Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

z prakseologicznymi zasadami regulacji postępowania sądowego, winien być
uchylony.

7. Zmiany dotyczące sposobu zabezpieczenia

Zgodnie z art. 807 dotychczasowe sposoby zabezpieczenia w postępowaniu
egzekucyjnym polegają na złożeniu gotówki lub książeczek oszczędnościowych, co
jest archaiczne i nie odpowiada potrzebom współczesnego obrotu finansowego.
Projekt rozszerza regulację o możliwość dokonania wpłaty zabezpieczenia na
oprocentowany rachunek bankowy.

8. Regulacja prawna odsetek od sum złożonych na rachunek depozytowy tytułem
nabycia przedmiotu w egzekucji

W obecnym stanie prawnym nie jest uregulowana kwestia odsetek od sum złożonych
na rachunek depozytowy sądu tytułem wpłaty na nabycie przedmiotu egzekucji.
W związku z tym powstają wątpliwości, komu się one należą i kiedy mogą być
przedmiotem egzekucji. Projekt usuwa te wątpliwości i przewiduje, że odsetki te
wchodzą w skład sumy uzyskanej w egzekucji. Natomiast odsetki od tych kwot,
liczone za okres od sporządzenia planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji,
należeć będą dłużnikowi (art. 808 § 2).

9. Zmiany dotyczące świadków czynności egzekucyjnych

Rygorystyczne przestrzeganie postanowień art. 812 § 1, według którego na żądanie
stron egzekucyjnych przy czynnościach egzekucyjnych mogą być świadkowie tej
czynności w liczbie po dwie osoby od każdej strony, w wielu wypadkach może
utrudniać sprawne prowadzenie egzekucji, zwłaszcza wtedy gdy zachodzi
obiektywna potrzeba niezwłocznego dokonania czynności. Dlatego też projekt
przewiduje zmianę tego przepisu przez dopuszczenie możliwości pominięcia
możliwości ustanowienia świadków egzekucji gdyby na skutek straty czasu
egzekucja mogła być udaremniona.



35

10. Zakończenie egzekucji

W związku z istniejącymi wątpliwościami co do sposobu orzekania o kosztach
postępowania egzekucyjnego w razie jego ukończenia w inny sposób niż przez
umorzenie postępowania, projekt przewiduje, że w takim wypadku komornik wydaje
postanowienie, rozstrzygając również o kosztach (art. 816).

11. Zmiany dotyczące skutków zawieszenia postępowania egzekucyjnego

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego wstrzymuje dokonywanie dalszych
czynności egzekucyjnych, jednak nie uchyla dokonanego zajęcia. Skutki prawne
zajęcia, mimo zawieszenia postępowania, trwają zatem nadal, co w przypadku zajęcia
wynagrodzenia za pracę albo prawa, z którym związane jest świadczenie okresowe,
pociąga za sobą dotkliwe skutki dla dłużnika – pozbawia go środków utrzymania. Nie
zawsze to jest słuszne, zwłaszcza wtedy gdy wszczęcie egzekucji było bezpodstawne.
Dlatego też projekt proponuje w art. 8211 elastyczne rozwiązanie tego problemu.
Przyznaje sądowi możliwość udzielenia w czasie zawieszenia postępowania
zezwolenia na pobieranie przez dłużnika na bieżące potrzeby określonych kwot
z zajętego wynagrodzenia albo świadczenia okresowego. Wierzyciel w drodze
zażalenia może kwestionować zarówno potrzebę zezwolenia, jak i wysokość kwoty
przeznaczonej na bieżące potrzeby dłużnika.

12. Zmiany dotyczące egzekucji z ruchomości

a) Tworzy się ułatwienia przy sprzedaży zajętych ruchomości w trybie sprzedaży
z wolnej ręki. W praktyce z uwagi na mniejsze koszty jest to sprzedaż efektywna
i dlatego pożądana. Do tej sprzedaży dochodzi za zgodą stron postępowania
egzekucyjnego, co jest gwarancją ochrony ich praw. Dotychczas zgoda
wierzycieli na taką sprzedaż musi być wprost wyrażona. W praktyce często nie
dochodzi do takiej sprzedaży, nie dlatego, że wierzyciele są jej przeciwni, ale
przez zwykłe ich zaniedbanie. Dlatego też projekt w art. 8641 zmienia tę zasadę.
W miejsce zgody wierzycieli wprowadza możliwość sprzeciwu wierzycieli na
sprzedaż z wolnej ręki. Brak takiego sprzeciwu stwarzać będzie domniemanie
wyrażenia zgody.

