Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym

informacje, jakie dokument taki mógłby zawierać, są niezbędne dla dokonania
prawidłowej oceny skutków zdarzenia, którego dotyczy zawiadomienie. Ten przepis,
wraz z obowiązkiem legalizacji dokumentów pochodzących z państwa obcego, chyba
że obowiązek ten wyłączają postanowienia ww. Konwencji haskiej, uwzględnia
przypadki odmienności, jakie mogą występować w państwach obcych. Może bowiem
dojść do sytuacji, w której wymagane przez prawo polskie informacje lub dokumenty
nie mogą być uzyskane w państwie macierzystym podmiotu dokonującego zgłoszenia.
Wówczas wystarczającym dla złożenia takiego zgłoszenia będzie złożenie stosownego
oświadczenia przez składającego zawiadomienie lub osobę, której sprawa dotyczy.
W przypadku braku wymaganego dokumentu lub informacji oraz niezłożenia takiego
oświadczenia organ nadzoru musiałby wezwać do uzupełnienia braków, a w kon-
sekwencji cała procedura uległaby przedłużeniu. W przypadku braku kompletu
dokumentów i nformacji zachodziłaby przesłanka zgłoszenia sprzeciwu, wymieniona
w art. 35h ust. 1 pkt 1 lub 2.
Art. 35e nakłada na podmioty mające miejsce zamieszkania lub siedzibę poza granicami
kraju obowiązek ustanowienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika
do dokonywania doręczeń w toku postępowania w przedmiocie zawiadomienia oraz
określa skutki braku jego ustanowienia – pozostawienie w aktach ze skutkiem
doręczenia. Obowiązek ustanowienia pełnomocnika do doręczeń nie dotyczy
podmiotów, które swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania mają na terytorium RP.
Celem wprowadzenia tej instytucji jest usprawnienie procesu doręczeń i wyłączenie
przypadku, kiedy na treść rozstrzygnięcia sprawy mogłyby wywrzeć decydujący wpływ
czynniki pozamerytoryczne, to jest terminowość doręczenia decyzji. Dla zapewnienia
stronom postępowań gwarancji ochrony ich praw wyłączono spod rygoru pozostawienia
w aktach ze skutkiem doręczenia – decyzję kończącą postępowanie w przedmiocie
zawiadomienia.
Art. 35f określa wymagany przez zmieniane dyrektywy – także w brzmieniu przed
wejściem w życie dyrektywy 2007/44/WE – tryb konsultacji sprawy przez Komisję
Nadzoru Finansowego z organami nadzoru w innych państwach Unii Europejskiej.
Konsultacja taka powinna mieć miejsce, jeżeli nabywającym/obejmującym znaczący
pakiet akcji w zakładzie ubezpieczeń jest nadzorowana instytucja finansowa z innego
państwa Unii Europejskiej albo inny podmiot, który jest podmiotem dominującym albo
osobą kontrolującą taką instytucję finansową. W celu zapewnienia Komisji Nadzoru

22
Finansowego wiedzy, że zachodzi potrzeba wdrożenia konsultacji, zobowiązano
(w art. 35a ust. 3) podmiot składający zawiadomienie do złożenia oświadczenia
o swoim statusie.
Art. 35h reguluje instytucję sprzeciwu, przesłanki jego zgłoszenia (ust. 1) oraz kryteria
oceny ostrożnościowej (ust. 2). Organ nadzoru zgłasza sprzeciw, jeżeli podmiot
składający zawiadomienie nie uzupełnił w wyznaczonym terminie braków
zawiadomienia lub nie przekazał w terminie dodatkowych informacji żądanych przez
ten organ, a także, gdy uzasadnione jest to potrzebą ostrożnego i stabilnego zarządzania
zakładem ubezpieczeń lub gdy dokonano negatywnej oceny sytuacji finansowej
podmiotu składającego zawiadomienie.
Na podstawie art. 35h ust. 2 Komisja Nadzoru Finansowego bada, czy podmiot
składający zawiadomienie wykazał, że spełnia kryteria oceny ostrożnościowej
wymienione w punktach 1 – 5 ww. ustępu. Przyjęta konstrukcja omawianego przepisu
jest niezwykle istotna z punktu widzenia praktyki nadzorczej, dyscyplinuje bowiem
podmiot składający zawiadomienie do jak najpełniejszego przedstawienia organowi
nadzoru informacji niezbędnych do dokonania oceny ostrożnościowej. W tym
kontekście należy wskazać przede wszystkim dwie okoliczności, charakteryzujące
postępowania dotyczące przejmowania znaczących udziałów w instytucjach
finansowych. Pierwsza to materialnoprawny charakter terminu, w którym organ
nadzoru powinien wydać decyzję kończącą sprawę, druga zaś – to z reguły obcy
organowi nadzoru status stron postępowania. Te dwie okoliczności powodują, że organ
nadzoru ma za zadanie w krótkim czasie ocenić predyspozycje podmiotu, o którym
w momencie wszczęcia postępowania nie posiada z reguły żadnej wiedzy, zaś jedynym
dysponentem tej wiedzy jest zainteresowany podmiot i wyłącznie od niego zależy,
w jakim stopniu się tą wiedzą podzieli. Organ nadzoru ma w takim postępowaniu
ograniczone możliwości pozyskania owej wiedzy w inny sposób, gdyż z reguły ma do
czynienia z podmiotem nienadzorowanym, a ponadto – występuje istotna presja czasu,
ograniczająca inicjatywy dowodowe (na przykład wystąpienia do innych instytucji).
Należy zauważyć, że również w orzecznictwie sądów podkreśla się istotną rolę strony
postępowania administracyjnego w zakresie poszukiwania dowodów i wykazywania
przez stronę dbałości o przedstawienie środków dowodowych (wyrok NSA II SA/Sz
858/07). Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy nieudowodnienie określonej czynności

