Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

10



pozwalając na orzeczenia nawiązki, zamiast obowiązku okre lonego w art. 46 § 1
K.k., w ka dym wypadku mieszczącym się w zakresie normowania tego przepisu.
Nowo cią jest regulacja zawarta w projektowanym art. 46 § 3 K.k.. Przepis ten
wprowadza odnoszący się do sądu nakaz nie orzekania wobec sprawcy
przestępstwa obowiązku naprawienia szkody lub zado ćuczynienia za krzywdę, lub –
w miejsce tych obowiązków – nawiązki, w wypadku gdy zakład ubezpieczeń z tytułu
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej sprawcy zobowiązany
jest do pokrycia szkody wyrządzonej przestępstwem, i w zakresie tej
odpowiedzialno ci. Rozwiązanie takie jawi się jako w pełni racjonalne, je eli
uwzględnić zarówno okoliczno ć,
e obowiązek naprawienia szkody lub
zado ćuczynienia za krzywdę, jak i nawiązka orzekana zamiast tego obowiązku w
trybie art. 46 § 2 K.k., są instytucjami o cywilistycznym rodowodzie, i restytucyjnym
oraz kompensacyjnym, nie za penalnym, ukierunkowaniu, co uzasadnia pogląd o
braku celowo ci stosowania w procesie karnym tych instytucji wobec sprawcy
szkody, je eli za szkodę tą odpowiada, w rygorze odpowiedzialno ci in solidum (art.
822 § 4 Kodeksu cywilnego), zakład ubezpieczeń, co gwarantuje pokrzywdzonemu
uzyskanie w takiej sytuacji nale nego mu odszkodowania lub zado ćuczynienia.
W związku z planowanym powołaniem Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw, co
przewiduje projektowany przepis art. 42a § 1 Kodeksu karnego wykonawczego, w
zakresie przepisów Kodeksu karnego wprowadza się regulację, zgodnie z którą
wiadczenia pienię ne okre lone w art. 47 § 1 i art. 49 K.k. orzekane będą na rzecz
tego Funduszu (konsekwencją tego rozwiązania jest przewidziane przez projekt
uchylenie art. 49a K.k.). Na rzecz Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw wpływać
będą równie nawiązki orzekane na podstawie art. 44 § 3 K.k.
Fundusz Pomocy Ofiarom Przestępstw będzie państwowym funduszem celowym,
którego dysponentem będzie Minister Sprawiedliwo ci. Przychody Funduszu
pochodzić będą z orzekanych w postępowaniu karnym nawiązek i wiadczeń
pienię nych (z wyjątkiem nawiązek orzekanych w trybie art. 47 § 2 K.k.), a ponadto z
dotacji bud etowych, zapisów i darowizn, zbiórek publicznych oraz innych ródeł.
rodki zgromadzone przez Fundusz będą przeznaczane wyłącznie na realizację
zadań związanych z udzielaniem pomocy ofiarom przestępstw oraz ich najbli szym, i
przekazywane bezpo rednio tym osobom. Ponadto Fundusz będzie mógł

11



przekazywać rodki fundacjom i organizacjom o charakterze non-profit, których
celem statutowym jest bezpo rednie wspieranie ofiar przestępstw.
Udzielana ofierze przestępstwa lub osobie dla niej najbli szej ze rodków
zgromadzonych przez Fundusz pomoc będzie mogła być przeznaczana na
organizowanie i finansowanie pomocy prawnej, pokrywanie kosztów związanych z
psychoterapią lub pomocą psychologiczną, pokrywanie kosztów związanych ze
specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją zdrowotną oraz uzyskiwaniem orzeczeń
o niepełnosprawno ci lub niezdolno ci do zatrudnienia, a tak e na pokrywanie
kosztów związanych z edukacją ogólnokształcącą i zawodową osób uprawnionych.
Ponadto rodki zgromadzone przez Fundusz będą mogły być wykorzystywane dla
wsparcia innych potrzeb ofiary przestępstwa lub osoby dla niej najbli szej, takich jak
np. pokrywanie kosztów transportu specjalnego, czy dostosowanie warunków lokalu
mieszkalnego do potrzeb osób niepełnosprawnych, w wypadku gdy utrata
sprawno ci nastąpiła w wyniku przestępstwa.
Projektowane uregulowania dotyczące Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw
wprowadzą bardzo potrzebne i oczekiwane społecznie rozwiązanie, w postaci
zinstytucjonalizowanej formy wspierania ofiar przestępstw, pozwalającej udzielić
takiego, przeznaczonego na konkretny cel, wsparcia, zwłaszcza osobom szczególnie
dotkliwie pokrzywdzonym wskutek popełnionego na ich szkodę, bąd na szkodę
osób dla nich najbli szych, karalnego bezprawia.
Uregulowania zawarte w projekcie aktu wykonawczego, którego dotyczy
upowa nienie ustawowe zawarte w projektowanym art. 42a § 11 Kodeksu karnego
wykonawczego, przewidują jasno okre lone szczegółowe warunki i tryb
funkcjonowania Funduszu, udzielania pomocy ofiarom przestępstw i ich najbli szym,
a nadto mechanizmy sprawowanej przez Ministra Sprawiedliwo ci kontroli nad
gospodarowaniem rodkami przekazanymi przez Fundusz fundacjom i organizacjom
o charakterze non-profit, pod względem racjonalno ci i legalno ci ich wydatkowania.
Dzięki takim rozwiązaniom zapewnione zostanie maksymalnie efektywne i celowe
wykorzystywanie gromadzonych rodków, wykluczające, przy nale ycie
sprawowanej kontroli nad działaniem Funduszu, mo liwo ć zaistnienia
nieprawidłowo ci w zakresie dysponowania jego rodkami, a tym samym trwonienia
tych rodków na inne cele, bąd ich przywłaszczania, zamiast wspierania nimi ofiar

