Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

5



§ 6. Pomocy z Funduszu Ofiar Przestępstw udziela się
na wniosek i z urzędu. Do wniosku załącza się
między innymi dokumenty potwierdzające
okoliczno ci wskazane we wniosku, dotyczące
stanu zdrowia ofiar przestępstw i ich najbli szych.
§
7. Jednostki nie zaliczone do sektora finansów
publicznych, nie działające w celu osiągnięcia
zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje,
organizacje i instytucje, których podstawowym
zadaniem lub celem statutowym jest bezpo rednie
wspieranie ofiar przestępstw, mogą równie
otrzymać na ich wniosek, rodki z Funduszu Ofiar
Przestępstw na realizację zadań związanych z
udzielaniem pomocy ofiarom przestępstw i ich
najbli szym.
§ 8. Jednostki, o których mowa w § 7, otrzymują rodki
z Funduszu Ofiar Przestępstw po zawarciu z
Ministrem Sprawiedliwo ci umowy, która okre la, w
szczególno ci, wysoko ć przyznanych rodków
i szczegółowy cel, na którego realizację rodki
zostały przyznane.
§ 9. Jednostki, o których mowa w § 7, są obowiązane
do sporządzania i przekazywania Ministrowi
Sprawiedliwo ci rocznych sprawozdań
dotyczących wykorzystania przyznanych rodków z
Funduszu Ofiar Przestępstw w terminie do dnia
20 lutego roku następującego po roku, w którym je
otrzymały, oraz do wyodrębnienia tych rodków w
ewidencji księgowej.
§ 10. Sprawozdanie, o którym mowa w § 9, powinno
zawierać informację o wysoko ci otrzymanych
rodków finansowych oraz rozliczenie tych

6



rodków, ze wskazaniem celów, na które zostały
przeznaczone.
§ 11. Minister
Sprawiedliwo ci kontroluje
gospodarowanie
rodkami przekazanymi przez
Fundusz Ofiar Przestępstw.
§
12.
Pomocy z Funduszu Ofiar Przestępstw nie
przyznaje się oraz rodków z tego Funduszu nie
przekazuje się z przeznaczeniem na realizację
zadań związanych z udzielaniem pomocy ofiarom
przestępstw i ich najbli szym, w takim zakresie, w
jakim pomoc została udzielona z innych ródeł.
§ 13. Minister
Sprawiedliwo ci okre li, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb
funkcjonowania Funduszu Ofiar Przestępstw,
udzielania przez ten Fundusz pomocy ofiarom
przestępstw oraz osobom im najbli szym oraz
przyznawania
rodków z tego Funduszu
jednostkom uprawnionym do udzielania pomocy, a
tak e sposób podziału rodków, z uwzględnieniem
terminów i rodzajów wiadczeń w
ramach
udzielanej pomocy oraz sposobu ich rozliczania i
kontroli ich wykorzystania, mając na uwadze
potrzebę efektywnej pomocy ofiarom przestępstw i
ich najbli szym, celem zminimalizowania skutków
przestępstwa oraz racjonalnego wykorzystania
rodków Funduszu Ofiar Przestępstw, a tak e
postanowienia umów z jednostkami uprawnionymi
do udzielania pomocy.”;



2) w art. 173 w § 2 pkt 8 otrzymuje brzmienie:

7



„8)

udzielanie pomocy z Funduszu Pomocy Ofiarom
Przestępstw.”;

3) uchyla się art. 196a;

4) w rozdziale XII po oddziale 5 dodaje się oddział 6 w brzmieniu:
Art. 3. Ustawa wchodzi w ycie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia;



