Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw

9
V. Ocena skutków prawnych regulacji
Umowy darowizny na wypadek śmierci będą miały zastosowanie w sytuacji przejęcia
działających przedsiębiorstw rodzinnych, a także przy przejmowaniu udziałów lub akcji w
spółkach. Można oczekiwać także zainteresowania przy dokonywaniu darowizn
nieruchomości. W wypadku dokonania darowizny przedsiębiorstwa zamierzony przez strony
skutek prawny przejęcia majątku nastąpi z mocy samego prawa, a zdarzeniem o tym
decydującym będzie śmierć darczyńcy, który do tego czasu będzie pozostawał właścicielem
darowanego składnika majątkowego. Może to przyczynić się do ułatwienia działalności
gospodarczej i przyspieszenia rozwoju wielu firm.
Jeśli chodzi o pozycję wierzycieli darczyńcy, to trzeba stwierdzić, że skoro przedmiot
darowizny do spadku nie wchodzi, to wierzyciele nie będą mogli żądać zaspokojenia
ewentualnych długów spadkowych z majątku, który był przedmiotem darowizny. Nie znaczy to
jednak, aby ich pozycja z tego powodu uległa szczególnemu pogorszeniu. Należy mieć na
uwadze, ze obecnie do samej śmierci, właściciel rzeczy nie jest ze względu na wierzycieli, co
zasady ograniczony w dysponowaniu swoim majątkiem. Może według uznania każdą rzecz
zbyć pod jakimkolwiek tytułem prawnym nie pytając o zgodę wierzycieli. Już zatem i w
obecnym stanie prawnym wierzyciele w takim wypadku muszą liczyć się z możliwością
wyzbycia majątku przez dłużnika i powinni odpowiednio zabezpieczyć swoje roszczenia.
Mogą też dochodzić swoich roszczeń z pozostałych należących do darczyńcy składników
majątkowych. W każdym jednak wypadku, jeśli dotychczasowy właściciel działa na szkodę
wierzycieli i ze świadomością ich pokrzywdzenia oraz podpisuje umowę wyzbywając się
majątku, strony tej umowy muszą liczyć się z możliwością dochodzenia przez wierzycieli
roszczeń i uznania takiej umowy za bezskuteczną. Przy dokonywanych darowiznach, istniejące
na korzyść wierzycieli domniemania prawne znacznie wzmacniają ich pozycję prawną.
Zaproponowane zmiany nie są rozległe, gdyż zmierzają do wprowadzenia w życie
i stosowania nowej wprawdzie regulacji, ale opierającej się na występującej od dawna tradycji
dokonywania darowizn.
Projekt ustawy był już przedkładany jako inicjatywa Senatu.
Obecny projekt w swym zakresie uwzględnia przepisy wprowadzone ustawą
nowelizującą Kodeks cywilny, dotyczące instytucji zapisu windykacyjnego. Projekt został
przyjęty przez Senat w trybie art. 69 Regulaminu Senatu w trakcie rozpatrywania tej ustawy.
Projekt rozszerzony został o zmiany w art. 534 Kodeksu cywilnego, w art. 1000 i 1003
§ 2 Kodeksu postępowania cywilnego oraz w art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od spadków
i darowizn. Propozycje zmian w tym zakresie pochodzą z Fundacji Centrum Naukowe
10
Notariatu i były przedmiotem prac podkomisji sejmowej rozpatrującej pierwotny projekt
senacki.
Pierwotny projekt senacki był przedmiotem konsultacji z Krajową Radą Sądownictwa,
która nie wniosła uwag do projektu, Krajową Izbą Radców Prawnych, Naczelną Radą
Adwokacką, które odniosły się krytycznie do nowej instytucji prawa cywilnego oraz Krajową
Radą Notarialną, która pozytywnie przyjęła projektowane przepisy oraz zaproponowała szereg,
przyjętych w trakcie pierwszego czytania, poprawek. Minister Spraw Wewnętrznych i
Administracji zgłosił uwagi jedynie w zakresie zmiany ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o
nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Minister Sprawiedliwości wyraził negatywne
zdanie o tamtym projekcie, ponieważ uważał, iż należy wprowadzić do ustawy tzw. zapis
windykacyjny.
Wejście w życie ustawy nie spowoduje obciążenia budżetu państwa ani budżetów
jednostek samorządu terytorialnego.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 14 marca 2011 r.
BAS-WAPEiM-591/11


Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej senackiego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw
(przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr Benedykt Zientarski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:
1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy przewiduje zmianę artykułów 534 i 872 oraz dodanie
artykułów 8881, 8882, 8901 i 9011 w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks
cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zmianami), zmianę art. 7 ustawy z dnia 24
marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z
2004 r. Nr 167, poz. 1758, ze zmianami), zmianę artykułów 1000 i 1003 ustawy
z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43,
poz. 296, ze zmianami), zmianę artykułów 16 i 29 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.
o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, ze
zmianami), zmianę artykułów 6 i 18 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku
od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, ze zmianami), zmianę
art. 92 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2008 r. Nr
189, poz. 1158, ze zmianami), zmianę art. 127 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. –
Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361, ze
zmianami). Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenie nowej instytucji
prawa zobowiązań, umożliwiającej rozporządzenie składnikiem majątkowym w
formie darowizny na wypadek śmierci. Przedmiot darowizny nie wchodziłby w
skład spadku po darczyńcy. Umowa darowizny na wypadek śmierci byłaby
zawierana w formie aktu notarialnego.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie sześciu miesięcy od
dnia ogłoszenia.
2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii, o których mowa w
projekcie ustawy.
3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa Unii
Europejskiej.
4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz
niektórych innych ustaw nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski



2
Warszawa, 14 marca 2011 r.
BAS-WAPEiM-592/11

Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych
innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr Benedykt
Zientarski) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Projekt ustawy przewiduje zmianę artykułów 534 i 872 oraz dodanie
artykułów 8881, 8882, 8901 i 9011 w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks
cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zmianami), a także zmianę sześciu innych
ustaw: o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, Kodeks postępowania
cywilnego, o księgach wieczystych i hipotece, o podatku od spadków i
darowizn, Prawo o notariacie, Prawo upadłościowe i naprawcze. Proponowane
zmiany mają na celu wprowadzenie nowej instytucji prawa zobowiązań,
umożliwiającej rozporządzenie składnikiem majątkowym w formie darowizny
na wypadek śmierci. Przedmiot darowizny nie wchodziłby w skład spadku po
darczyńcy. Umowa darowizny na wypadek śmierci byłaby zawierana w formie
aktu notarialnego.
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych
innych ustaw nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej.


Dyrektor
Biura
Analiz
Sejmowych

Michał Królikowski