadzących na terytorium RP
działalno ci maklerskiej (zobowiązania przyjęte przez RP z chwilą
przystąpienia do UE powodują konieczno ć eliminacji z polskiego
porządku krajowego wszelkich norm wprowadzających odmienny sposób
traktowania podmiotów z innych państw członkowskich UE w stosunku
do podmiotów krajowych – norm ocenianych przez podmioty zagraniczne
jako dyskryminacja),
– umożliwienia rynkom regulowanym podejmowania decyzji o zawieszeniu
bądź wykluczeniu instrumentów finansowych z obrotu (dodany ust. 4b
w art. 20 ustawy),
– zobowiązania podmiotów prowadzących rynki regulowane do podawania do
publicznej wiadomo ci listy akcjonariuszy danego podmiotu (dodawane
ust. 4 i 5 w art. 22 ustawy),
– wymogów dotyczących podmiotu organizującego rynek regulowany,
mających na celu zapewnienie sprawnego i bezpiecznego zarządzania tym
podmiotem, w tym:

6



– okre lenia kwalifikacji jakie muszą spełniać osoby wchodzące w skład
zarządu spółki prowadzącej rynek regulowany (dodany art. 25a ustawy),
– okre lenia, z uwzględnieniem regulacji prawa wspólnotowego, sposobu
upowszechniania informacji (nowelizowane ust. 1 i 2 oraz dodawane
ust. 2a-2f w art. 18 ustawy),
– zapewnienia możliwo ci wyboru podmiotu, który będzie prowadził
rozrachunek i rozliczenie transakcji zawartych na rynku regulowanym
przy jednoczesnym zastrzeżeniu obowiązku kierowania się przez spółkę,
w wyborze podmiotu, kryteriami zagwarantowania sprawno ci i pra-
widłowo ci czynno ci rozliczeniowo-rozrachunkowych oraz uzyskania
zgody Komisji Nadzoru Finansowego na wybór takiego podmiotu
(dodawane ust. 1a-1d w art. 18 ustawy),
– możliwo ci instalowania przez rynki (zarówno rynki regulowane, jak i alter-
natywne systemy obrotu) systemów i urządzeń umożliwiających korzystanie
z tych rynków (zawieranie na nich transakcji) przez podmioty zlokalizowane
na terytoriach innych państw członkowskich (dodawane art. 14a i 25b
ustawy),
– pozostających w korelacji z przepisami unijnymi, zasad prowadzenia
alternatywnego systemu obrotu, w tym w zakresie obejmującym pro-
wadzenie tego systemu przez firmy inwestycyjne, jak i spółki prowadzące
rynki regulowane, a w szczególno ci:
– uwzględnienia w ustawie (w art. 25a ust. 2 i 3) wynikającej z art. 9 ust. 1
akapit 2 MiFID – konieczno ci wprowadzenia przepisu nakazującego,
aby osoby kierujące alternatywnym systemem obrotu organizowanym
przez spółkę prowadzącą rynek regulowany spełniały wymogi w zakresie
do wiadczenia i dobrej opinii wraz z przepisem, że powyższy warunek
uznaje się za spełniony w przypadku, gdy są to te same osoby, które
kierują działalno cią rynku regulowanego,
– zmiany art. 78 ustawy – wprowadzenie ogólnych norm wskazujących
obowiązki podmiotu organizującego alternatywny system obrotu nakie-

7



rowanych na zapewnienie bezpieczeństwa, efektywno ci i transpa-
rentno ci tego obrotu (obowiązków pozostających w zgodzie z MiFID),
– odpowiedzialno ci administracyjnej osób fizycznych odpowiedzialnych za
naruszenia ustawy lub przepisów wydanych na jej podstawie przez spółki
prowadzące rynek regulowany, domy maklerskie, banki prowadzące dzia-
łalno ć maklerską lub zagraniczne osoby prawne prowadzące działalno ć
maklerską (dodawany art. 169a ustawy),
– doprecyzowania w art. 165 i 166 ustawy istoty naruszeń przepisów prawa,
które skutkują możliwo cią nałożenia na spółki prowadzące rynek regu-
lowany, przez wła ciwy organ (Komisja Nadzoru Finansowego lub Minister
Finansów), sankcji administracyjnych (wprowadzane zmiany pozostają
w zgodno ci z przepisami MiFID).
Projekt wprowadza istotne zmiany w zakresie regulacji dotyczących systemu
rozliczeniowego. Obecnie przepisy ustawy o obrocie instrumentami finan-
sowymi przewidują monopol Krajowego Depozytu Papierów Warto ciowych
S.A. (dalej: „KDPW S.A.”) w zakresie rozliczania transakcji zawieranych na
regulowanym rynku giełdowym i pozagiełdowym oraz dokonywania roz-
rachunku z tytułu takich transakcji. Zaproponowane zmiany mają na celu
wdrożenie do polskiego porządku prawnego art. 46 dyrektywy w sprawie
rynków instrumentów finansowych, który gwarantuje możliwo ć powierzenia
przez rynek regulowany uprawnionemu podmiotowi zadań związanych
z dokonywaniem rozrachunku i rozliczania transakcji na rynku regulowanym
(powyższe znalazło swe odzwierciedlenie w propozycji brzmienia art. 18 ust. 1a
ustawy).
Dodatkowo proponowane przepisy transponują do polskiego porządku
prawnego nakaz wynikający z art. 34 ust. 2 ww. dyrektywy przewidujący, że
rynki regulowane umożliwiają podmiotom zawierającym transakcje na danym
rynku prawo wskazania podmiotu, który dokonuje rozrachunku transakcji
zawartych przy ich udziale, niezależnie od faktu wykorzystywania przez rynek
regulowany usług innego podmiotu w zakresie rozrachunku transakcji. Prawo
wyboru innego podmiotu uzależnione zostało od uzyskania zgody KNF (przez

