Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

na potrzeby niniejszej ustawy została stworzona definicja zakładu przemysłowego, szczególnie
w oparciu o definicje zawarte w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
Do nowelizowanej ustawy wprowadzono nowy termin „powierzchnia użytkowania” – którą
stanowi powierzchnia budynku lub jego części, mierzona po wewnętrznej długości ścian na
wszystkich kondygnacjach oraz powierzchnia pomieszczeń pomocniczych, takich jak: magazyny,
biura, ekspozycje wystawowe. Potrzeba wprowadzenia ww. pojęcia wiąże się z koniecznością
doprecyzowania przepisu odnoszącego się do zakazu budowy obiektów handlowych o powierzchni
większej niż 400 m2 w strefie ochrony uzdrowiskowej „B” (art. 1 pkt 17 przedmiotowego projektu).
Brak jednoznacznej definicji pojęcia „powierzchnia” stwarzał problemy z właściwym określeniem
wielkości obiektu budowlanego.
Przedmiotowa nowelizacja doprecyzowuje przepis art. 4 ust. 2, wprowadzając konieczność
lokalizacji zakładów lecznictwa uzdrowiskowego jedynie w strefie „A” ochrony uzdrowiskowej.
Aktualnie w strefach „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej w istniejących uzdrowiskach nie
funkcjonują żadne zakłady lecznictwa uzdrowiskowego. W związku z tym nie ma potrzeby
wydania przepisu przejściowego w tym zakresie.
Ponadto, w związku ze zmianą definicji lecznictwa uzdrowiskowego wprowadzono zmianę
w art. 5 ust. 1, która polega na wykreśleniu wyrazów „służących do leczniczego wykorzystania
naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczych klimatu”. Całe lecznictwo
uzdrowiskowe jest prowadzone przy wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych oraz
właściwości leczniczych klimatu, stąd też nie ma potrzeby podkreślania, że urządzenia lecznictwa
uzdrowiskowego również te surowce i właściwości wykorzystują.

Proponowana nowelizacja doprecyzowuje klasyfikację zakładów lecznictwa
uzdrowiskowego. Z uwagi na to, że nie było zakładu lecznictwa uzdrowiskowego zgłoszonego do
rejestru zakładów opieki zdrowotnej jako prewentorium, dotychczasowe pojęcie prewentorium
zastąpiono pojęciem sanatorium i szpital uzdrowiskowy dla dzieci. Takie rozwiązanie lepiej odnosi
się do roli zakładu lecznictwa uzdrowiskowego. Prewentorium – jak sama nazwa wskazuje jest
przygotowane do świadczeń zdrowotnych o charakterze prewencyjnym (zapobiegawczym).
Sanatorium jest zakładem opieki zdrowotnej łączącym działania medyczne o charakterze
profilaktycznym z działaniami terapeutycznymi. W związku z tym, że ustawa o zakładach opieki
zdrowotnej wskazuje, że nazwa zakładu opieki zdrowotnej powinna odpowiadać zakresowi
udzielanych przez niego świadczeń zdrowotnych oraz z uwagi na stan faktyczny w tym zakresie
konieczne było dokonanie zmian w nowelizowanej ustawie.

2
Jednocześnie uwzględniono postulat zakwalifikowania zakładów przyrodoleczniczych do
zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, będących do tej pory jedynie jednostkami organizacyjnymi
takich zakładów. Powyższe rozwiązanie ma na celu prawne uregulowanie przypadków, w których
już istniejące zakłady przyrodolecznicze funkcjonują jako samodzielne jednostki. Jednocześnie, na
podstawie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zakłady takie mogą funkcjonować jako jednostki
organizacyjne zakładu lecznictwa uzdrowiskowego.
W zmienianym art. 9 ustawy z katalogu zadań sanatorium uzdrowiskowego wyłączono
obowiązek zapewnienia pacjentowi świadczeń rzeczowych, czyli świadczeń związanych
z procesem leczenia, w tym leków, wyrobów medycznych. Istotą leczenia uzdrowiskowego albo
rehabilitacji uzdrowiskowej w sanatorium jest oddziaływanie na stan zdrowia pacjenta przy
wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu.