36

b) Regulacje dotyczące rękojmi oraz licytacji przy sprzedaży ruchomości
w postępowaniu egzekucyjnym są obecnie unormowane w aktach niższego
rzędu. Zważywszy na wagę tej problematyki, nie jest to rozwiązanie prawidłowe.
Proponowane w tym zakresie nowe rozwiązania w art. 8671 i 8672 wzorowane są
na rozwiązaniach przyjętych w egzekucji z nieruchomości.

13. Egzekucja z rachunków bankowych prowadzonych w walutach obcych

Egzekucja z rachunków bankowych prowadzonych w walutach obcych nie była
dotychczas w naszym prawie uregulowana. Projekt przewiduje w nowo utworzonym
art. 8891, by w takim wypadku bank przekazywał komornikowi należność w walucie
polskiej według kupna złotego w stosunku do waluty obcej, w której prowadzony jest
rachunek bankowy objęty egzekucją, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski
z dnia przekazania należności komornikowi. Za takim rozwiązaniem przemawiają
względy pragmatyczne. Przyjęte rozwiązanie znacznie uprości postępowania, co
wpłynie na jego sprawność i efektywność. Zamianę środków zgromadzonych na
rachunku w walutach obcych na walutę polską dokonywał będzie bank. Przyjęcie
kursu Narodowego Banku Polskiego jest uzasadnione znaczeniem tych kursów
w

obrocie finansowym, a ponadto zbliżone do rozwiązania przyjętego
w art. 783 k.p.c.

14. Zmiana art. 886 § 1 ma na celu wprowadzenie do k.p.c. kary porządkowej grzywny
nakładanej na pracodawców za niewywiązywanie się z obowiązku przekazywania
zajętych wynagrodzeń za pracę wierzycielowi lub komornikowi. Ma to na celu
usprawnienie egzekucji z wynagrodzenia za pracę.

15. Zmiany w przepisach o egzekucji z innych wierzytelności

a) Podwyższenie ceny wywołania i ceny minimalnej. Projekt przewiduje zmianę
art. 9041 § 3 i 4 regulującego sprzedaż zajętej wierzytelności w drodze licytacji
oraz z wolnej ręki. Przy sprzedaży licytacyjnej projekt przewiduje odmienny niż
dotychczas sposób ustalenia ceny wywołania. Według projektu cena ta wynosić
będzie trzy czwarte sumy, na którą się składa należność główna i odsetki
naliczone do dnia sprzedaży. Obecnie cena wywołania wynosi tylko połowę

37

sumy, na którą składa się wartość egzekwowanej wierzytelności oraz należne
odsetki liczone od dnia wymagalności do dnia licytacji. Projekt podwyższa też
minimalną cenę, za którą może być sprzedana wierzytelność z wolnej ręki.
W miejsce dotychczasowej ceny wynoszącej 60 % wartości oszacowania wraz
z

odsetkami liczonymi do dnia licytacji, jako minimalną cenę sprzedaży
przewiduje się cztery piąte sumy, na jaką składa się należność główna i odsetki
naliczone do dnia sprzedaży. Podwyższenie zarówno ceny wywołania, jak i ceny
minimalnej przy sprzedaży z wolnej ręki, jest uzasadnione potrzebą ochrony praw
uczestników postępowania i uniemożliwienia sprzedaży zajętej wierzytelności ze
szkodą dla stron postępowania egzekucyjnego.

b) Zmiana art. 908. W związku z uregulowaniem sposobów sprzedaży w egzekucji
z innych wierzytelności i egzekucji z innych praw majątkowych (art. 9041, 9117),
postanowienia art. 908 w części dotyczącej sprzedaży zajętego prawa stały się
zbędne i dlatego projekt przewiduje zmianę treści tego przepisu.

