Poselski projekt ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym w systemie tygodniowym

34

Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało wpływ
na funkcjonowanie jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, sądów
penitencjarnych i kuratorów zawodowych.

Wejście w życie projektowanej ustawy spowoduje skutki finansowe

dla budżetu państwa.
Przyjmując że przedmiotowa ustawa wejdzie w życie od dnia 1 lipca 2008 r.,
łączne koszty jej wprowadzenia i funkcjonowania w 2008 r. wyniosą około
9 770 764 zł, natomiast w 2009 r. koszty funkcjonowania systemu będą się
kształtować na poziomie 15
673
532 zł, łącznie (2008 + 2009)

– 25 444 296 zł, w tym:
1) w części 37 „Sprawiedliwość”:
a)
od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. – 5 903 824 zł,
b)
w 2009 r. – 9 859 652 zł.
Łącznie: 15 763 476 zł.
2) w części 15 „Sądy Powszechne”:
a)
od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. – 3 866 940 zł,
b)
w 2009 r. – 5 813 880 zł.
Łącznie: 9 680 820 zł.
Mimo konieczności wydatkowania wymienionych wyżej kwot na wdrożenie
i funkcjonowanie projektowanej ustawy, w ostatecznym bilansie Skarb Państwa
w związku z funkcjonowaniem „tygodniowego” systemu zaoszczędzi:
1) w okresie od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. – kwotę
33 693 471 zł,
2) w 2009 r. – kwotę 13 769 740 zł.
Łącznie: 47 463 211 zł.
Powyższe kwoty wynikają z następujących obliczeń:

35
Założyć należy, że roczne koszty odbywania przez skazanego kary
pozbawienia wolności w systemie tygodniowym stanowią ok. 30% kosztów,
jakie budżet państwa musiałby ponieść, gdyby skazany ten odbywał tę samą
karę w systemie „ciągłym”.
W wyniku odbywania przez 3.840 skazanych kary pozbawienia wolności
w systemie tygodniowym wydatki Skarbu Państwa w okresie od dnia 1 lipca
2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. zmniejszą się o kwotę 7 200 000 zł, zaś
w 2009 r. o kwotę 14 600 000 zł.
Wynika to z następujących wyliczeń:
Z danych statystycznych zgromadzonych w Centralnym Zarządzie Służby
Więziennej wynika, że w systemie tygodniowym może odbywać karę:
– 23.040 skazanych, o których mowa w art. 5 ust. 1 projektowanej
ustawy,
– 3.962 skazanych, o których mowa w art. 5 ust. 2.
Mając jednak na względzie przede wszystkim realne możliwości Służby
Więziennej, w szczególności zaś aktualne możliwości w zakresie stworzenia
miejsc zakwaterowania dla skazanych odbywających karę pozbawienia
wolności w systemie tygodniowym przyjęto, że w każdej z 60 wytypowanych
do wykonania kary pozbawienia wolności w tym systemie jednostek
penitencjarnych, będą dwie czteroosobowe cele, w których kara ta będzie
mogła być wykonywana wobec 16 osób w jednym tygodniu (przyjęto zatem
system „rotacyjny”, czyli 2 cele x 4 osoby x 2 cykle = 16 osób), a średni wymiar
skierowanej do wykonania kary wyniesie 3

miesiące (de facto skazany
w zakładzie karnym przebywa 24 dni tj. 12 tygodni, po 2 dni w każdym
tygodniu).
Szacuje się zatem, że liczba osób, wobec których może być wykonywana kara
wyniesie w ciągu roku 3840 (16 osób w tygodniu x 4 cykle = 64 osoby w każdej
jednostce x 60 jednostek = 3840 skazanych). Oczywiście liczby te dotyczyć
będą pierwszego – eksperymentalnego okresu obowiązywania projektowanej
ustawy, mającego na celu zebranie doświadczeń koniecznych do wykonywania
kary pozbawienia wolności w systemie tygodniowym w szerszym zakresie.