W sanatorium nie jest przewidziane leczenie farmakologiczne.
Ponadto w związku z uzupełnieniem katalogu zakładów lecznictwa uzdrowiskowego
wskazano zadania szpitala uzdrowiskowego dla dzieci, sanatorium uzdrowiskowego dla dzieci,
szpitala i sanatorium w urządzonym podziemnym wyrobisku górniczym oraz zakładu
przyrodoleczniczego.
Z ustawy wykreślono przepis art. 12, który stanowił o obowiązku zapewnienia w zakładzie
lecznictwa uzdrowiskowego warunków do prowadzenia nauczania i wychowania dzieci objętych
obowiązkiem szkolnym. Zbliżona regulacja znajduje się już w systemie prawa; jest to art. 71c
ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572,
z późn. zm.). Powyższy akt prawny jest właściwy ze względu na organizację procesu nauczania,
wychowania i opieki w szkołach i placówkach.
Ponadto w projekcie ustawy rozszerzono w zmienianym art. 15 odesłanie do stosowania
w sprawach nieuregulowanych w ustawie, a dotyczących zakładów lecznictwa uzdrowiskowego
ustaw: z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r.
Nr 52, poz. 417 i Nr 76, poz. 641), ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o akredytacji w ochronie
zdrowia (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 418 i Nr 76, poz. 641) oraz ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.
o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 419 i Nr 76, poz. 641). Zmiana ta
ma na celu dostosowanie przepisów ustawy do obowiązującego stanu prawnego. Dotychczas
regulacje dotyczące funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej związane m.in. z prowadzeniem
dokumentacji medycznej znajdowały się przede wszystkim w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r.
o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.). Aktualnie kwestie te
znajdują się również w ww. ustawach.

3
W związku ze szczegółowym określeniem w ustawie wymagań dotyczących statutu
uzdrowiska lub statutu obszaru ochrony uzdrowiskowej wykreślono zawarte w art. 19 ust. 4
upoważnienie ustawowe dla ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze
rozporządzenia wzorcowego statutu uzdrowiska oraz wzorcowego statutu obszaru ochrony
uzdrowiskowej.
Istotnych zmian dokonano w regulacjach dotyczących powołania i zatrudniania naczelnych
lekarzy uzdrowisk. Restrykcyjne przepisy obowiązującej ustawy spowodowały, że dotychczas
powołano jedynie dwóch naczelnych lekarzy uzdrowisk. Brak jest naczelnych lekarzy uzdrowisk
w pozostałych województwach.
Spowodowane to było wymaganiami 10-letniego stażu pracy w zakładach lecznictwa
uzdrowiskowego oraz zakazem zatrudnienia w zakładach, o których mowa powyżej. Lekarze
o specjalizacji z balneologii i medycyny fizykalnej, co jest konieczne do wykonywania tej funkcji,
w większości pracują w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego.
Zaproponowane regulacje skracają wymóg stażu pracy w zakładach lecznictwa
uzdrowiskowego do 5 lat dla osób, które posiadają tytuł specjalisty w zakresie balneologii
i medycyny fizykalnej. Ponadto pozwalają one na ubieganie się o objęcie funkcji naczelnego
lekarza uzdrowiska także osobom, które nie posiadają tytułu specjalisty w przedmiotowych
kierunkach, ale legitymują się tytułem specjalisty zgodnym z kierunkiem leczniczym prowadzonym
w uzdrowisku i udokumentowanym rozpoczęciem specjalizacji z zakresu balneologii i medycyny
fizykalnej oraz co najmniej 10-letnim stażem pracy w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego.
Dodatkowo wprowadzono możliwość odbycia stażu także w zakładach mających siedzibę
w innych niż Rzeczpospolita Polska państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz państwach
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, wykorzystujących przy
udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej właściwości naturalnych surowców leczniczych oraz
właściwości lecznicze klimatu. W ten sposób funkcję naczelnego lekarza uzdrowiska będą mogli
pełnić lekarze, którzy zdobyli kwalifikacje do wykonywania zawodu w Rzeczypospolitej Polskiej
lub pozostałych krajach Unii Europejskiej oraz państwach członkowskich Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.
Naczelny lekarz uzdrowiska przeprowadzający kontrolę może być jednocześnie:
właścicielem zakładu lecznictwa uzdrowiskowego, świadczeniodawcą, który zawarł umowę
o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, osobą współpracującą z zakładem lecznictwa
uzdrowiskowego lub świadczeniodawcą, członkiem organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego

4
działalność ubezpieczeniową na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności
ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.), jednakże z uwagi na brzmienie art. 24a
ust. 2 ustawy nie będzie on mógł kontrolować zakładu lecznictwa uzdrowiskowego, z którym
pozostaje w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że wynik kontroli może mieć wpływ na jej
prawa lub obowiązki. W takim wypadku kontrolę sprawować będzie Minister Zdrowia.
Do nowelizowanej ustawy dodano obowiązek prowadzenia przez naczelnego lekarza
uzdrowiska ewidencji zakładów lecznictwa uzdrowiskowego i urządzeń lecznictwa
uzdrowiskowego występujących na obszarze uzdrowiska. Zmiana ma na celu ujednolicenie
prowadzonej przez naczelnych lekarzy uzdrowisk dokumentacji, a także usystematyzowanie
informacji dotyczących liczby i rodzajów zakładów oraz typów urządzeń lecznictwa
uzdrowiskowego występujących na obszarze uzdrowiska.
Ponadto w ustawie uregulowano zasady wynagradzania naczelnych lekarzy uzdrowisk.
Zgodnie z art. 28 ust. 2 wynagrodzenie naczelnego lekarza uzdrowiska nie może przekraczać 1,3
kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym,
ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r.
Nr 153, poz. 1227). Poprzednio kwestie te były uregulowane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie naczelnego lekarza uzdrowiska (Dz. U. Nr 164, poz. 1162).
W zmienianej ustawie zaproponowano uszczegółowienie przepisu dotyczącego określania
granic obszaru, któremu został nadany status uzdrowiska, albo obszaru ochrony uzdrowiskowej.
Dopuszczono możliwość częściowego pokrywania się stref ochrony uzdrowiskowej

