Rządowy projekt ustawy o wypowiedzeniu Konwencji międzynarodowej o zakazie pracy nocnej kobiet, zatrudnionych w przemyśle, podpisanej w Bernie dnia 26 września 1906 roku

Druk nr 4128

Warszawa, 15 kwietnia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-25-11



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy


- o wypowiedzeniu Konwencji
międzynarodowej o zakazie pracy
nocnej kobiet, zatrudnionych w
przemyśle, podpisanej w Bernie dnia 26
września 1906 roku.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych oraz Minister Pracy i Polityki Społecznej.
Z poważaniem

(-) Donald Tusk



W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:


Konwencja międzynarodowa o zakazie pracy nocnej kobiet, zatrudnionych

w przemyśle, podpisana w Bernie dnia 26 września 1906 roku zostaje wypowiedziana
przez Rzeczpospolitą Polską.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej
Polskiej.

Dano w Warszawie dnia
PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PREZES RADY MINISTRÓW




04/11rch
Projekt



U S T A W A
z dnia

o wypowiedzeniu Konwencji międzynarodowej o zakazie pracy nocnej kobiet,
zatrudnionych w przemyśle, podpisanej w Bernie dnia 26 września 1906 roku


Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej wypowiedzenia Konwencji międzynarodowej o zakazie pracy nocnej kobiet,
zatrudnionych w przemyśle, podpisanej w Bernie dnia 26 września 1906 roku.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


04/10rch

U Z A S A D N I E N I E


I. Potrzeba i cel wypowiedzenia Konwencji
Konwencja międzynarodowa o zakazie pracy nocnej kobiet zatrudnionych
w przemyśle została zawarta w Bernie dnia 26 września 1906 r. Polska przystąpiła
do Konwencji w 1921 r., a jej tekst został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 1922 r.
Nr 19, poz. 158.
Tekst Konwencji składa się z preambuły i jedenastu artykułów. Stosownie do jej
art. 1 Konwencja ustanawia ogólny zakaz pracy przemysłowej w nocy dla
wszystkich kobiet, bez różnicy wieku. Ma ona również zastosowanie do wszystkich
zakładów przemysłowych, w
których zatrudnionych jest więcej niż
10 pracowników. Ustalenie, co należy rozumieć przez zakład przemysłowy,
pozostawiono układającym się państwom. Jednakże do zakładów przemysłowych
w każdym razie miały być zaliczone kopalnie i kamieniołomy, jak również
przemysł wydobywczy i przetwórczy.
Zgodnie z art. 2 Konwencji zakaz pracy obejmuje – co do zasady – kolejnych
jedenaście godzin, które powinny obejmować okres między godziną 22.00 a 5.00.
Od zakazu zostały przewidziane pewne wyjątki określone w art. 3, takie jak:
działanie siły wyższej, gdy w zakładzie następuje przerwa w pracy, której nie
można było przewidzieć i która nie ma charakteru okresowego; przypadek, gdy
w zakładzie przerabiane są surowce lub półprodukty ulegające bardzo szybkiemu
zepsuciu, o ile jest to niezbędne dla zabezpieczenia tych materiałów od
nieuchronnego zniszczenia. Ponadto, zgodnie z art. 4 Konwencji, możliwe było
ograniczenie odpoczynku nocnego do 10 godzin w okresie 60 dni w roku w działach
przemysłu podlegającego wpływowi pór roku oraz w okolicznościach wyjątkowych
w każdym zakładzie pracy.
Stosownie do art. 11 Konwencji nie będzie ona mogła być wypowiedziana ani przez
państwa podpisujące, ani też przez państwa, kolonie, posiadłości i protektoraty,
które przystąpią później, przed upływem 12 lat od zamknięcia protokołu o złożeniu
ratyfikacji. Po tym okresie Konwencja będzie mogła być wypowiedziana z roku na
rok. Wypowiedzenie będzie miało skutki prawne po upływie roku od zgłoszenia go
na piśmie Radzie Związkowej Szwajcarskiej przez rząd zainteresowany lub, co do
kolonii, posiadłości albo protektoratu, przez rząd metropolii. Wypowiedzenie będzie
miało skutki prawne jedynie dla państwa, kolonii, posiadłości lub protektoratu, w
którego imieniu zostało zgłoszone.
Początki regulacji pracy nocnej sięgają końca XIX wieku i wiążą się z zakazem
pracy nocnej kobiet zatrudnionych w przemyśle. Wynikało to z dynamicznego
rozwoju przemysłu w tym okresie, który powodował przemożną chęć po stronie
przedsiębiorców zrównoważenia ponoszonych kosztów i nakładów, w tym
w szczególności kosztów urządzeń, przez wykorzystanie w jak największym
stopniu pracy kobiet i dzieci. Praca ta była często wykonywana w wyjątkowo
nieludzkich i niebezpiecznych warunkach. Na tym tle zaznaczyła się potrzeba
otoczenia opieką zdrowia kobiet, ich bezpieczeństwa, a także integralności rodziny.
Pod tym hasłem zaczęły pojawiać się odpowiednie regulacje socjalne.
Pierwszym międzynarodowym instrumentem prawnym dotyczącym pracy nocnej
kobiet w przemyśle i w ogóle pracy w nocy – była właśnie przyjęta w 1906 r.
Konwencja międzynarodowa o zakazie pracy nocnej kobiet zatrudnionych
w przemyśle. Jej przewodnią myślą było to, iż kobiety są specjalną grupą
pracowników pracujących w fabryce, która wymaga dodatkowej ochrony. Opierało
się to na przekonaniu, iż kobiety są słabsze fizycznie od mężczyzn, bardziej
narażone na wszelkie niebezpieczeństwa pracy nocnej i bardziej podatne na wyzysk.
Założenia, które legły u podstaw Konwencji międzynarodowej o zakazie pracy
nocnej kobiet zatrudnionych w przemyśle, stanowiły podstawę dla późniejszych
instrumentów Międzynarodowej Organizacji Pracy, takich jak: Konwencja nr 4
dotycząca pracy nocnej kobiet z 1919 r., Konwencja nr 6 dotycząca pracy nocnej
osób młodych w przemyśle z 1919 r., oraz Konwencja nr 20 dotycząca pracy nocnej
w piekarniach z 1925 r.
Na omawianej Konwencji opierała się również Konwencja nr 89 dotycząca pracy
nocnej kobiet zatrudnionych w przemyśle (zrewidowana) z 1948 r. Polska nie jest
i nie była stroną tej Konwencji, która zresztą jest obecnie uznawana za nieaktualną.

2