12



przestępstw, jak zdarzało się to w szeregu ujawnionych przypadkach dotyczących
działalno ci organizacji, stowarzyszeń i innych instytucji, będących beneficjentami
nawiązek i wiadczeń pienię nych orzekanych w oparciu o przepisy Kodeksu
karnego i ustaw szczególnych.
Zmiana art. 47 § 1 K.k. prowadzi równie do objęcia zakresem normowania tego
przepisu nawiązek orzekanych w trybie obligatoryjnym, w związku z przewidzianym
przez projekt wprowadzeniem do czę ci szczególnej Kodeksu karnego wypadków
takiego trybu ich orzekania. W projekcie ponadto w odmienny sposób okre lono
katalog przestępstw, za które skazanie umo liwi orzeczenie nawiązki w trybie
fakultatywnym, dostosowując ten katalog do potrzeb w zakresie racjonalnego, w
płaszczy nie polityki kryminalnej, oddziaływania tym instrumentem prawa karnego.
Zmiana art. 47 § 2 K.k. dotyczy wskazania nowego podmiotu będącego
beneficjentem nawiązek orzekanych w związku ze skazaniem za przestępstwo
przeciwko rodowisku – Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki
Wodnej. Rozwiązanie takie pozwoli sprawować kontrolę nad prawidłowo cią i
racjonalno cią wykorzystania rodków wpływających z tego tytułu.
W projekcie przyjęto, e ustawa nowelizująca wchodzi w ycie po upływie 6 miesięcy
od dnia ogłoszenia. Okres ten jest niezbędny dla utworzenia struktur Funduszu
pozwalających na jego sprawne funkcjonowanie.
Projektowana ustawa nie wpływa bezpo rednio na konkurencyjno ć wewnętrzną i
zewnętrzną gospodarki, sytuację na rynku pracy oraz rozwój regionalny.
Natomiast po rednio, poprzez ograniczenie zjawisk patologicznych w yciu
społecznym, w szczególno ci korupcji oraz przestępczo ci skierowanej przeciwko
dobrom prawnym o kardynalnym znaczeniu ( ycie i zdrowie człowieka),
projektowane zmiany przepisów Kodeksu karnego powinny wpłynąć na wzrost
zaufania obywateli do państwa jako gwaranta i organizatora ładu instytucjonalnego i
ycia zbiorowego społeczeństwa, jak równie wpływać stymulująco na rozwój
gospodarczy.

Wej cie w ycie projektowanej ustawy nowelizującej nie będzie wiązało się z
wydatkami z bud etu państwa na obsługę Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw,

13



gdy wydatki związane z potrzebą zatrudnienia osoby do obsługi finansowo-
administracyjnej Funduszu nie wystąpią, wobec przyjęcia rozwiązania polegającego
na powierzeniu tych czynno ci osobie która obecnie wykonuje je w odniesieniu do
Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej. Wszelkie ewentualne koszty związane z
uruchomieniem Funduszu będą ograniczone, gdy z chwilą jego utworzenia ulegnie
samorozwiązaniu Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw, której rodki finansowe
oraz majątek zostaną przekazane Funduszowi.
Fundusz będzie działał w formie funduszu celowego stanowiącego wyodrębniony
rachunek bankowy, którego dysponentem będzie Minister Sprawiedliwo ci. Przy
zało eniu, e obsługa finansowo-administracyjna zostanie powierzona innemu
pracownikowi, jego utworzenie spowoduje skutki finansowe związane jedynie z
utworzeniem dodatkowego etatu do obsługi Funduszu w Ministerstwie
Sprawiedliwo ci (koszt utworzenia jednego stanowiska członka korpusu słu by
cywilnej wynosi 8000 zł, za wynagrodzenie zasadnicze wraz z pochodnymi wynosi
4308 zł).
Równocze nie przewidywane w projekcie zaostrzenie grzywny powinno skutkować
zwiększeniem wpływów z tego tytułu do bud etu państwa. Jednak skala tego
zjawiska jest niemo liwa do bli szego oszacowania.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.


14
1) Niniejszą ustawą zmienia się tak e ustawy: z dnia 1 grudnia 1961 r. o izbach morskich, z dnia 20 maja 1971 r.
– Kodeks wykroczeń, z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, z dnia 6 czerwca 1997 r. –
Przepisy wprowadzające Kodeks karny, z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, z dnia 6
czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, z
dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, z dnia 10 wrze nia 1999 r. – Kodeks karny
skarbowy, z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii Wojskowej i
wojskowych organach porządkowych, z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych,
z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów oraz z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i
Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z
2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004
r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz.
757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493 oraz z 2006 r. Nr 190, poz.
1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. Nr 169, poz. 1199, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz.
1832 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 124.
i) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931,
z 2000 r. Nr 60, poz. 701, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1318, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 111, poz. 1194 i
Nr 151, poz. 1686, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 121, poz. 1033 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz.
1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405,
Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 104, poz.
708 i Nr 226, poz. 1648.
ii) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1420 oraz z 2006 r. Nr 45, poz.
319, Nr 104, poz. 708, Nr 170, poz. 1217 i 1218, Nr 187, poz. 1381 i Nr 249, poz. 1832.