Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej oraz ustawy o Służbie Więziennej

2
od służby”. Policjanci, którzy mieli niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe oraz
niewykorzystany czas wolny od służby mają prawo do żądania na podstawie art. 66 ust. 2
Konstytucji dni wolnych od pracy (służby) i corocznych płatnych urlopów zgodnie z zasadą zaufania
do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji. Możliwość uzyskania
ekwiwalentu pieniężnego jedynie za ostatnie 3 lata kalendarzowe wzbudziła przy tym wątpliwości
Trybunału Konstytucyjnego, także z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej.
Ze wskazanych powyżej powodów Trybunał Konstytucyjny uznał art. 114 ust. 1 pkt 2
ustawy, w części obejmującej słowa „nie więcej jednak niż za ostatnie 3 lata kalendarzowe”, za
niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,
proponuje się, aby zmiana przepisów ustawy polegała na skreśleniu części przepisu art. 114 ust. 1
pkt 2 ustawy obejmującej słowa „nie więcej jednak niż za ostatnie 3 lata kalendarzowe”.
Konsekwencją dokonanej zmiany, jest konieczność odpowiedniego dostosowania ust. 3 wskazanego
wyżej przepisu ustawy.
Dodatkowo, w celu zapewnienia spójności systemu prawnego, proponuje się dokonanie
analogicznych zmian w ustawie o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997 z późn.
zm.) oraz w ustawie o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2010 r. Nr 79, poz. 1761).
4. Konsultacje
Projekt ustawy został skonsultowany z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji,
Głównym Inspektorem Pracy, Ministrem Pracy i Polityki Społecznej, Ministrem Sprawiedliwości,
Ministrem Spraw Zagranicznych oraz Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym
Policjantów. Opiniodawcy nie przedstawili zastrzeżeń do projektu. Wskazano jednak, że poza
ustawą o Policji, podobne regulacje, ograniczające prawo funkcjonariuszy do ekwiwalentu za
niewykorzystany urlop lub czas wolny od pracy, zawierają również ustawa o Straży Granicznej oraz
ustawa o Służbie Więziennej.
3
5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy
Ustawa powoduje skutki finansowe dla budżetu państwa w zakresie zwiększenia wydatków
na wypłatę ekwiwalentów pieniężnych za niewykorzystane urlopy za okres dłuższy niż za ostatnie 3
lata kalendarzowe. Oszacowanie przewidywanych kosztów z tym związanych nie jest możliwe, gdyż
ich wielkość zależy od liczby funkcjonariuszy, którzy w danym roku kalendarzowym zgłoszą wolę
odejścia ze służby oraz od ilości złożonych wniosków o uzupełnienie ekwiwalentów przez
funkcjonariuszy zwolnionych ze służby, którym wypłacono niepełne ekwiwalenty.
Warszawa, 27 stycznia 2011 r.
BAS-WAPEiM-156/11



Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu RP
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna o zgodności z prawem Unii Europejskiej senackiego
projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej
oraz ustawy o Służbie Więziennej (przedstawiciel wnioskodawcy: senator
Stanisław Gogacz)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47, ze
zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektowanej regulacji
Projekt zmierza do wprowadzenia zmian do art. 114 ustawy z dnia 6
kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 ze zmianami), art.
118 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r.
Nr 234, poz. 1997 ze zmianami) oraz art. 137 ust. 1 i art. 151 ust. 1 ustawy z
dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. Nr 79, poz. 523 ze
zmianami). Zmiany te mają na celu wykonanie obowiązku dostosowania
systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 lutego 2010 r.
(sygn. akt K 1/08). Polegają one – w przypadku wszystkich trzech ustaw – na
usunięciu obowiązującego ograniczenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego do
ekwiwalentu za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe oraz za
niewykorzystany czas wolny od służby wyłącznie za ostatnie trzy lata
kalendarzowe.
Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej proponowaną
regulacją

Analizując projekt pod kątem zgodności z prawem UE należy wziąć pod
uwagę postanowienia dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu
pracy (Dz. Urz. UE L 299 z 18.11.2003 r., ze zmianami), w szczególności art. 7
tej dyrektywy. Zgodnie z tym przepisem państwa członkowskie przyjmują
niezbędne środki w celu zapewnienia, by każdy pracownik był uprawniony do
corocznego płatnego urlopu w wymiarze co najmniej czterech tygodni, zgodnie
z warunkami uprawniającymi go do urlopu i przyznającymi mu taki urlop,
przewidzianymi w ustawodawstwie krajowym lub w praktyce krajowej.
Minimalny okres corocznego płatnego urlopu nie może być przy tym zastąpiony
wypłatą ekwiwalentu pieniężnego, z wyjątkiem przypadku, gdy stosunek pracy
ulega rozwiązaniu.

