Poselski projekt ustawy o zwrocie niektórych wydatków związanych z zakupem odzieży i obuwia dla dzieci

Art. 9.
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U.
z 2010r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) w art. 21 w ust. 1 dodaje się pkt 138 w brzmieniu:
„138) zwroty kwot dokonane przez wójta, burmistrza prezydenta miasta
dokonane w związku z zakupem odzieży i dodatków odzieżowych dla
niemowląt oraz wykaz obuwia dziecięcego, których dotyczy podwyższona
stawka VAT.”
Art. 10
Ustawa wchodzi w życie z dniem ……………2011 r.



Uzasadnienie

Szacuje się, że 29% dzieci w Polsce żyje w niedostatku. Według danych Komisji
Europejskiej to właśnie Polska wśród wszystkich państw członkowskich Unii
Europejskiej posiada najwyższy odsetek dzieci żyjących w biedzie. Stale rosną koszty
utrzymania. Konsekwencją tego jest coraz trudniejsza kondycja gospodarstw
domowych, szczególnie tych, w których wychowywane są dzieci. Wzrost stawek
podatku VAT w 2011 r. skutkować będzie dodatkowym i odczuwalnym obciążeniem.
Koszty wychowania dziecka w Polsce wzrastają z roku na rok. W obliczu
malejącego przyrostu naturalnego, który w ostatnim latach osiągnął wartości ujemne,
wsparcie rodziców i dzieci wydaje się problemem niezwykle istotnym. Problemy
demograficzne Polski podnoszone są przy okazji wielu dyskusji. Jednym z najbardziej
eksponowanych pól jest kwestia przyszłych emerytur i stosunku osób pracujących do
osób w wieku poprodukcyjnym. Jedynym rzeczywistym rozwiązaniem tego problemu
jest poprawienie niskiej dzietności. Rolą państwa jest tu stworzenie efektywnego i
sprawiedliwego systemu wsparcia dla rodziny.
Częstym powodem odkładania decyzji o posiadaniu dziecka jest obawa o
podołanie wychowaniu potomstwa w aspekcie ekonomicznym (dodatkowe wydatki,
mieszkanie etc.). Nie mamy spójnego i sprawiedliwego systemu wsparcia dla rodzin.
Wsparcie dla rodzin najuboższych staje się coraz bardziej fasadowe (brak waloryzacji
progów wsparcia uprawniających do świadczeń rodzinnych od 2004 r.). Ulgi
podatkowe na dzieci nie dotyczą osób gorzej sytuowanych. Jednorazowy zasiłek z
tytułu urodzenia dziecka trudno nazwać systemowym i dobrze kierowanym. Kuleje
publiczna edukacja na poziomie przedszkolnym.
W najbliższym czasie podniesiony zostanie podatek VAT na odzież i dodatki
odzieżowe dla niemowląt oraz obuwie dziecięce. Powodem podwyżki na te artykuły
jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w Luksemburgu, który odrzucił
argumentację, że polski rząd stosując niższą stawkę VAT może w ten sposób zwiększać
przyrost naturalny i wzrost gospodarczy. Komisja Europejska sugerowała przed
Trybunałem, że można stosować bardziej skuteczne instrumenty polityki społecznej i
prorodzinnej, jak bezpośrednie dopłaty celowe lub ulgi w zakresie podatku
dochodowego. Zdaniem ministra finansów niewykonanie tego wyroku mogłoby
spowodować dotkliwe konsekwencje finansowe dla Polski.
Radykalna podwyżka stawki z 8% do 23% znacząco przełoży się na wzrost cen
artykułów dla dzieci. Według ekspertów Centrum im. Adama Smitha wysokość
podatku VAT wpływa w sposób znaczący na koszty wychowania i utrzymania dzieci.
Eksperci Centrum im. Adama Smitha szacują nawet, że skutki tej podwyżki dla
wszystkich rodzin w Polsce to dodatkowe wydatki znacznie przekraczające 2 miliardy
złotych rocznie.
Efektem tej zmiany będzie pogorszenie sytuacji materialnej wielu rodzin. Dla
polskich rodzin – dotychczas obowiązujący - niższy VAT na artykuły dla dzieci i
obuwie dziecięce, był najbardziej efektywnym sposobem zmniejszenia kosztów
wychowania dzieci. Obowiązkiem państwa – szczególnie w świetle zapisów Konstytucji
(ochrona rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa) - jest poszukanie sposobu
zrekompensowania tych dodatkowych kosztów.
