Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw

 
 
4.
Zmiany dotyczące ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego.

Zadania objęte mecenatem państwa

Proponuje się zmianę brzmienia art. 43 ustawy o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego. Zmiany polegać mają na:
1) rezygnacji ze szczególnego traktowania jednostek samorządu terytorialnego,
które przejęły instytucje filmowe i instytucje kultury 1 stycznia 1999 r.,
2) wskazania w ustawie, zamiast Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jako właściwego do określenia
sposobu i trybu przyznawania dotacji z budżetu państwa na zadania objęte
mecenatem państwa,
3) ujęcia w upoważnieniu ustawowym do wydania rozporządzenia w sprawie
określenia sposobu i trybu przyznawania dotacji, wytycznych dotyczących
celów, na które mogą zostać przeznaczone środki, terminów naboru wniosków,
formalnych i merytorycznych kryteriów oceny wniosków.

Proponowana zmiana pozwoli na większą elastyczność w zakresie dostosowywania
systemu przyznania dotacji na działalność kulturalną do zmieniających się
społecznych potrzeb oraz, przez likwidację szczególnego trybu traktowania części
jednostek samorządu terytorialnego, ujednolici system przyznawania dotacji.


5.
Zmiany dotyczące ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. – o opłacie skarbowej

Opłata pobierana przy wydaniu pozwoleń na wywóz zabytku za granicę na stałe
wynika z ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. – o opłacie skarbowej. Obecnie opłata
wynosi 25 % wartości wywożonego zabytku ustalonej przez biegłych.
Z opłaty skarbowej nie są zwolnione instytucje kultury. Ten stan prawny powoduje, że
dochodzi do sytuacji, w których muzeum wymieniające się zbiorami za zgodą
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z zagranicznym muzeum musi od
wycenionych zbiorów zapłacić często bardzo wysoką opłatę.
3 6
 
 
Reasumując, muzea i inne instytucje kultury pragnące powiększyć swoje zbiory przez
zamianę eksponatów z muzeum znajdującym się poza granicami Rzeczypospolitej
Polskiej lub pragnące promować kulturę polską poprzez darowiznę eksponatów
muzeom znajdującym się poza granicami Rzeczypospolitej mają taką możliwość
utrudnioną. Wysokie ceny zabytków utrzymujące się na rynku powodują, że opłata
skarbowa 25 % wartości wywożonego zabytku, którą musi uiścić muzeum lub inna
instytucja kultury pragnąca wywieźć przedmiot za granicę jest powodem ograniczenia
takiej działalności.
Aby naprawić tę niekorzystną dla instytucji kultury sytuację proponuje się w ustawie
o opłacie skarbowej wprowadzić zwolnienie od opłaty pozwolenia na wywóz za
granicę na stałe zabytku wywożonego w ramach zamiany lub darowizny muzealiów
oraz innych zabytków znajdujących się w posiadaniu muzeów państwowych
i samorządowych oraz innych instytucji kultury, a także muzeów prowadzonych przez
instytuty badawcze, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk i publiczne szkoły
wyższe.
Proponuje się rozwiązanie przez dodanie w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. –
o opłacie skarbowej zmian w w załączniku do ustawy w Części III ust. 30 kol. 4,
zasady zwolnienia od opłaty pozwolenia wydawanego przez Ministra Kultury
i
Dziedzictwa Narodowego dotyczącego wywozu na stałe zabytku za granicę
w sprawach, gdy dotyczą:
a) zamiany lub darowizny muzealiów oraz innych zabytków znajdujących się
w posiadaniu muzeów państwowych i samorządowych oraz innych instytucji kultury,
a także muzeów prowadzonych przez placówki naukowo-badawcze i uczelnie
publiczne,
b) zwrotu zabytków utraconych w wyniku przestępstwa lub wywiezionych niezgodnie
z prawem z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji
Szwajcarskiej oraz państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym
Handlu (EFTA),
c) zwrotu zabytków utraconych w wyniku przestępstwa lub wywiezionych niezgodnie
z prawem z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej,
Konfederacji Szwajcarskiej oraz państwa członkowskiego Europejskiego
3 7
 
 
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), jeżeli zwrot tych zabytków wynika z umów
międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską.
Propozycja przedstawiona w lit. a uzasadniona jest tym, że wymienione w nim podmioty,
uprawnione do ubiegania się o zwolnienie z opłaty skarbowej prowadzą działalność
nienastawioną na zysk, nie mogą zatem prowadzić działalności polegającej na obrocie
zabytków w celach komercyjnych, co ma miejsce w przypadku podmiotów prywatnych,
w tym również niepublicznych szkół wyższych.
Przepisy o opłacie skarbowej powodują, że ze względu na wysoką opłatę utrudniony jest
również zwrot zabytków utraconych w wyniku przestępstwa lub wywiezionych niezgodnie
z
prawem z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji
Szwajcarskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz państw
niebędących członkiem Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), do którego Rzeczpospolita Polska zobowiązała się
w umowach międzynarodowych. Brak zwolnień od opłaty skarbowej w ww. przypadkach stoi
w sprzeczności z celem takich aktów prawnych, jak dyrektywa Rady 93/7/EWG z 15 marca
1993 r. o zwrocie dóbr kultury nielegalnie przemieszczonych z terytorium Państwa
Członkowskiego OJ L 74, 27.03.1993, ustawa o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24),
ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

W przypadku, kiedy zwolnienie z opłaty skarbowej instytucji kultury stanowi pomoc
publiczną, pomoc ta jest udzielana jako pomoc de minimis w rozumieniu rozporządzenia
Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88
Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006).