16. Zmiany w przepisach o egzekucji z innych praw majątkowych
Dotychczasowa regulacja art. 9116 § 3 i 4 w związku z art. 9117 nasuwa uzasadnione
wątpliwości co do podstawowego sposobu sprzedaży zajętych praw majątkowych,
tj. czy powinna to być sprzedaż licytacyjna czy sprzedaż z wolnej ręki. Wątpliwości
te powstają w związku ze stanowczym stwierdzeniem zawartym w art. 9116 § 3,
według którego „sprzedaż prawa dokonuje się w drodze licytacji”, co mogłoby
sugerować, że jest to podstawowy sposób sprzedaży. Nie byłoby to rozwiązanie
celowe z uwagi na zalety sprzedaży z wolnej ręki, jako sprzedaży bardziej efektywnej
i mniej kosztownej. Dlatego też projekt przewiduje zmianę, z której jednoznacznie
wynika, że sprzedaż z wolnej ręki jest podstawową formą sprzedaży, zaś sprzedaż
licytacyjna stanowi wyjątek od tej reguły. Wynika to ze skreślenia § 3 i 4 w art. 9116
oraz dodania § 4 w art. 9117.

17. Zmiany przepisów dotyczących wyjawienia majątku
Zmiana art. 913 § 2 ma na celu poszerzenie przesłanek uzasadniających żądanie
wyjawienia majątku przed wszczęciem egzekucji. Dodatkowa przesłanka jest ujęta
w § 2 pkt 2 i dotyczy sytuacji, gdy wierzyciel po uzyskaniu tytułu wykonawczego

38

wezwał dłużnika do zapłaty stwierdzonej nim należności listem poleconym, a dłużnik
nie spełnił świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.
Zmiana w art. 916 dotyczy stosowania środków przymusu w postępowaniu w
przedmiocie wyjawienia majątku w sytuacji, gdy środki te orzeczono, ale dłużnik
wykonał czynności, do których był przymuszany albo gdy nastąpiło umorzenia
postępowania. W obecnym stanie prawnym kwestia ta nie jest uregulowana. Ze
zmienionego art. 916 wynika, że w takim wypadku następuje umorzenie
niezapłaconych grzywien. Cel bowiem, dla którego je orzeczono, został już
osiągnięty, a w przypadku umorzenia postępowania – stał się on bezprzedmiotowy.

18. Zmiany w przepisach dotyczących egzekucji z nieruchomości

a) Zobowiązanie komornika do składania wniosku o wykreślenie z księgi wieczystej
wpisu o wszczęciu egzekucji.
Projekt nakłada na komornika obowiązek złożenia wniosku o wykreślenie wpisu
w księdze wieczystej o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku o wszczęciu
egzekucji ze zbioru dokumentów, w sytuacji gdy umorzono egzekucje (art. 924
§ 2). Wprowadzenie takiego rozwiązania uzasadnione jest względami
pragmatycznymi. W razie umorzenia egzekucji z nieruchomości, dłużnik z reguły
nie jest bowiem zainteresowany wykreśleniem przedmiotowego wpisu.
W konsekwencji nierzadko w księdze wieczystej utrzymuje się nieaktualny wpis
dezinformujący osoby zainteresowane, przede wszystkim wierzycieli dłużnika.

b) Zobowiązanie komornika do zawiadomienia sądu o wszczęciu i ukończeniu
egzekucji (art. 9211).
Wprowadzenie takiego obowiązku jest celowe, gdyż dopiero mając informacje
o wszczęciu egzekucji z nieruchomości, sąd może podjąć działania nadzorcze nad
komornikiem, co wpływa na prawidłowość przebiegu postępowania
egzekucyjnego.

c) Rozszerzenie skutków zajęcia.
Projekt rozszerza skutki zajęcia nieruchomości przez dodanie w art. 930 nowego
§ 4, według którego oddanie zajętej nieruchomości w użyczenie, leasing, najem

39