36
Powyższe założenie, tj. „ograniczenie” liczby odbywających karę w systemie
tygodniowym do maksymalnie ok. 4000 skazanych rocznie, wiąże się z faktem,
że w wytypowanych jednostkach penitencjarnych, podobnie zresztą jak
i w pozostałych zakładach karnych i aresztach śledczych, istnieje
przeludnienie wynoszące około 120%.
Dlatego też, wprowadzając w życie przedmiotową ustawę przyjąć trzeba, że
w jednostkach tych można dodatkowo wygospodarować nie więcej niż
określoną powyżej liczbę cel i miejsc.
Wskazać jednakże należy, że przeznaczenie wydzielonych cel dla skazanych
odbywających karę w systemie tygodniowym spowoduje odpowiednie
zmniejszenie liczby miejsc zakwaterowania dla skazanych odbywających karę
w systemie „ciągłym”(tj. w warunkach, o których mowa w Rozdziale X Kodeksu
karnego wykonawczego – „Kara pozbawienia wolności”).
Należy jednak mieć na uwadze, że w związku z projektowanym systemem
odbywania kary pozbawienia wolności, w wydzielonych celach, w danym
okresie, karę pozbawienia wolności w systemie tygodniowym będzie odbywać
dwukrotnie większa liczba skazanych, niż odbywałaby ją w systemie „ciągłym”.
Spowoduje to dwukrotny wzrost liczby wykonywanych kar pozbawienia
wolności bez konieczności tworzenia dodatkowych miejsc zakwaterowania dla
skazanych.
Uwzględniając powyższe, należy przyjąć następujące założenia do wyliczenia
skutków finansowych dla kary pozbawienia wolności odbywanej w systemie
tygodniowym:
1) liczba skazanych przewidzianych do odbycia kary w ciągu roku – 3840
osób,
2) dzienny koszt utrzymania osadzonego odbywającego karę w systemie:
−
ciągłym
– 57,20 zł
−
tygodniowym
– 56,70 zł (pomniejszony o koszt odzieży i
obuwia)
(dzienny koszt utrzymania skazanego ustalono na podstawie
poniesionych kosztów ogółem w 2005 r. przy jednoczesnym

37
zastosowaniu przysługujących zgodnie z obecnie obowiązującymi
przepisami stawek i norm dotyczących wyżywienia, odzieży,
bielizny, pościeli, obuwia, środków higieny),
3) okres odbywania kary – 3 miesiące (uśredniony),
4) dodatkowe koszty związane z wprowadzeniem systemu tygodniowego
(adaptacja pomieszczeń) – 120 000 zł (2 000 zł na 1 zakład karny),
5) ilość dni w miesiącu – 30,
6) liczba dni odbywania kary w tygodniu (dot. systemu tygodniowego) – 2.
Do wyliczeń skutków finansowych przyjęto uśredniony czas odbywania kary
w systemie tygodniowym – 3 miesiące. Przyjmując jednak, że czas odbywania
kary przez skazanych w tym systemie będzie we wszystkich przypadkach
maksymalny – tj. 6 miesięcy (zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 i 2 projektu
ustawy), skutki finansowe pozostaną na tym samym poziomie. Zmniejszy się
natomiast przyjęta do wyliczeń liczba skazanych z 3 840 na 1 920 (16 osób
w tygodniu x 2 cykle w roku = 32 osoby w każdej jednostce x 60 jednostek =
1920 skazanych) i zwiększy się liczba dni pobytu w zakładzie karnym z 24 na
48 (6 miesięcy x 4 tygodnie x 2 dni w każdym tygodniu).
Znajduje to potwierdzenie w następujących symulacjach:
– 3 840 skazanych x 24 dni = 92 160 osobodni (dla wariantu, gdzie czas
odbywania kary wynosi 3 miesiące),
– 1 920 skazanych x 48 dni = 92 160 osobodni (dla wariantu, gdzie czas
odbywania kary wynosi 6 miesięcy).
Koszty odbywania kary pozbawienia wolności w systemie tygodniowym
i ciągłym, ustalone w oparciu o powołane wcześniej dane i założenia,
przedstawiają się następująco:
I. Koszty w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2008 r. (rok
wprowadzenia systemu):
1. System
tygodniowy:

38
1920 skazanych x 2 dni w tyg. x 4 tyg. x 3 m-ce x 56,70 zł za dzień
= 2 612 736 zł

2 612 736 + 120 000 zł (dot. koszt. wprow. syst.) = 2 732 736 zł
2. System
ciągły:
1920 skazanych x 30 dni x 3 m-ce x 57,20 zł za dzień =
9 884 160 zł
II. Roczne koszty odbywania kary w 2009 r. i latach następnych:
1. System
tygodniowy:
3840 osadzonych x 2 dni x 4 tyg. x 3 m-ce x 56,70 zł za dzień =
5 225 472 zł
2. System
ciągły:
3840 osadzonych x 30 dni x 3 m-ce x 57,20 zł za dzień =
19 768 320 zł
Zestawienie porównawcze wyliczonych kosztów obrazuje poniższa tabela:

Roczne
Roczne koszty
Różnica
Procentowy

koszty
odbywania kary
kwotowa
wskaźnik

odbywania
w systemie
(w tys. zł ) kosztów systemu
Okres
kary
ciągłym

tygodniowego

w systemie
(w tys. zł)
3-2
w stosunku do
tygodniowym
systemu
(w tys. zł)
ciągłego
2:3
1 2
3
4
5
Rok
2008
2 700
9 900
7 200
27,3%
(1.07–
31.12)
Rok
2009
5 200
19 800
14 600
26,3%
i lata
następne

Z powyższych danych wynika, że w wyniku wprowadzenia ustawy wydatki
Skarbu Państwa ulegną zmniejszeniu odpowiednio o kwotę 7 200 000 zł
w 2008 r. i o kwotę 14 600 000 zł w 2009 r. Oszczędności te będą wzrastać