8



U Z A S A D N I E N I E

Zgodnie z powszechnie akceptowanym zało eniem, w my l którego odwrócenie
skutków i następstw przestępstwa oraz uzyskanie przez pokrzywdzonego stosownej
rekompensaty stanowi jeden z kardynalnych celów postępowania karnego (zało enie
to znajduje równie normatywny wyraz w zawartym w art. 2 § 1 pkt 3 Kodeksu
postępowania karnego zapisie, wskazującym na konieczno ć uwzględnienia prawnie
chronionych interesów pokrzywdzonego jako na jeden z celów postępowania),
projekt dokonuje istotnych zmian przepisów Kodeksu karnego dotyczących
uprawnień pokrzywdzonego, istotnie poszerzając ich zakres.
Jedną z istotniejszych zmian stanowi modyfikacja przepisu art. 46 § 1 K.k.,
okre lającego przesłanki i tryb orzeczenia rodka karnego z art. 39 pkt 5 K.k. Wobec
zmiany zakresu obowiązku jaki mo e zostać nało ony na sprawcę przestępstwa w
związku z zastosowaniem tego rodka karnego, równie projektowane brzmienie
przepisu art. 46 § 1 K.k. odnosi się zarówno do obowiązku naprawienia szkody, jak i
do zado ćuczynienia za doznaną przez pokrzywdzonego krzywdę.
Wskazana zmiana dotycząca art. 46 K.k. nie jest jednak jedyną zmianą odnoszącą
się do tego artykułu. Kolejna, bardzo istotna, znacznie poszerzająca zakres
uprawnień pokrzywdzonego dochodzącego restytucji lub rekompensaty w toku
postępowania karnego dotyczy hipotezy art. 46 § 1 K.k. Kierując się priorytetem
zapewnienia pełnej ochrony interesów pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, w
projekcie przyznano pokrzywdzonemu prawo ądania naprawienia wyrządzonej
szkody lub zado ćuczynienia za doznaną krzywdę, w wypadku skazania za ka de
przestępstwo, w wyniku którego taka szkoda lub krzywda zaistniała. Brak bowiem
racjonalnego uzasadnienia dla istniejącego ograniczenia odno nie do rodzajów
przestępstw (aktualnie regulacja z art. 46 § 1 K.k. dotyczy jedynie do skazania za
przestępstwo spowodowania mierci, cię kiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia
czynno ci narządu ciała lub
rozstroju zdrowia, przestępstwo przeciwko
bezpieczeństwu w komunikacji lub przestępstwo przeciwko rodowisku, mieniu lub
obrotowi gospodarczemu), w wypadku których mo liwe jest zło enie przez
pokrzywdzonego wniosku o orzeczenie wobec sprawcy przestępstwa obowiązku
naprawienia szkody lub
zado ćuczynienia za doznaną krzywdę. Projektowana

9



zmiana tre ci art. 46 § 1 K.k. pozwoli w większo ci przypadków na pełną realizację
przez pokrzywdzonego w procesie karnym jego roszczeń kompensacyjnych
związanych z przestępstwem stanowiącym przedmiot postępowania, usuwając
konieczno ć ich dochodzenia w odrębnym postępowaniu, na drodze cywilnej, co
skutkuje zazwyczaj istotnym wydłu eniem terminu uzyskania przez pokrzywdzonego
nale nego odszkodowania lub zado ćuczynienia, a nadto wią e się z istotnymi
cię arami dla pokrzywdzonego. W ród cię arów tych na czoło wysuwa się
konieczno ć poniesienia znacznych kosztów związanych z wytoczeniem powództwa
oraz uczestnictwem w częstokroć długotrwałym postępowaniu cywilnym, rządzącym
się zasadą kontradyktoryjno ci procesu, która wymusza na stronach procesu istotną
aktywno ć oraz biegło ć merytoryczną, względnie korzystanie z pomocy adwokata
lub radcy prawnego, co wią e się z dodatkowymi kosztami.
Projekt usuwa równie kolejną niedoskonało ć instytucji okre lonej
w art. 46 § 1 K.k., poszerzając – o osobę prokuratora – krąg podmiotów
uprawnionych do zło enia wniosku o naprawienie szkody lub zado ćuczynienie za
krzywdę wyrządzoną przestępstwem, jak równie umo liwiając sądowi, w ramach
fakultatywnego trybu działania, orzeczenie z urzędu wobec sprawcy obowiązku
naprawienia szkody w cało ci lub w czę ci lub zado ćuczynienia za doznaną
krzywdę. Zmiany te pozwolą na zabezpieczenie zasługujących na ochronę
interesów pokrzywdzonego w tych przypadkach, gdy sam pokrzywdzony nie składa
takiego wniosku, a zaniechanie w tym zakresie nie jest wyrazem jego przemy lanej
decyzji, lecz wynika bąd z faktycznej niemo no ci działania będącej wynikiem
następstw przestępstwa, bąd z nieporadno ci w zakresie dochodzenia
przysługujących mu roszczeń, związanej z wła ciwo ciami osobistymi
pokrzywdzonego.
Istotna zmiana dotyczy równie art. 46 § 2 K.k., stanowiącego podstawę orzeczenia
na rzecz pokrzywdzonego nawiązki zamiast orzeczenia wobec sprawcy
przestępstwa obowiązku okre lonego w § 1 tego artykułu. Aktualnie przepis ten
stanowi, e nawiązka mo e zostać orzeczona jedynie w celu zado ćuczynienia za
cię ki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynno ci narządu ciała, rozstrój zdrowia,
a tak e za doznaną krzywdę. Projekt znosi jakiekolwiek ograniczenia w tym zakresie