23
faktycznej może prowadzić do rezultatów niekorzystnych dla strony (wyrok NSA II SA
1205/84).
W art. 35h ust. 3 uwzględniono możliwość wzięcia pod uwagę przez organ nadzoru
w toku dokonywania oceny ostrożnościowej, zobowiązań poczynionych przez
potencjalnego nabywcę dotyczących spełnienia wymogów wynikających z kryteriów tej
oceny. Możliwość złożenia takich zobowiązań zawarto w preambule do dyrektywy.
W ust. 4 przewidziano możliwość wydania przez organ nadzoru decyzji o stwierdzeniu
braku podstaw do zgłoszenia sprzeciwu, co umożliwia wcześniejsze zakończenie
postępowania administracyjnego i nabycie albo objęcie akcji przed upływem
maksymalnego 60-dniowego terminu. Dzięki temu dla zgodnego z prawem
zrealizowania zamiaru nie jest konieczne oczekiwanie na upływ terminu na zgłoszenie
sprzeciwu, co wprost wynika z brzmienia art. 35j. Wydając taką decyzję, organ nadzoru
może ustalić termin nabycia lub objęcia akcji lub praw z akcji albo uzyskania
uprawnień podmiotu dominującego krajowego zakładu ubezpieczeń.
Art. 35g i 35i odnoszą się do procedury oraz terminów obowiązujących w toku
postępowania w przedmiocie zawiadomienia. Art. 35g wprowadza, wynikający
z dyrektywy, obowiązek pisemnego potwierdzenia otrzymania przez organ nadzoru
zawiadomienia oraz obowiązek wskazania stronie terminu załatwienia sprawy, reguluje
tryb uzupełniania zawiadomienia, a także instytucję zawieszenia biegu terminu na
doręczenie decyzji w przedmiocie sprzeciwu w przypadku, w którym organ nadzoru do
upływu 50. dnia roboczego terminu na doręczenie decyzji w przedmiocie sprzeciwu
wezwie zawiadamiającego do przekazania dodatkowych informacji lub dokumentów
niezbędnych dla prawidłowego załatwienia sprawy. Dzięki temu możliwe jest
pozyskanie dodatkowych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy informacji, bez
uszczerbku dla właściwego biegu postępowania administracyjnego. Przepis ma
przeciwdziałać powstawaniu takich sytuacji, w których występujący z wnioskiem
przekazuje żądane informacje lub dokumenty w ostatnim dniu terminu rozstrzygnięcia
sprawy, uniemożliwiając de facto realne zapoznanie się z nimi i wykorzystanie ich przy
wydawaniu decyzji. Jednocześnie wskazać należy na art. 35h ust. 1 pkt 2, który
wskazuje, iż przesłanką zgłoszenia sprzeciwu jest m. in. nieprzekazanie w terminie
dodatkowych dokumentów lub informacji, jakich zażądała Komisja. Art. 35i stanowi,
że organ nadzoru doręcza decyzję w przedmiocie sprzeciwu w terminie 60 dni
roboczych od dnia otrzymania zawiadomienia i wszystkich wymaganych dokumentów