Skoro wyższy VAT jest z punktu widzenia prawa Unii Europejskiej jest
nieuchronny, a deklaracje wszystkich stronnictw politycznych wskazują, że podwyżka
ta nie jest przez nikogo pożądana, wnioskodawcy przedkładają racjonalny sposób
możliwego zrekompensowania skutków podniesienia tego podatku. Pan premier
Donald Tusk powiedział w grudniu 2010 r., że „bomba demograficzna po polsku
nazywa się: za mało dzieci”. Przedkładany projekt tej „bomby” nie rozbroi, ale z
pewnością może zapobiec zwiększeniu jej mocy. Brak jakichkolwiek działań
zapobiegających zwiększeniu kosztów wychowywania dzieci wobec drastycznej
podwyżki stawki VAT na odzież i dodatki odzieżowe dla niemowląt oraz obuwie
dziecięce spowoduje z pewnością bardzo negatywne skutki.
Zważyć należy, że do końca 2010 r. obowiązywała obniżona stawka na ubranka
niemowlęce oraz na obuwie dziecięce (7% VAT).
Od 1 stycznia 2011 r. stawkę 7% podwyższono do 8%. Kolejną zmianą ustawy o
podatku od towarów i usług wprowadza się stawkę podstawową (23% VAT).
Powyższa zmiana radykalnie wpłynie na wzrost kosztów utrzymania dzieci,
gdyż wprowadzenia podstawowej stawki podatku VAT (tj. wyższej o 15 pkt
procentowych od dotychczasowej) wpłynie na wzrost cen podstawowych artykułów
dla dzieci.
Przedmiotowa ustawa przewiduje możliwość zrekompensowania skutków tej
podwyżki w sposób następujący:
1) proponuje się wprowadzenie przepisów dotyczących zwrotu części wydatków
poniesionych na zakup odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt oraz
obuwia dziecięcego w związku z podwyższeniem stawek podatku od towarów i
usług (art. 1 ust. 1).
2) zwrot części wydatków finansowany byłby z budżetu państwa (art. 1 ust. 2) oraz
dotyczyłby faktur wystawionych od dnia obowiązywania 23% stawki podatku
VAT na odzież i dodatki odzieżowe dla niemowląt oraz obuwie dziecięce (art. 3
ust. 2 i 3),
3) zwrot dokonywany byłby na podstawie wniosku składanego do wójta,
burmistrza, prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zameldowania
dziecka osoby uprawnionej do składania wniosku, a w przypadku braku
zameldowania miejscu zamieszkania dziecka osoby uprawnionej w dniu złożenia
przez nią wniosku (art. 2 pkt 3, art. 5 ust. 1)
4) uprawnionym do złożenia wniosku jest osoba fizyczna która sprawuje opiekę
nad dzieckiem lub niemowlęciem jako rodzic, opiekun prawny, faktyczny, który
dokonuje wydatków na zakup odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt
oraz obuwia dziecięcego (art. 2 pkt 5). Jeżeli uprawniony pozostaje w związku
małżeńskim, wniosek może być złożony wspólnie z małżonkiem lub odrębnie
przez każdego z małżonków (art. 5 ust.2)
5) wniosek o zwrot powinien zawierać co najmniej:
• imię i nazwisko, numer NIP albo numer PESEL w przypadku gdy osoba fizyczna
nie posiada numeru NIP, a w przypadku gdy osobie fizycznej składającej
wniosek nie nadano żadnego z tych numerów - rodzaj i numer dokumentu
tożsamości tej osoby, w tym również wystawionego w państwie innym niż
Rzeczpospolita Polska, adres zamieszkania osoby fizycznej, a w przypadku
małżonków - obojga małżonków;
• wskazanie właściwego organu, do którego kierowany jest wniosek;
• rodzaj poniesionych wydatków, zgodnie z art. 3 ust. 1;
• okres, za który składany jest wniosek;
• wykaz faktur oraz wartość poniesionych wydatków na cele, o których mowa w
art. 3 ust. 1;
• kwotę zwrotu, obliczoną zgodnie z art. 3 ust. 5-7;
• wskazanie sposobu wypłaty kwoty zwrotu - w kasie, za pośrednictwem poczty;
jeżeli wypłata ma nastąpić na rachunek bankowy - wskazanie numeru rachunku
osoby fizycznej składającej wniosek, a w przypadku wspólnego wniosku
małżonków - numeru rachunku obojga lub jednego z nich, na który ma być
dokonany zwrot;
• podpis osoby fizycznej ubiegającej się o zwrot wydatków, a w przypadku
wspólnego wniosku małżonków - podpisy obojga małżonków.
Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy załączyć kopię:
• aktu (aktów) urodzenia dziecka (dzieci),
• faktur, zakupu stanowiących podstawę dokonania zwrotu.
6) Wójt, burmistrz, prezydent miasta dokonuje zwrotu wydatków poniesionych na
zakup odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt oraz obuwia
dziecięcego na podstawie złożonego wniosku i udokumentowanych fakturami
wydatków wystawionych na uprawnionego ponoszącego wydatki na zakup
odzieży niemowlęcej i obuwia dziecięcego. Przy czym kwotę zwrotu określa się
na każde dziecko jako 65,21% kwoty podatku VAT wynikającej z faktur
załączonych do wniosku (art. 3 ust. 4 i 5). Jednakże ustawa określa także limit
zwrotu, który w roku kalendarzowym nie może przekroczyć na każde
dziecko/niemowlę (540 zł – w przypadku wydatków na odzież i dodatki
odzieżowe dla niemowląt; 150zł- w przypadku wydatków na obuwie dziecięce).
Kwotę zwrotu zaokrągla się do pełnych złotych (art. 3 ust. 6-8). W celu ułatwienia
weryfikacji artykułów dziecięcych podlegających podwyższonej stawce VAT,
których zakup objęty jest w/w zwrotem, proponuje się aby minister właściwy
do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia określił wykaz
odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt oraz wykaz obuwia dziecięcego,
których dotyczy podwyższona stawka VAT (art. 3 ust. 9).
7) Prawo zwrotu przysługuje, pod warunkiem posiadania faktur wystawionych
imiennie na uprawnionego oraz pod warunkiem, że uprawniony nie dokonywał
czynności zakupu, o których mowa w art. 3 ust. 1 jako podatnik od podatku od
towarów i usług (art. 4).
8) W sprawie zwrotu wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję, w której
określa kwotę zwrotu. Decyzja powinna być wydana w terminie 30 dni od dnia
złożenia wniosku, zaś zwrot powinien być wypłacony w terminie 14 dni od dnia
doręczenia decyzji. Jeżeli jednak prawidłowość złożenia wniosku nie budzi
wątpliwości, zwrot może być dokonany bez wydawania decyzji. W tym
przypadku wypłacenie kwoty zwrotu powinno nastąpić nie później niż w
terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku. (art. 6 ust. 1-4).
9) Kwota zwrotu może być wypłacona w kasie, za pośrednictwem poczty, rachunku
bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowej. Z tym, że jeśli
kwota zwrotu będzie wypłacana za pośrednictwem poczty, jest ona
pomniejszana o koszty jej przesłania. Wnioskodawca we wniosku powinien
wskazać w jaki sposób kwota powinna być wypłacona (art. 6 ust. 5 i 6 oraz art. 5
ust. 4 pkt 7).
10) Jeżeli kwota zwrotu nie zostanie wypłacona w terminie, wówczas
uprawnionemu przysługują odsetki od niewypłaconej kwoty, które liczy się od
dnia następującego pod dniu, w którym upłynęły 2 miesiące od dnia złożenia
wniosku włącznie do dnia jej wypłacenia. Odsetki są nienależne, jeśli winę za
opóźnienie w wypłacie ponosi uprawniony lub opóźnienie powstało z przyczyn
niezależnych od organu. (art. 6 ust. 7-9).
11) Zwrot wydatków, o których mowa w niniejszej ustawie, finansowany jest z
budżetu państwa. Wójt, burmistrz, prezydent miasta, zwrot wydatków realizuje
jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Na finansowanie tego
zadania w roku budżetowym wójt burmistrz, prezydent miasta otrzymuje
zaliczkę do końca pierwszego kwartału roku budżetowego. Zaliczka na
realizację zadania będzie przekazywana na podstawie wniosku wójta,
/burmistrza, prezydenta miasta/, w którym określona zostanie ilość
uprawnionych z uwzględnieniem limitów określonych w art. 3 ust. 6. Wójt
/burmistrz, prezydent miasta/ sporządza sprawozdanie z rozliczenia zwrotu
wydatków za dany rok budżetowy, z uwzględnieniem stopnia wykorzystania
zaliczki, w terminie do końca pierwszego miesiąca następnego roku
budżetowego. W przypadku niewykorzystania zaliczki, kwota nadwyżki
podlega zwrotowi na rachunek budżetu państwa, chyba że minister do spraw
finansów publicznych wyrazi zgodę na zaliczenie niewykorzystanej zaliczki do