Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

Druk nr 434

Warszawa, 8 kwietnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw
Dziecka.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Magdalenę Kochan.


(-) Urszula Augustyn; (-) Marek Biernacki; (-) Renata Butryn; (-) Zbigniew
Chlebowski; (-) Leszek Cieślik; (-) Andrzej Czerwiński; (-) Andrzej Czuma;
(-) Grzegorz Dolniak; (-) Mirosław Michał Drzewiecki; (-) Janusz Dzięcioł;
(-) Jarosław Gowin; (-) Stanisław Huskowski; (-) Małgorzata Kidawa-
Błońska; (-) Magdalena Kochan; (-) Zbigniew Konwiński; (-) Tadeusz Kopeć;
(-) Jacek Kozaczyński; (-) Jerzy Kozdroń; (-) Arkadiusz Litwiński;
(-) Beata Małecka-Libera; (-) Michał Marcinkiewicz; (-) Antoni Mężydło;
(-) Janusz
Mikulicz;
(-) Aldona
Młyńczak;
(-) Izabela
Katarzyna
Mrzygłocka; (-) Jan Musiał; (-) Stefan Niesiołowski; (-) Mirosława Nykiel;
(-) Danuta Olejniczak; (-) Maciej Orzechowski; (-) Sławomir Piechota;
(-) Sławomir Preiss; (-) Grzegorz Raniewicz; (-) Ireneusz Raś; (-) Andrzej
Ryszka; (-) Grzegorz Schetyna; (-) Radosław Sikorski; (-) Jan Walenty
Tomaka; (-) Robert Tyszkiewicz; (-) Piotr van der Coghen; (-) Monika
Wielichowska; (-) Adam Wykręt; (-) Renata Zaremba.
Projekt
USTAWA
z dnia ……………………2008 r.
o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

Art. 1.
W ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka ( Dz. U. z 2000 r. Nr 6,
poz. 69) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1. dodaje się ust. 4. w brzmieniu:
„4. Rzecznikiem może być obywatel polski posiadający wykształcenie prawnicze,
pedagogiczne, psychologiczne, socjologiczne lub wykształcenie wyższe i doświadczenie
w pracy z dziećmi lub na ich rzecz, doświadczenie zawodowe, wyróżniający się wysokim
autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.”;

2) art. 9. otrzymuje brzmienie :
„Art. 9. 1.Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość
wskazującą na naruszanie praw lub dobra dziecka.
2. Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje:

1) na wniosek obywateli lub ich organizacji,

2) z własnej inicjatywy.”;


3) w art. 10. ust. 1. dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
„3) zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.”;

4) w art. 11.:
a) ust. 2. otrzymuje brzmienie:
„2. Rzecznik może występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy
ustawodawczej, o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych, a także co do sposobu
załatwienia sprawy w tym może żądać postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania
sankcji służbowych.”;
b) ust. 3. otrzymuje brzmienie:
„3. Organ, organizacja lub instytucja, do których zostało skierowane wystąpienie, obowiązane
są bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni poinformować Rzecznika o
podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. W przypadku gdy Rzecznik nie podziela tego
stanowiska, może zwrócić się do właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie odpowiednich
działań.”;

5) po art. 11. dodaje się art. 11a. w brzmieniu:
„Art. 11a. Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, obowiązane są z
nim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności:
1) zapewnić dostęp do akt i dokumentów badanej sprawy,
2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień,
3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć,
4) ustosunkowywać się do ogólnych ocen, uwag i opinii Rzecznika.”;

6) po art. 11a. dodaje się art. 11b. w brzmieniu:
„Art. 11b. Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi
dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami pracującymi na rzecz ochrony praw dziecka.”


Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE

Projekt ustawy ma na celu umożliwienie Rzecznikowi Praw Dziecka skuteczne
wypełnianie ustawowych obowiązków stania na straży
praw dziecka zapisanych
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach
prawa. Rzecznik Praw Dziecka winien dysponować instrumentami zapewniającymi
efektywność podejmowanych działań systemowych i prawnych, których naczelnym celem
jest dobro dziecka.
Jak wynika z analizy - dotychczasowa działalność Rzecznika, w sposób
niewystarczający przekłada się na przestrzeganie praw dzieci. 90% wystąpień generalnych
Rzecznika Praw Dziecka dokonanych w 2006 r. nie przyniosło żadnych rezultatów.
Pozostawiano je bez odpowiedzi lub ignorowano postulaty w nich zawarte podczas tworzenia
nowych aktów prawa. Na przykład: z 9 wystąpień generalnych w obszarze prawa do
wychowania w rodzinie uwzględniono tylko 1, 16 wystąpień w zakresie prawa do godziwych
warunków socjalnych nie przyniosło żadnego rozwiązania nawet pomimo wyraźnego
wskazania w jednym z nich na niekonstytucyjność przepisów dyskryminujących matki
prowadzące działalność gospodarczą. Uznając powyższy stan rzeczy za działający na szkodę
dzieci, projektodawcy proponują następujące zmiany:
1. W art.1 dopisanie ust.4 precyzującego kwalifikacje zawodowe i warunki jakie winna
spełniać osoba ubiegająca się o pełnienie funkcji Rzecznika Praw Dziecka. Od jego
wykształcenia, znajomości problematyki, od autorytetu i szacunku jakim się cieszy w
znacznej mierze zależy skuteczność działań podejmowanych dla dobra dzieci;

2. Nowe brzmienie art. 9 wprowadza obowiązek podjęcia działania przez Rzecznika na każdy
wniosek obywateli lub ich organizacji (np. stowarzyszeń, fundacji) wskazujący na naruszenie
praw lub dobra dziecka. Obecne brzmienie przepisu, ograniczające działanie Rzecznika do
działania z inicjatywy własnej, nie zapewniło w wystarczającym stopniu realizacji
ustawowych celów funkcji Rzecznika.
3. W art.10 dopisanie ust.3 umożliwia Rzecznikowi skuteczne monitorowanie sytuacji dzieci,
w związku z tym skuteczniejszą ich ochronę prawną;
4. W art.11 dopisanie ust. 2 i 3 wzmacnia rolę Rzecznika wobec organów, do których się
zwraca z wnioskami, włącznie z możliwością wnioskowania o wyciągnięcie sankcji wobec
osób naruszających prawa dziecka. Przepisy te nakładają na te organy ustawowy obowiązek
szybkiej reakcji na wystąpienia Rzecznika oraz daje Rzecznikowi możliwość zaskarżania
niewłaściwie jego zdaniem podjętych działań do wyższych instancji.

5. Dopisanie art.11a zapewnia Rzecznikowi właściwą współpracę z organami, organizacjami i
instytucjami, do których się zwraca poprzez wyszczególnienie ich obowiązków wobec
Rzecznika;
6. Dopisanie art.11b nakłada na Rzecznika obowiązek współpracy ze stowarzyszeniami,
ruchami obywatelskimi i innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami pracującymi na
rzecz ochrony praw dziecka, która to współpraca pozwoli na pełną wiedzę oraz na szybką
reakcję na wszelkie próby łamania, nieprzestrzegania praw dzieci lub konieczność zmian w
prawie w tym zakresie.


OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Wejście w życie ustawy nie spowoduje skutków dla budżetu państwa i budżetu
jednostek samorządu terytorialnego.
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.