24
i informacji, nie później jednak niż w terminie 2 dni roboczych od jej wydania. Dla
zachowania terminu doręczenia decyzji przez organ nadzoru wystarczy nadanie decyzji
w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. Przepis zobowiązuje zatem
organ administracji do niezwłocznego poinformowania strony postępowania o jego
wyniku. Termin ten ulega zmianie w stosunku do przepisów dotychczas
obowiązujących – zamiast 3 miesięcy będzie wynosił 60 dni roboczych.
Art. 35j statuuje zasadę, zgodnie z którą podmiot składający zawiadomienie może
zrealizować zamiar objęty zawiadomieniem, jeżeli organ nadzoru nie doręczy decyzji
w przedmiocie sprzeciwu w terminie 60 dni roboczych od dnia otrzymania
zawiadomienia i wszystkich wymaganych informacji i dokumentów, albo jeżeli przed
upływem tego terminu zostanie wydana decyzja o stwierdzeniu braku podstaw do
zgłoszenia sprzeciwu. Przepis zakreśla zatem maksymalne granice czasowe istnienia
stanu niepewności co do istnienia ewentualnych zastrzeżeń organu nadzoru w stosunku
do planowanej transakcji, które mogłyby skutkować wydaniem decyzji w przedmiocie
sprzeciwu. Proponowane rozwiązanie ma służyć zapewnieniu pewności obrotu oraz
chronić strony planowanej transakcji, będącej przedmiotem zawiadomienia przed
negatywnymi skutkami przedłużającego się postępowania administracyjnego.
Art. 35k jest uregulowaniem nowym, wprowadza zasadę, że w przypadku uchylenia
przez sąd administracyjny decyzji o sprzeciwie lub decyzji o braku podstaw do
zgłoszenia sprzeciwu, termin 60-dniowy biegnie od dnia, w którym organowi nadzoru
doręczono prawomocny wyrok sądu administracyjnego. Przepis, podobnie jak art. 35j,
zakreśla ramy czasowe stanu niepewności stron planowanej transakcji oraz rozstrzyga
ewentualne wątpliwości w jaki sposób należy wyznaczyć termin na ponowne
rozstrzygniecie sprawy administracyjnej, wszczętej zawiadomieniem, o którym mowa
w art. 35 ust. 1.
Art. 35l określa sankcje, które mogą być zastosowane wobec podmiotu
nabywającego/obejmującego akcje zakładu ubezpieczeń, za dokonanie transakcji
nabycia lub objęcia akcji, z naruszeniem warunków określonych w ustawie. Za takie
sankcje ustawa uznaje zakaz wykonywania prawa głosu z tak nabytych akcji,
a
przypadku wykonywania uprawnień podmiotu dominującego, powodujących że
krajowy zakład ubezpieczeń stanie się podmiotem zależnym podmiotu podejmującego
te działania – zakaz uczestniczenia w czynnościach z zakresu reprezentacji krajowego
zakładu ubezpieczeń przez członków zarządu tego zakładu powołanych przez podmiot

25
dominujący, a także analogicznie – prokurentów lub osoby pełniące w towarzystwie
funkcje kierownicze. Artykuł ten przewiduje ponadto nieważność uchwał walnego
zgromadzenia podjętych z udziałem akcji, w stosunku do których obowiązuje sankcja
bezskuteczności prawa głosu, nieważność czynności dokonanych z naruszeniem zakazu
reprezentacji przez określone w ust. 2 osoby, a także możliwość nakazania zbycia akcji
w wyznaczonym przez organ nadzoru terminie, a w przypadku niewywiązywania się
z tego obowiązku – również sankcji w postaci kary pieniężnej, ustanowienia

w krajowym zakładzie ubezpieczeń zarządu komisarycznego lub cofnięcia zezwolenia
na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Wymienione w art. 35l sankcje są
przede wszystkim ukierunkowane na przeciwdziałanie wywieraniu niekorzystnego
wpływu na ostrożne i stabilne zarządzanie zakładem ubezpieczeń przez podmiot, który
nie przeszedł procedury związanej z dokonywaniem oceny ostrożnościowej, procedura
ta nie została jeszcze zakończona lub też nie poddał się tej procedurze. Nałożenie
obowiązku zbycia posiadanych akcji w całości lub w części ma z kolei na celu przede
wszystkim sanowanie niepożądanej sytuacji w zakładzie ubezpieczeń, która może
spowodować wiele negatywnych konsekwencji dla tego zakładu. Zbycie akcji ma
doprowadzić w konsekwencji do uzdrowienia trybu podejmowania uchwał przez walne
zgromadzenie oraz umożliwienie podejmowania bez przeszkód czynności z zakresu
reprezentacji tego towarzystwa przez uprawnione osoby.
Maksymalna wysokość kary pieniężnej, jaką może nałożyć organ nadzoru na
akcjonariusza zakładu ubezpieczeń, który nie dokona zbycia akcji zakładu
w
wyznaczonym przez organ nadzoru terminie, została ustalona w wysokości
10 000 000 zł, co pozwala na nałożenie kary elastyczne i adekwatne do skali naruszenia
i sytuacji finansowej podmiotu niewykonującego nałożonego na niego obowiązku. Taka
maksymalna wysokość sankcji jest wskazana z uwagi na to, iż w żadnym przypadku
naruszenia obowiązku kara nie może okazać się zbyt mało dotkliwa. Maksymalne
zagrożenie karą musi dawać możliwość pełnienia przez karę funkcji prewencyjnej i to
zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, jak i ogólnej, a interes ekonomiczny
posiadacza akcji nie może przeważać nad wysokością straty z tytułu nałożonej sankcji.
Wskazać należy, że kwota 10 000 000 zł mieści się w górnej granicy wysokości kar,
jakie może nakładać organ nadzoru na podmioty działające w sektorze ubezpieczeń.
Art. 35m ma zapobiegać sytuacjom, w których zastosowanie takich sankcji spowoduje
zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu. Proponuje się w nim, aby organ nadzoru mógł

26