Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym

w istocie o tych samych prawach i obowiązkach, które ustala w drodze decyzji organ
administracji. Mają zatem charakter aktów regulacyjnych i ich wykonanie jest niezbędne dla
prawidłowego funkcjonowania rynku. Dlatego też omawiana konstrukcja jest uzasadniona.
W projektowanym art. 3 zaproponowano przepis przejściowy dla umów o świadczenie
usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich, które zostaną zawarte po
dniu wejścia w życie projektowanej ustawy, a przed dniem uchwalenia planów
transportowych na obszarze właściwości poszczególnych organizatorów. W takich
przypadkach przepisy regulujące opiniowanie przez Prezesa UTK projektów umów pod
względem zgodności z planem transportowym nie będą miały zastosowania.
Należy podkreślić, że projekt odwołuje się wyłącznie do już obowiązujących
przepisów prawa, a nie do projektów rozważanych zmian w dziedzinach objętych
i powiązanych z projektowaną nowelizacją.
Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej. aden
podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad przedmiotowym projektem.
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach
dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i
aktów
prawnych.
Przedmiotowy projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

1 5
 
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja
Projektowana regulacja oddziałuje na:
1) pasażerów;
2) przedsiębiorców działających na rynkach związanych z transportem kolejowym;
3) zarządców infrastruktury kolejowej;
4) organizatorów transportu;
5) przedsiębiorców korzystających z usług przewoźników kolejowych;
6) Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
Projektowana regulacja pozwoli uzyskać Prezesowi UTK kompetencje typowe dla regulatora
sektorowego danego rynku, które umożliwią wywieranie realnego wpływu na zachowania
przewoźników w stosunku do pasażerów korzystających z ich usług. Wzmocnienie
kompetencji sektorowego regulatora realizuje rekomendacje przedstawione w raporcie
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pt. „Kierunki rozwoju konkurencji i ochrony
konsumentów na rynkach przewozów kolejowych w Polsce” (Urząd Ochrony Konkurencji
i Konsumentów, sierpień 2010, dostępny na http://www.uokik.gov.pl).
Poszerzenie możliwości działania regulatora wpłynie też pozytywnie na ochronę praw
pasażerów, m. in. ograniczając możliwość zaistnienia zdarzeń, które miały miejsce w grudniu
ubiegłego roku. Zmotywuje tym samym przewoźników do podnoszenia jakości świadczonych
usług, jednakże bez powiązania wzrostu jakości z podwyżkami cen biletów. Pozwoli to
odwrócić spadkowy trend liczby przewozów pasażerskich (międzywojewódzkich
i regionalnych), o którym mowa w raporcie Urzędu Transportu Kolejowego pt. „Rynek
transportu kolejowego. Wyniki przewozowe styczeń – listopad 2010” (Urząd Transportu
Kolejowego, Departament Regulacji Transportu Kolejowego, http://www.utk.gov.pl).
Rozwiązania przewidziane w projekcie stabilizują również pozycję Prezesa Urzędu
Transportu Kolejowego. Wprowadzenie kadencyjności w obsadzie tego organu oraz
enumeratywne wyliczenie przesłanek odwołania ze stanowiska pozwolą dostosować regulacje
krajowe do aktualnych tendencji występujących w prawie Unii Europejskiej.

Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został przesłany w ramach konsultacji społecznych do:
1 6
 
– Związku Województw RP,
– PKP PLK S.A.,
– PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o.,
– PKP S.A.,
– PKP Intercity S.A.,
– Przewozów Regionalnych Sp. z o.o.,
– Kolei Mazowieckich Sp. z o.o.,
– Arriva RP Sp. z o.o.,
– Kolei Dolnośląskich S.A.,
– Szybkiej Kolei Miejskiej Sp. z o.o.,
– Warszawskiej Kolei Dojazdowej Sp. z o.o.,
– NSZZ „Solidarność”,
– OPZZ,
– Forum Związków Zawodowych,
– Pracodawców RP,
– Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
– Związku Rzemiosła Polskiego,
– Business Centre Club,
– Federacji Konsumentów,
– Stowarzyszenia Konsumentów Polskich
Z przeprowadzonych konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych wynikało, że
kluczowe uwagi dotyczyły następujących aspektów projektu: projektowanego trybu
powoływania Prezesa UTK, projektowanego obowiązku uzgadniania przez Prezesa UTK
projektów planów transportowych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich,
projektowanego nadzoru ze strony Prezesa UTK nad zawieraniem umów o świadczenie usług
publicznych oraz braku precyzyjnego zdefiniowania pojęcia „znaczącego stopnia”
oddziaływania działalności komercyjnej przewoźnika kolejowego na warunki usług
świadczonych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych. W związku z tym,
dotychczasowe sformułowania na temat obowiązku uzgadniania przez Prezesa UTK
projektów planów transportowych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich czy
1 7
 