8



podmiot dokonujący wskazania) udzielanej po spełnieniu przez podmiot, który
ma dokonywać rozrachunku, odpowiednich wymogów wyszczególnionych
w proponowanych przepisach.
Dzięki zmianom art. 18 ustawy doprecyzowane zostały warunki, których
spełnienie powinno być przez Komisję Nadzoru Finansowego badane w toku
rozpatrywania wniosku o udzielenie zgody na powierzenie dokonywania
rozrachunku transakcji podmiotowi innemu niż ten, który na podstawie umowy
ze spółką prowadzącą giełdę lub ze spółką prowadzącą rynek pozagiełdowy
dokonuje rozrachunku transakcji zawieranych na tym rynku. Wprowadzono
także zasadę, zgodnie z którą uznaje się ww. warunki za spełnione,
w przypadku gdy powierzenie ma nastąpić na rzecz KDPW S.A., spółki, której
KDPW S.A. powierzył wykonywanie czynno ci z zakresu zadań, o których
mowa w art. 48 ust. 1 pkt 6 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi lub
spółki prowadzącej izbę rozrachunkową.
Wprowadzenie możliwo ci wyboru podmiotu dokonującego rozliczeń lub
rozrachunku transakcji zawieranych na rynku regulowanym (giełdowym i po-
zagiełdowym), innego niż obecnie funkcjonująca izba rozliczeniowo-rozra-
chunkowa (KDPW S.A.), z jednoczesnym pozostawieniem zakazu (dorozu-
mianego) tworzenia na terytorium RP podmiotów innych niż KDPW S.A. do wy-
konywania funkcji rozliczania transakcji zawieranych na regulowanym rynku
giełdowym lub pozagiełdowym, spowodowałoby powstanie sytuacji, w której
sektor rozliczeń mógłby zostać zdominowany przez podmioty zagraniczne. Stąd
w projekcie odstąpiono od ww. zakazu i wprowadzono system licencjonowania
i nadzorowania innych niż KDPW S.A. izb rozliczeniowych oraz izb rozrachun-
kowych. W związku z zakresem powyższych zmian, zmieniono tytuł działu III
ustawy o obrocie instrumentami finansowymi na „System depozytowo-rozli-
czeniowy” oraz wprowadzono następującą strukturę tego działu. Do przepisów
ogólnych (dodawane art. 45a-45f ustawy) przeniesiono zasady związane
z rozrachunkiem i rozliczeniem oraz istniejącą obecnie możliwo ć wyłączenia
spod reżimu ustawy rozrachunku i rozliczania transakcji w zakresie papierów
warto ciowych emitowanych przez Narodowy Bank Polski i Skarb Państwa.
W następstwie zastosowania powołanych wyżej rozwiązań legislacyjnych od-

9



powiedniej modyfikacji uległa grupa przepisów dotycząca funkcjonowania
KDPW S.A. (art. 48-68 ustawy) w zakresie działalno ci rozrachunkowo-rozli-
czeniowej (w szczególno ci zniesiona została wyłączno ć KDPW S.A. na
wykonywanie tego rodzaju działalno ci). Natomiast w dodanych art. 68a-68e
ustawy zawarto regulacje dotyczące zasad i warunków prowadzenia dzia-
łalno ci w zakresie rozliczenia i rozrachunku przez podmioty inne niż KDPW
S.A. – izby rozrachunkowe lub izby rozliczeniowe. Projektowane rozwiązania
przewidują dopuszczalno ć wykonywania przez uprawnione podmioty alter-
natywnie czynno ci rozrachunku albo rozliczenia, jak też łącznie obu rodzajów
czynno ci. Prowadzenie przedmiotowej działalno ci miałoby być możliwe po
uzyskaniu zezwolenia KNF wydanego po uzyskaniu opinii Prezesa Narodowego
Banku Polskiego. Proponowane przepisy wzorując się na już istniejących
rozwiązaniach, okre lają elementy wniosku, rozstrzygają kwestie obowiązków
związanych z prowadzeniem danej izby, jak również obowiązków wynikających
z uczestnictwa w izbie rozliczeniowej lub izbie rozrachunkowej, oraz definiują
tre ć regulaminu, na podstawie którego mają być wiadczone usługi w ramach
funkcjonowania danej izby.
Projekt zakłada również istotne zmiany w modelu działalno ci prowadzonej
przez Krajowy Depozyt Papierów Warto ciowych S.A. Uszczegółowieniu uległa
w projekcie (nowelizowany art. 48 ustawy) możliwo ć przekazania przez KDPW
S.A. wykonywania niektórych czynno ci z zakresu ustawowo okre lonych
zadań podmiotowi trzeciemu przez:
– zawężenie tej możliwo ci od strony podmiotowej – powierzenie może na-
stąpić wyłącznie na rzecz spółki zależnej spełniającej wymogi analogiczne
do wymogów wprowadzanych dla podmiotów organizujących izby rozlicze-
niowe lub rozrachunkowe (forma prawna, wysoko ć kapitału własnego),
– ustalenie
szczegółowych zasad przekazania (umowa pisemna, obowiązek
informacyjny wobec KNF, zdefiniowanie skutków prawnych przekazania,
zdefiniowanie obowiązków związanych z okre laniem zasad wykonywania
przekazanych czynno ci – regulaminy).
Opisane powyżej rozwiązanie w praktyce umożliwi KDPW S.A. zastosowanie
modelu działalno ci, który pozwoli na ograniczenie ryzyka związanego z tą