Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach

Druk nr 4507

Warszawa, 7 lipca 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu
Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Panu Marszałkowi podjętą przez Senat
na 80. posiedzeniu w dniu 7 lipca 2011 r. uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu
projektu ustawy


- o zmianie ustawy o orderach i
odznaczeniach wraz z projektem tej ustawy.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Stanisława Piotrowicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 lipca 2011 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o orderach
i odznaczeniach
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2
kwietnia
1997
r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy
o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.
Jednocześnie upoważnia senatora Stanisława Piotrowicza do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach
Art. 1.
W ustawie z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. Nr 90, poz. 450,
z późn. zm.1)) po art. 17b dodaje się art. 17c–17f w brzmieniu:
"Art. 17c. Krzyż Armii Krajowej, będący kontynuacją Krzyża Armii Krajowej
wprowadzonego dnia 1 sierpnia 1966 r. przez Dowódcę Armii Krajowej gen.
Tadeusza Bora-Komorowskiego dla upamiętnienia wysiłku żołnierza Polski
Podziemnej w latach 1939-1945, jest odznaczeniem wojennym nadawanym
żołnierzom Armii Krajowej oraz żołnierzom organizacji ją poprzedzających.
Art. 17d. Krzyż Batalionów Chłopskich, będący kontynuacją Krzyża Batalionów Chłopskich
wprowadzonego dnia 1 września 1989 r. przez Komendanta Głównego Batalionów
Chłopskich gen. Franciszka Kamińskiego dla upamiętnienia wysiłku zbrojnego
żołnierzy Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945, jest odznaczeniem
wojennym nadawanym żołnierzom Batalionów Chłopskich oraz żołnierzom
organizacji ją poprzedzających.
Art. 17e. Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego, będący kontynuacją Krzyża Narodowego
Czynu Zbrojnego wprowadzonego dnia 14 grudnia 1944 r. zarządzeniem Rady
Politycznej Narodowych Sił Zbrojnych, jest odznaczeniem wojennym nadawanym
żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych.
Art. 17f. Do odznaczeń, o których mowa w art. 17c–17e, przepisu art. 6 ust. 1 nie stosuje
się.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 101, poz. 1177, z 2000 r. Nr 62, poz.
718, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 194, poz. 1432, z 2007 r. Nr 25, poz. 162
i Nr 123, poz. 848, z 2009 r. Nr 168, poz. 1323 oraz z 2010 r. Nr 155, poz. 1041.
Uzasadnienie
Nowelizacja ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach ma
na celu wznowienie nadawania Krzyża Armii Krajowej, Krzyża Batalionów Chłopskich oraz
Krzyża Narodowego Czynu Zbrojnego. Przyjęte rozwiązania stanowią realizację postulatów
środowisk kombatanckich, których skonkretyzowanym wyrazem była petycja wniesiona do
Marszałka Senatu.
Krzyż Armii Krajowej, wprowadzony 1 sierpnia 1966 r. przez Dowódcę Armii
Krajowej gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego dla upamiętnienia wysiłku żołnierza Polski
Podziemnej w latach 1939-1945 był nadawany żołnierzom Armii Krajowej oraz żołnierzom
organizacji ją poprzedzających.
Krzyż Batalionów Chłopskich, wprowadzony 1 września 1989 r. przez Komendanta
Głównego Batalionów Chłopskich gen. Franciszka Kamińskiego dla upamiętnienia wysiłku
zbrojnego żołnierzy Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 był nadawany żołnierzom tej
formacji wojskowej oraz żołnierzom organizacji ją poprzedzających.
Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego, wprowadzony zarządzeniem Rady Politycznej
Narodowych Sił Zbrojnych z dnia 14 grudnia 1944 r. był nadawany żołnierzom Narodowych
Sił Zbrojnych.
Nadawanie powyższych odznaczeń znalazło swój wyraz w porządku ustawowym na
mocy ustawy z dnia 16 października 1992 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o orderach
i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre
ustawy (Dz. U. Nr 90, poz. 451 oraz z 1995 r. Nr 83, poz. 419). Mocą ustawy Krzyż Armii
Krajowej, Krzyż Batalionów Chłopskich oraz Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego
określone zostały jako odznaczenia o charakterze wojskowym. Zgodnie z ustawą odznaczenia
te były nadawane do dnia 8 maja 1999 r. Szczegółowy tryb nadawania odznaczeń określało,
wydane na podstawie przepisów przejściowych, rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 10
listopada 1992 r. w sprawie szczegółowego trybu nadawania Krzyża Armii Krajowej i Krzyża
Batalionów Chłopskich oraz w sprawie wzoru i szczegółowego trybu nadawania Krzyża
Narodowego Czynu Zbrojnego (Dz. U. Nr 90, poz. 454). W myśl obecnie obowiązujących
przepisów nie ma możliwości nadawania tych odznaczeń.
Projekt ustawy zakłada, że podstawą do nadawania Krzyża Armii Krajowej, Krzyża
Batalionów Chłopskich oraz Krzyża Narodowego Czynu Zbrojnego będą odpowiednie
2
przepisy ustawy o orderach i odznaczeniach. Ogłoszenie ustawy spowoduje konieczność
zmiany dotychczasowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 9 ust. 1
ustawy o orderach i odznaczeniach, tak aby określić w rozporządzeniu wzory i szczegółowy
tryb nadawania odznaczeń.
Projektowana ustawa wpłynie pozytywnie na społeczny odbiór przepisów
dotyczących przyznawania orderów i odznaczeń i przyczyni się do możliwości uhonorowania
żołnierzy ruchu oporu, którzy dotychczas nie otrzymali odznaczeń przywracanych niniejszą
ustawą. Zgodne z informacjami Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
żyje obecnie około 4 700 żołnierzy Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej
i Armii Krajowej, około 1500 żołnierzy Batalionów Chłopskich i około 300 żołnierzy
Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowej Organizacji Wojskowej, którzy otrzymali
uprawnienia kombatanckie po dniu 8 maja 1999 r., czyli już po wejściu w życie przepisów
uniemożliwiających nadawanie przywracanych odznaczeń.
W toku postępowania nad projektem swoje pozytywne opinie wyrazili
przedstawiciele środowisk kombatanckich. Inicjatywa wznowienia przyznawania Krzyża
Armii Krajowej, Krzyża Batalionów Chłopskich oraz Krzyża Narodowego Czynu Zbrojnego
zyskała też aprobatę Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Jednoznaczna potrzeba wprowadzenia zmian nie została dostrzeżona w stanowisku Kancelarii
Prezydenta RP. Uwagi podniesione przez przedstawicieli Kancelarii Prezydenta oraz Urzędu
do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dotyczyły m. in. wątpliwości związanych
z określeniem przywracanych odznaczeń jako odznaczeń wojennych. Dotychczas (do roku
1999) odznaczenia te były uznawane za odznaczenia wojskowe. Projektodawcy ustawy
zdecydowali jednak o wskazaniu na wojenny charakter odznaczeń, kierując się w tym
zakresie aktualnym brzmieniem art. 6 nowelizowanej ustawy.
Według szacunków Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
łączny koszt wykonania Krzyży, etui, stosownych legitymacji i dyplomów dla około 6500
osób może wynieść do 325 000 złotych.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.