Rządowy projekt ustawy o racjonalizacji zatrudnienia w państwowych jednostkach budżetowych i niektórych innych jednostkach sektora finansów publicznych w latach 2011-2013

rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego
stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.
W sprawach nieuregulowanych w projektowanej ustawie w zakresie rozwiązywania
stosunku pracy będą miały zastosowanie przepisy KP, w tym dotyczące okresów
wypowiedzenia, oraz przepis art. 30 § 4, z którego wynika, że w przypadku
wypowiadania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub rozwiązywania
takiej umowy bez wypowiedzenia, pracodawca wskazuje przyczynę uzasadniającą
wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Przyczyna ta − w świetle orzecznictwa
Sądu Najwyższego − musi mieć charakter rzeczywisty i skonkretyzowany, co
pociąga za sobą wymaganie jej faktycznego istnienia i wyrażenia konkretnego
(np. likwidacja stanowiska pracy), a nie ogólnego, powodu wypowiedzenia lub
rozwiązania stosunku pracy (tak np. wyroki SN z dnia 8 stycznia 2008 r., I PK
177/07, z dnia 12 grudnia 2001 r., I PKN 726/00, z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN
686/99 i z dnia 28 kwietnia 1997 r., I PKN 119/97).

6. Uwzględniając konieczność zapewnienia efektywności i trwałości racjonalizacji
zatrudnienia, przepisy rozdziału 3 projektu określają następujące obowiązki
podmiotów właściwych w sprawach racjonalizacji zatrudnienia:
1) kierownik jednostki, w terminie do dnia 31 stycznia 2011 r., przedstawia
Prezesowi Rady Ministrów informację o stanie zatrudnienia w tej jednostce
ustalonym zgodnie z art. 6 projektowanej ustawy, określaną dalej jako „raport
początkowy”. Raport początkowy zawiera w szczególności informacje
o ogólnym stanie zatrudnienia w przeliczeniu na etaty, z uwzględnieniem
okresu trzech lat przed dniem wejścia w życie ustawy oraz osób zatrudnionych
na innej podstawie niż stosunek pracy, z wyłączeniem umów cywilnoprawnych,
liczbie pracowników w przeliczeniu na etaty, w tym pracowników objętych
przez projektowane przepisy szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem stosunku pracy oraz pracowników niewliczanych do średniej
liczby etatów, liczbie pracowników w przeliczeniu na etaty objętych
racjonalizacją zatrudnienia oraz o funduszu wynagrodzeń. Informacje te mają
być podane w podziale na grupy lub nazwy stanowisk. Należy zaznaczyć, że
zawarte w projekcie wymaganie, jakim jest podanie w raporcie liczby etatów
11

 
osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy, ma charakter jedynie
informacyjny, nie oznacza natomiast, że te osoby (ich etaty) należy objąć
racjonalizacją zatrudnienia. Jak wynika bowiem z innych przepisów projektu,
ma on zastosowanie do osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy.
W związku z istnieniem jednostek o złożonej strukturze organizacyjnej,
w przepisach projektu zastrzeżono, że kierownik jednostki podległej lub
nadzorowanej przez określony organ przekazuje raport początkowy temu
organowi, który weryfikuje raport i przesyła go Prezesowi Rady Ministrów.
Zasadą jest, że raport początkowy zawierający informacje niejawne przekazuje
się z zachowaniem zasad określonych w przepisach o ochronie informacji
niejawnych,
2) kierownik jednostki jest obowiązany do zakończenia racjonalizacji zatrudnienia
w terminie do dnia 1 stycznia 2012 r., a następnie do przedstawienia, w terminie
do dnia 31 stycznia 2012 r., Prezesowi Rady Ministrów informacji
o przeprowadzonej racjonalizacji zatrudnienia w tej jednostce, określanej dalej
jako „raport z realizacji”, z
uwzględnieniem odpowiedniego stosowania
przepisów dotyczących trybu przekazywania raportu początkowego przez
kierownika jednostki podległej lub nadzorowanej; zgodnie z projektowanymi
przepisami raport z realizacji ma zawierać w szczególności informacje o stanie
zatrudnienia pracowników po przeprowadzonej racjonalizacji zatrudnienia,
w przeliczeniu na etaty, oraz o wysokości i liczbie odpraw wypłaconych
pracownikom zwolnionym za wypowiedzeniem (w podziale na grupy lub nazwy
stanowisk),
3) kierownik jednostki jest obowiązany do utrzymania zatrudnienia na poziomie
nie wyższym niż ustalony zgodnie z art. 6 lub określony w przepisach
rozporządzenia wydanego przez Prezesa Rady Ministrów, do dnia 31 grudnia
2013 r.,
4) kierownik jednostki, w terminie do dnia 31 stycznia 2014 r., przedstawia
Prezesowi Rady Ministrów informację o wynikach racjonalizacji zatrudnienia
według stanu zatrudnienia w przeliczeniu na etaty na dzień 31 grudnia 2013 r.,
określaną dalej jako „raport końcowy”, z uwzględnieniem odpowiedniego
stosowania przepisów dotyczących trybu przekazywania raportu początkowego
przez kierownika jednostki podległej lub nadzorowanej.
12

 
Mając na uwadze konieczność zapewnienia jednolitego sposobu przekazywania
informacji oraz przejrzystości postępowania związanego z racjonalizacją
zatrudnienia, projekt zawiera upoważnienie dla Prezesa Rady Ministrów do
określenia, w drodze rozporządzenia, spraw związanych z raportami, tj.
w szczególności wzoru raportu początkowego, raportu z realizacji i raportu
końcowego oraz sposobu i trybu ich sporządzania, weryfikacji i przekazywania.