projektów umów o świadczenie usług publicznych zastąpiono czynnością opiniowania. Do
projektu wpisano zapis, iż Prezes UTK powoływany jest spośród osób wyłonionych w drodze
otwartego i konkurencyjnego naboru. Doprecyzowano także uzasadnienie, odnosząc się do
możliwości odmowy przez Prezesa UTK wydania decyzji o przyznaniu otwartego dostępu
w przypadku stwierdzenia, że działalność określona we wniosku przez przewoźnika
kolejowego wpłynie na warunki ekonomiczne usług świadczonych na tej samej linii na
podstawie umowy o świadczenie usług publicznych.
Projekt ustawy został skierowany do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu
i Samorządu Terytorialnego i uwzględnia propozycje sformułowane 20 kwietnia 2011 r. na
posiedzeniu Zespołu ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz
rodowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego dotyczące wprowadzenia
kryteriów dokonywania przez Prezesa UTK oceny pojęcia „znaczącego stopnia”
oddziaływania działalności komercyjnej przewoźnika kolejowego na warunki usług
świadczonych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych, będącej podstawą do
wydania przez ten organ decyzji o przyznaniu otwartego dostępu.
W związku z rozstrzygnięciami podjętymi przez stały Komitet Rady Ministrów na
posiedzeniu 12 maja 2011 r., w projekcie zrezygnowano z kadencyjności urzędowania
Prezesa UTK, w związku z czym bezprzedmiotowe stało się również określanie katalogu
przesłanek jego odwołania przed upływem kadencji, na którą został powołany.

Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego wraz ze wskazaniem źródeł finansowania
Wdrożenie projektowanej regulacji prawnej nie spowoduje dodatkowych kosztów,
nieprzewidzianych w budżecie państwa oraz budżetach jednostek samorządu terytorialnego.
W szczególności nie zachodzi potrzeba stworzenia dodatkowych etatów w UTK w celu
zapewnienia realizacji dodatkowych zadań nałożonych projektowanymi przepisami. Skutek
ten zostanie osiągnięty poprzez racjonalizację wykorzystania dotychczasowych kadr, w tym
wewnętrzne przesunięcia. Co więcej, wykorzystanie niektórych projektowanych kompetencji
(odmowa dostępu do infrastruktury) może przyczynić się do ochrony środków publicznych
przed nadmiernym wydatkowaniem z tytułu rekompensat.
Wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje skutków finansowych polegających na
zmianie poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości
1 8
 
wynikających z obowiązujących przepisów. Uregulowania dotyczące art. 50 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych nie mają więc zastosowania.
Do budżetu państwa wpłyną środki z tytułu nałożonych przez Prezesa UTK kar pieniężnych.
Wysokość tych środków jest w chwili obecnej niemożliwa do oszacowania. W 2011 r. Prezes
UTK nałożył kary pieniężne na przewoźników kolejowych w wysokości 1 016 tys. zł.

Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowane przepisy mogą mieć pozytywny wpływ na rynek pracy. Poprawa jakości usług
przewoźników kolejowych oraz obniżka cen wskutek wzrostu konkurencji na rynku mogą
skutkować wzrostem liczby przewozów pasażerskich. Możliwość punktualnego dotarcia do
pracy w innej miejscowości (oraz powrotu do domu) w godziwych warunkach jest istotnym
czynnikiem wpływającym na wybór miejsca pracy. Zwiększenie mobilności pracowników
pozwoli im podejmować pracę nawet w bardziej odległych miejscowościach. Niezależnie od
tego skuteczniejsza ochrona konkurencji może spowodować pojawienie się nowych
podmiotów na rynku, które staną się znaczącymi pracodawcami.

Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana regulacja będzie miała pozytywny wpływ na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość. Nowe instrumenty regulacyjne pozwolą na pełniejszą realizację misji
Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego jako regulatora sektorowego. Do wzrostu
konkurencyjności gospodarki przysłuży się w szczególności wzmocnienie administracyjnej
kontroli nad realizacją prawa dostępu do infrastruktury na równych zasadach dla wszystkich
przewoźników. Wskutek rozwoju konkurencji na rynku poprawi się funkcjonowanie
przedsiębiorstw – zarówno związanych z transportem kolejowym, jak i korzystających z tego
transportu. Na tych pierwszych konkurencja wymusi zwiększenie efektywności działania.
Drugim ułatwi działalność oraz obniży jej koszty w związku z przewidywanym spadkiem cen
usług, który towarzyszy z reguły wprowadzaniu elementów konkurencyjności w sektorach
regulowanych.


1 9