6. Upoważnienia do wydania aktów wykonawczych

Nowelizacja ustawy spowoduje konieczność wydania nowych następujących aktów
wykonawczych:
1) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
nadawania Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (art. 7 ust. 5 ustawy
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej),
2) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie wykazu
obiektów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu
3 8
 
 
terytorialnego, w których prowadzona jest jako podstawowa działalność kulturalna lub
które dla takiej działalności zostały wybudowane i nie mogą być przeznaczone do
prowadzenia wyłącznie innej działalności podstawowej oraz ustalenia ich wykazu
(art. 14a ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej),
3) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
określenia stanowisk pracy oraz minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego,
a ponadto określone zostaną warunki – odpowiednio – ustalania, przyznawania
i wypłacania wynagrodzeń i świadczeń wymienionych w ustawie oraz ich wysokość,
4) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
nadawania odznaki honorowej „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (art. 6a ust. 3 ustawy
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej),
5) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
szczegółowych zasad i trybu przyznawania dorocznych nagród za osiągnięcia
w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury oraz ich
wysokości (art. 7a ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności
kulturalnej),
6) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
szczegółowych zasad i trybu przyznawania stypendiów osobom zajmującym się
twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami oraz
wysokości tych stypendiów (art. 7b ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu
działalności kulturalnej),
7) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie sposobu
prowadzenia rejestru instytucji kultury (art. 14 ust. 4 ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej),
8) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie ustalenia
wykazu bibliotek, których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny, określenia
organizacji tego zasobu oraz zasad i zakresu jego szczególnej ochrony (art. 6 ust. 3
ustawy o bibliotekach),
9) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
regulaminu Krajowej Rady Bibliotecznej (art. 7 ust. 7 ustawy o bibliotekach),
10) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie sposobu
i trybu zaliczania bibliotek do bibliotek naukowych oraz ustalania ich wykazu (art. 21
ust. 4 ustawy o bibliotekach),
3 9
 
 
11) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie
wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk
w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (art. 29 ust. 4 ustawy
o bibliotekach),
12) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenie w sprawie zadań
z
dziedziny kultury realizowane przez samorządowe instytucje kultury objęte
mecenatem państwa oraz trybu naboru i wyboru wniosków o udzielenie dotacji na te
zadania (art. 43 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego),
13) Minister Obrony Narodowej, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,
Minister Zdrowia, Minister Pracy i Polityki Społecznej oraz Minister Sprawiedliwości
w porozumieniu z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego – rozporządzenia
w sprawie sposobu i trybu organizacji obsługi bibliotecznej w zakładach opieki
zdrowotnej, w domach pomocy społecznej, w zakładach karnych, poprawczych
i schroniskach dla nieletnich, a także w jednostkach organizacyjnych podległych
Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji
(art. 26 ust. 2 ustawy o bibliotekach).

7. Wpływ projektowanej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem przepisów
dotychczasowych

Ze względu na proponowane zmiany przepisów dotyczące nowych zasad
wynagradzania (w części nagród jubileuszowych), proponuje się, aby pracownicy
instytucji artystycznych zatrudnieni nie później niż do dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy, zachowali prawo do nagród jubileuszowych na dotychczasowych zasadach.
Zgodnie z dotychczasowymi zasadami, określonymi w rozporządzeniu Ministra
Kultury i Sztuki z dnia 31 marca 1992 r. w sprawie zasad wynagradzania
pracowników niektórych instytucji kultury, pracownikom instytucji artystycznych
przysługują nagrody jubileuszowe po kolejnych, pięcioletnich okresach pracy,
a maksymalna liczba lat pracy, za którą przysługuje nagroda, nie jest określona.
Ustawa zmieniająca ustala maksymalną liczbę lat pracy, za którą nagroda przysługuje,
wynoszącą 40 lat (z tym, że nadal granica ta nie dotyczy pracowników baletu,
solistów wokalistów, muzyków grających na instrumentach dętych i artystów chóru).
W ten sposób ustawa dostosowała maksymalną liczbę lat pracy do granicy aktualnie
obowiązującej w pozostałych (nieartystycznych) instytucjach kultury, określoną
4 0