7. Projekt przewiduje również mechanizm pozwalający uwzględnić specyfikę
niektórych jednostek i konieczność zapewnienia bezpieczeństwa państwa, porządku
publicznego, ochrony zdrowia publicznego lub środowiska bądź szczególne
znaczenie wykonywanych przez jednostkę zadań dla funkcjonowania państwa.
W myśl projektowanych przepisów kierownik jednostki może w terminie do dnia
30 kwietnia 2011 r. przekazać informację dotyczącą szczególnego charakteru zadań
jednostki, uzasadniającą zwolnienie z obowiązku racjonalizacji zatrudnienia lub
ograniczenie poziomu racjonalizacji zatrudnienia, o którym mowa w art. 6 projektu.
Informacje te kierownik jednostki może przekazać również w terminie późniejszym,
w przypadku gdy zachodzi konieczność zwolnienia z obowiązku utrzymania
zatrudnienia na poziomie, o którym mowa w art. 6. Niezależnie od tego minister,
centralny organ administracji rządowej i wojewoda będą mogli przedstawić
rekomendacje dotyczące zwolnienia z racjonalizacji lub jej ograniczenia
w jednostce im podległej lub przez nich nadzorowanej.
W związku z powyższym projekt przewiduje fakultatywne upoważnienie dla
Prezesa Rady Ministrów do określenia, w terminie do dnia 31 lipca 2011 r.,
w drodze rozporządzenia:
1) jednostek zwolnionych z obowiązku racjonalizacji zatrudnienia,
2) jednostek uprawnionych do ograniczenia zatrudnienia do poziomu innego niż
ustalony zgodnie z art. 6, wraz ze wskazaniem tego poziomu,
3) jednostek zwolnionych z obowiązku utrzymania zatrudnienia na poziomie,
ustalonym zgodnie z art. 6.
Terminy na przedstawienie informacji dotyczącej szczególnego charakteru zadań
jednostki pozwolą na analizę danych zawartych w raportach początkowych
i opracowanie benchmarkingu dla poszczególnych grup jednostek, co będzie
pomocniczym materiałem analitycznym do realizacji upoważnienia do wydania
13

 
wskazanych wyżej rozporządzeń przez Prezesa Rady Ministrów. Elementem
benchmarkingu będzie m.in. porównanie struktury zatrudnienia i wynagrodzeń
w jednostkach o zbliżonym charakterze i zakresie wykonywanych zadań w podziale
na grupy lub nazwy stanowisk.
Projekt przewiduje również możliwość wydawania przez Prezesa Rady Ministrów
aktów wykonawczych w terminie późniejszym, tj. po dniu 31 lipca 2011 r., aby
uwzględnić potrzeby jednostek związane ze zmianami np. w ustawodawstwie.

8. W związku z tym, że projektowana ustawa ma charakter epizodyczny i wprowadza
rozwiązania szczególne, istnieje konieczność wprowadzenia również szczególnych
regulacji w zakresie odpowiedzialności za jej naruszenie. Ustalono, że naruszenie
ustawy będzie podlegać odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114,
z późn. zm.), ustanawiając jednocześnie szczególne zasady co do określenia
katalogu kar możliwych do wymierzenia za poszczególne czyny, w tym
podwyższono dolny wymiar kary pieniężnej, oraz w szczególny sposób określono
właściwość organów orzekających.
Za prawidłową realizację przepisów projektowanej ustawy w jednostce odpowiadać
ma kierownik tej jednostki. Będzie ponosił on sankcje w przypadku:
1) niedokonania racjonalizacji zatrudnienia do poziomu, ustalonego zgodnie

z art. 6,
2) nieprzekazania raportu początkowego, raportu z realizacji lub raportu
końcowego w terminach określonych w projekcie ustawy,
3) niewykonania obowiązku utrzymania zatrudnienia na poziomie, ustalonym
zgodnie z art. 6, do dnia 31 grudnia 2013 r.
Istotną modyfikacją odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych jest zrezygnowanie w tym przypadku z możliwości odstąpienia od
wymierzenia kary przez organ orzekający.

9. Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2011 r., co
uwzględnia uwarunkowania związane z funkcjonowaniem podmiotów, których
14

 
ustawa dotyczy i

pozwala zakończyć racjonalizację w tym samym roku
budżetowym.

10. Przedmiot projektu pozostaje poza zakresem prawa Unii Europejskiej. Projekt nie
podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotyczących
sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.

11. Projekt został udostępniony na stronie podmiotowej Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów w Biuletynie Informacji Publicznej zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca
2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337).




15