w przypadkach koniecznych, dotyczy to zwłaszcza uzdrowisk nadmorskich. Sytuacje takie będą
możliwe, o ile nie będzie to miało negatywnego wpływu na ochronę warunków naturalnych
uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej oraz nie będzie stanowiło przeszkody

w prowadzeniu lecznictwa uzdrowiskowego.
Konieczna była również zmiana art. 38 ustawy w zakresie uporządkowania terminologii
i procentowego udziału dotyczącego terenów zieleni i terenów biologicznie czynnych. Konieczne
stało się również uściślenie wielkości stref ochrony uzdrowiskowej oraz doprecyzowanie
niektórych czynności zabronionych w tych strefach.
Wprowadzono zmianę przepisów regulujących sprawy planowej gospodarki leśnej,
zwłaszcza w strefie „B” ochrony uzdrowiskowej. Ze względu na możliwość prowadzenia
działalności rolniczej w strefie „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej zaszła konieczność podziału

5
w poszczególnych strefach ochrony uzdrowiskowej na tereny zieleni obowiązujące w strefie „A”
ochrony uzdrowiskowej i tereny biologicznie czynne w strefie „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej.
Biorąc pod uwagę uwarunkowania występujące w poszczególnych uzdrowiskach dokonano
korekty wskaźników terenów zieleni i terenów biologicznie czynnych, zmniejszając je w strefie
„A” ochrony uzdrowiskowej z 75 % na 65 %, w strefie „B” ochrony uzdrowiskowej z 55 % na
50 % oraz ustalając w strefie „C” ochrony uzdrowiskowej na 45 %.
Uszczegółowiono przepis dotyczący zakazu lokalizacji w strefie „A” ochrony
uzdrowiskowej obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko poprzez wyłączenie
zakazu w stosunku do obiektów budowlanych, które służą poprawie stanu sanitarnego uzdrowiska.
Przykładowo wskazano na obiekty takie jak: sieć wodno-kanalizacyjna i gazowa.
Uporządkowano przepisy dotyczące urządzeń emitujących fale elektromagnetyczne
mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Ponadto wprowadzono zakaz budowy w strefach ochrony uzdrowiskowej – garaży
wolnostojących, autostrad i dróg ekspresowych, zapór piętrzących wodę na rzekach i elektrowni
wodnych, obiektów handlowych o powierzchni użytkowania większej niż 400 m2, parkingów
naziemnych w liczbie miejsc postojowych większej niż 15 % miejsc noclegowych w szpitalach
uzdrowiskowych, sanatoriach uzdrowiskowych i pensjonatach, nie większej jednak niż 30 miejsc
postojowych oraz parkingów naziemnych przed obiektami usługowymi w liczbie nie większej niż
10 miejsc postojowych. Aktualnie na terenie gmin posiadających status uzdrowiska albo obszaru
ochrony uzdrowiskowej nie jest prowadzona budowa ww. obiektów. W związku z tym nie ma
potrzeby wprowadzenia przepisu przejściowego w tym zakresie. Przepis przejściowy dotyczy
jedynie budynków, obiektów i urządzeń już istniejących.
Kolejna zmiana dotyczy złagodzenia obowiązku sporządzenia i uchwalenia miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego dla gmin, które ubiegają się o przyznanie statusu
uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej, oraz dla gmin, które z mocy prawa, na podstawie
dotychczasowych przepisów, stały się uzdrowiskami, w rozumieniu przedmiotowej ustawy.
Zaproponowano, aby gmina, która na mocy decyzji ministra właściwego do spraw zdrowia
uzyskała potwierdzenie możliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na obszarze tej
gminy, miała obowiązek sporządzenia i
uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego jedynie dla strefy „A” ochrony uzdrowiskowej na zasadach określonych
w odrębnych przepisach, w terminie do 2 lat od dnia otrzymania tej decyzji. Natomiast gminy, które
stały się uzdrowiskami z mocy prawa mają obowiązek sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania terenu w terminie 2 lat od wejścia w życie nowelizowanej ustawy.

6