3. Analiza projektu pod kątem prawa Unii Europejskiej

Zasadnicze rozwiązanie projektu, polegające na zniesieniu ograniczeń w
przyznawaniu ekwiwalentu pieniężnego nie jest objęte prawem UE.
Zastrzeżenia należy zgłosić natomiast do niektórych przepisów projektu, które
powtarzają sformułowania zawarte w zmienianych ustawach i dotyczą
uprawnienia do ekwiwalentu pieniężnego w zakresie przedmiotowym (art. 1 pkt
2 projektu) i podmiotowym (art. 2 pkt 2 projektu).
Po pierwsze, proponowana zmiana art. 114 ust. 4 ustawy o Policji –
podobnie jak zmieniana ustawa – zakłada, że ekwiwalent pieniężny za urlopy
wypoczynkowe lub dodatkowe wypłacane są zwalnianym ze służby policjantom
wyłącznie za okres poprzedzający rok zwolnienia ze służby. Policjanci nie są
zatem uprawnieni do ekwiwalentu za urlopy niewykorzystane w roku
zwolnienia.
Po drugie, zarówno zmieniana ustawa o Straży Granicznej, jak i –
niezależnie od wprowadzanych zmian - opiniowany projekt zakładają
wyłączenie uprawnienia do ekwiwalentu w odniesieniu do określonych kategorii
funkcjonariuszy. Wyłączenie to dotyczy ekwiwalentu za niewykorzystany urlop
wypoczynkowy lub dodatkowy. Zgodnie ze zmienianą ustawą świadczenie to
nie przysługuje funkcjonariuszom zwalnianym ze służby w przypadkach
określonych w art. 45 ust. 1 pkt 4 i pkt 5 oraz ust. 2, a także w art. 45 ust. 2 pkt
9-11 ustawy o Straży Granicznej (a więc m.in. w przypadku skazania
prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo
upływu 12 miesięcy zawieszenia w czynnościach służbowych, jeżeli nie ustały
przyczyny będące podstawą zawieszenia).
Opisane ograniczenia prawa do ekwiwalentu pieniężnego za
niewykorzystany urlop nie znajdują uzasadnienia na gruncie art. 7 dyrektywy
2003/88/WE. Przepis ten nie dopuszcza żadnego różnicowania pozycji prawnej
pracowników, których stosunek pracy ulega rozwiązaniu, w odniesieniu do
prawa do ekwiwalentu pieniężnego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem
Trybunału Sprawiedliwości UE prawo każdego pracownika do corocznego
płatnego urlopu, o którym mowa w art. 7 dyrektywy 2003/88/WE, uznane jest
za zasadę wspólnotowego prawa socjalnego o szczególnej wadze, od której nie
może być odstępstw i której wprowadzenie w życie przez właściwe władze
krajowe może być dokonane tylko w granicach wyraźnie wytyczonych samą
dyrektywą (zob. wyroki: z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie C-173/99
BECTU, pkt 43; z dnia 18 marca 2004 r. w sprawie C-342/01 Merino Gómez,
pkt 29; a także z dnia 16 marca 2006 r. w sprawach połączonych C-131/04 i C-

2
257/04 Robinson-Steele i in., pkt 48). Zgodnie z orzecznictwem Trybunału
dyrektywa 2003/88/WE traktuje prawo do corocznego urlopu oraz prawo do
otrzymania wynagrodzenia z tego tytułu jako dwa aspekty jednego prawa.
Celem wymogu wynagrodzenia za urlop jest stworzenie pracownikowi
będącemu na urlopie sytuacji, która, jeśli chodzi o wynagrodzenie, jest
porównywalna z sytuacją, w jakiej pracownik znajduje się w okresach pracy
(zob. ww. wyrok w sprawie Robinson-Steele, pkt 58). Wobec tych ustaleń
należy uznać, że art. 1 pkt 2 i art. 2 pkt 2 projektu są niezgodne z art. 7
dyrektywy 2003/88/WE w zakresie, w jakim zakładają ograniczenie tego prawa
w odniesieniu do niektórych pracowników.

4. Konkluzja

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej
oraz ustawy o Służbie Więziennej jest objęty prawem Unii Europejskiej. Projekt
zawiera postanowienia niezgodne z prawem Unii Europejskiej.


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych



Michał Królikowski





3